De lucht die weerkaatst op het water of de weerspiegeling van een object in glas. Met reflecties maak je de foto vaak interessanter, geef je het beeld een extra dimensie of versterk je de compositie. Maar hoe fotografeer je een reflectie? En waar moet je allemaal aan denken om de weerspiegeling goed vast te leggen? Dat lees je in dit artikel!
Laten we eerst even stil staan bij waar je reflecties overal tegenkomt. Door de mogelijkheden te kennen, zie je de reflecties waarschijnlijk sneller. En als je ze beter opmerkt, betrek je ze gemakkelijk in de compositie van je foto.
Reflecties in water
De meeste reflectiefoto’s worden (gok ik) gemaakt met water. De weerspiegeling kan in een groot meer zijn op een windstille dag, maar net zo goed in een kleine regenplas op straat. Water geeft ontzettend veel mogelijkheden om reflecties vast te leggen, zoals je verderop in het artikel ook zult zien.
De weerspiegeling van het berglandschap op mijn favoriete meer: de Lünersee in Oostenrijk.
Reflectie in een waterplas in Sevilla.
Reflectie aan de Maas, met een dun mistlaagje boven het water.
Spiegelbeeld fotograferen
Je spiegelbeeld is natuurlijk een haarscherpe reflectie. Als je geen zin hebt in een zelfportret, dan kun je met het juiste standpunt jezelf (en je camera) prima buiten beeld houden. Zolang het geen spiegelpaleis is tenminste… ;)
Het leuke van twee (of meer) spiegels tegenover of onder een hoek ten op zicht van elkaar; je kunt jezelf vermenigvuldigen.
Is de linker- of de rechterkant van de foto een reflectie in de spiegel?
Een cliché vakantiefoto: een reflectie in spiegelende glazen van een zonnebril.
Reflecties in glas
Afhankelijk van de lichtval en hoek waarin je fotografeert, vind je ook in glas subtiele reflecties. De reflectie maakt het beeld interessanter als je zowel ziet wat er achter het raam gebeurt, maar ook ervoor (of eigenlijk: achter jou) Dit geeft de foto een extra laag. Tegelijkertijd maakt het de foto ook complexer; de kijker heeft langer de tijd nodig om te zien hoe het precies zit. Ook bij wolkenkrabbers en gebouwen met (getinte) ramen zie je vaak reflecties van de lucht of andere gebouwen. Dit werkt erg goed voor architectuurfotografie.
Een glazen wand in de Sagrada Familia van Gaudí in Barcelona weerkaatst de glas in lood ramen achter mij.
Door de spiegelende ramen heeft deze foto drie lagen. Je ziet de buitenkant van het gebouw, de reflectie van de taxi’s (en mijzelf 2x!) in het glas én je kijkt deels door het glas en ziet dus ook mensen binnen staan (rechtsonder).
Hoeveel lagen heeft deze foto?
Reflectie in de wolkenkrabbers, New York.
Reflecties in metaal
Het meer metaal glimt, hoe duidelijker de reflectie van de omgeving. Je ziet bijvoorbeeld de weg in de chromen velgen van een auto of jezelf in een kerstbal als je de kerstboom fotografeert. Is het (nep)metaal gebogen, dan vervormt de reflectie.
Een zelfportretje!
Reflecties bij gladde oppervlakken
Andere glanzende oppervlakken, zoals gladde tegels of gelakte vloeren, weerkaatsen ook. Voor deze reflecties moet je misschien iets meer je best doen dan bij water of glas, maar vaak zijn ze wel de moeite waard. Kijk hierbij niet alleen maar naar de vloer, misschien zie je een weerspiegeling in een deur of op de bovenkant van de piano.
De gladde tegels weerkaatsen het licht.
Kijk eens om je heen. Ja, nu.. terwijl je dit leest. Zie je in je directe omgeving iets wat reflecteert? Ik durf te wedden van wel!
Waar moet je staan om een reflectie te fotograferen?
Oké, je weet nu waar je reflecties kunt tegenkomen. Nu is het belangrijk om te weten waar je moet staan om de reflectie goed te fotograferen.
Misschien herinner je de natuurkundelessen nog. “De hoek van inval is gelijk aan de hoek van weerkaatsing.”. Als je een plas water recht van boven bekijkt, dan zie je jezelf. De regenplas is dan net een spiegel. Doe je vervolgens een paar passen naar achter en kijk je schuin op het water, dan zie je niet wat recht boven de plas is, omdat de invalshoek is veranderd. Je ziet nu wat er schuin achter/boven de plas staat.
De hoek van inval is de hoek van weerkaatsing. Door het lage standpunt zie je de reflectie van het gebouw in de verte.
Heb je een reflecterend oppervlak gevonden? Loop er dan rustig omheen. Sta eens dichtbij en dan weer verder weg, kies afwisselend een hoog en laag standpunt, net zo lang tot je de mooiste reflectie spot.
Wat zie je in de reflectie?
Een reflectie is dus de weerkaatsing van licht. Een lichtbron, zoals een lamp of de zon, zie je zelfs op de minst spiegelende oppervlakken nog terug. In water zijn de reflecties vaak het duidelijkst als de zon ook op het onderwerp schijnt. Donkere objecten zie je minder snel, tenzij de lucht licht genoeg is, want dan krijg je een silhouet in de weerkaatsing. Zoek voor de reflectie naar interessante elementen die iets toevoegen aan de foto. Het straatbeeld, (delen van) het landschap, iemand die voorbij loopt, een bijzonder gebouw?
Het rode huis geeft een mooi contrast met het blauw van de lucht. Het water is niet helemaal stil, maar reflecteert alles wel heel duidelijk.
Deze foto werd net als die erboven gemaakt bij het Inlemeer in Myanmar. Het water is hier meer troebel en een beetje lichtbruin. De reflectie komt hierdoor minder goed over.
Alleen een reflectie van de blauwe lucht in bijvoorbeeld water is meestal niet zo sprekend. De reflectie van de lucht wordt al een stuk boeiender als er bijvoorbeeld mooie schapenwolken in de lucht hangen of de hemel verkleurt tijdens een zonsopkomst of zonsondergang.
De mooie kleuren van de lucht tijdens zonsopkomst reflecteren in het water.
In deze foto zie je duidelijk dat lichte objecten (in dit geval: de wolken waar de zon op schijnt) het eerst zichtbaar worden in de weerkaatsing.
Reflecties voor interessante composities met symmetrie en herhaling
Fotografeer je een object en de reflectie ervan samen in één foto, dan creëert dit een bepaalde herhaling of symmetrie. Dit versterkt de compositie.
De reflectie maakt deze foto bijzonder.
Een subtiele reflectie van onze hond JJ.
Let ook op de hoogte van je standpunt. Door je camera dichter op het reflecterende oppervlak te zetten, krijg je meer symmetrie in beeld. De volgende situatie laat dat goed zien. Bij de linkerfoto zie je de weerkaatsing van de tempel in de tegels, maar deze is onderbroken omdat een deel van de tegels niet glanzend zijn. De tweede foto maakte ik terwijl ik plat op de grond lag. Door het lage standpunt en de groothoeklens loopt de reflectie nu helemaal door en heeft de foto meer symmetrie.
Links: de reflectie wordt onderbroken door de witte tegels, die het licht niet weerkaatsen.
Rechts: door de camera dicht bij de grond te houden, geeft de reflectie meer symmetrie aan de foto.
Op dezelfde manier is deze reflectie van het Louvre in Parijs gefotografeerd. De camera hield ik een paar centimeter boven de natgeregende rand van de fontein.
Fotografeer je onderwater, dan krijg je ook reflecties als je – met het juiste licht – juist vlak onder het wateroppervlak zwemt of snorkelt.
Reflectie op het wateroppervlak.
Spiegelingen in het water
Voor een duidelijke spiegeling is het belangrijk dat het water niet (teveel) stroomt en het windstil is. Dit laatste is meestal aan het begin en het einde van de dag.
Het water in het fjord was ’s ochtends spiegelglad. Zo mooi!
Daarbij geldt; hoe hoger de objecten die je fotografeert, hoe meer je in de reflectie in het water terugziet. Bergtoppen en bergmeren zijn daarom een geliefde combinatie! In het artikel over berglandschappen fotograferen vertel ik er meer over.
Hoe hoger de onderwerpen die je fotografeert, hoe meer je er van terugziet in de reflectie.
Stromend of golvend water is overigens niet ‘fout’, je kunt nog steeds gave weerspiegelingen vastleggen. Het geeft gewoonweg een ander resultaat omdat de reflectie bij een golf vervormt. Maak daarom in zo’n geval minimaal drie of vier foto’s, en kijk bij welke beweging de reflectie het mooiste uitkomt.
Reflectie gefotografeerd met m’n iPhone.
Wie met een boot over stilstaand water vaart, creëert zelf een golfbeweging. Op de grens tussen vlak en golvend water krijg je bijzondere vervormingen! Kijk per keer of je deze wel of niet in de foto wilt betrekken.
De reflectie wordt ‘verstoord’ door de beweging van de boot. Zelf vind ik het de foto wel iets grappigs/extra’s geven, omdat je hierdoor langer naar de foto blijft kijken.