‘s Avonds of ‘s nachts fotograferen in een stad is heel gaaf. Door het ontbreken van daglicht kun je veel effecten creëren die overdag juist niet mogelijk zijn, zoals lichtstrepen van auto’s, lichtsterren van lantaarnpalen, lightpainting en meer. In dit artikel lees je tips voor avondfotografie en nachtfotografie!
1. Zet je camera op statief
Fotografeer met de camera op een statief. Doordat het zo donker is, zullen foto’s al snel met een sluitertijd gemaakt moeten worden die langer zijn dan dat je uit de hand kunt fotograferen. Een (stevig) statief is daarom een must.
Bij avond- en nachtfotografie is een statief onmisbaar.
2. Gebruik draadontspanner, afstandsbediening of zelfontspanner bij avondfotografie
Is je statief niet heel stevig en/ of merk je dat je bij het maken van de foto de camera toch nog een klein beetje beweegt? Fotografeer dan met een draadontspanner of een afstandsbediening. Of gebruik je smartphone als afstandsbediening. Is de timing niet belangrijk? Dan is de zelfontspanner ook een optie; kies dan een zo kort mogelijke vertraging, bijvoorbeeld 1 of 2 seconden.
gratis webinar
Masterclass: Reflecties in beeld
Ontdek nieuwe invalshoeken en leer hoe je weerkaatsing en
spiegeling gebruikt voor foto’s met een boeiende compositie
3. Uitzetten beeldstablisatie bij fotograferen op statief
Zet de beeldstabilisatie of vibratiereductie van je objectief altijd uit wanneer je de camera op statief hebt staan. Deze functie corrigeert lichte trillingen die je hebt wanneer je uit de hand fotografeert. Wanneer de camera op statief staat, zal het objectief nog steeds proberen deze lichte trillingen te corrigeren, ondanks dat deze er nu (vanwege het statief) niet zijn. Dit resulteert dan vaak toch in onscherpe foto’s, en gaat meestal gepaard met een dosis frustratie (“Want mijn camera staat toch stil?’)
4. Fotografeer in de avond verkeer met een lange sluitertijd voor lichtstrepen
Lichtstrepen krijg je op de foto door te fotograferen met een lange sluitertijd van enkele seconden. Hoe langer de sluitertijd, hoe meer lichtstrepen er op de foto vastgelegd worden. Komt er veel verkeer langs waarbij de auto’s voornamelijk naar je toe rijden? Let dan op dat de sluitertijd niet te lang wordt. De koplampen zijn vaak best fel en hierdoor kan de foto overbelicht raken. Achterlichten van auto’s zijn minder fel. Bussen en vrachtwagens geven meestal gave effect op de foto, omdat zij ook lichten op hogere plaatsen hebben, of auto’s die hun knipperlicht aan hebben staan.
Lichtstepen van het verkeer krijg je door te fotograferen met een lange sluitertijd. Bij deze foto was dat 8 seconden.
De timing is heel belangrijk. Analyseer het verkeer en de stoplichten, zodat je weet wanneer er verkeer gaat rijden. Deze foto had een sluitertijd van 30s en ik had speciaal gewacht totdat het stoplicht op groen stond voor het verkeer dat de bocht om ging.
Onderstaande foto is gemaakt op Times Square in New York. Werken met een lange sluitertijd voor het vastleggen van lichtstrepen was niet mogelijk, omdat alle lichtreclames dan grote witte vlekken zouden worden. Om te voorkomen dat deze overbelicht werden, is er gekozen voor een sluitertijd van 1/10 van een seconden. Hierdoor zie je de vormen van de gele taxi’s nog duidelijk maar wel bewogen, wat ook een gaaf effect geeft.
Om te voorkomen dat de (licht)reclames overbelicht raakten, fotografeerde ik met een sluitertijd van 1/10s.
Leren welke instellingen je nodig hebt in welke situatie?
Dat is precies wat je leert in de online fotografie cursus Nooit Meer Op De Automatische Stand Fotograferen.
5. Timing is belangrijk bij het fotograferen van lichtstrepen
Timing is heel belangrijk als je lichtstrepen op de foto wilt vastleggen. Maak altijd meerdere foto’s en probeer er ook goed achter te komen wanneer verkeer gaat rijden of hoe de stoplichten ingesteld staan. Meer over de timing bij het fotograferen van verkeer lees je in ‘het verhaal achter de foto: kettingbrug in Boedapest‘.
6. Veranderen lichtbronnen in sterretjes
Verander lichtbronnen in sterren door te fotograferen met een klein diafragma, bijvoorbeeld diafragma f/11. Dit werkt vooral goed met (relatief) kleine lichtbronnen, zoals bijvoorbeeld lantaarnpalen, wanneer er gefotografeerd wordt met een groothoek-objectief. Lees hierover meer in het artikel ‘Creatief met diafragma: van lichtpunten sterretjes maken‘.
Fotografeer met een klein diafragma om van lichtbronnen sterretjes te maken. Dit werkt alleen bij (relatief) kleine lichtbronnen. Het reclamebord is daarom niet veranderd in een stervorm.
7. De juiste balans tussen verlichting gebouwen en lucht
Wacht op de juiste balans tussen het licht op een gebouw en de donkerheid van de lucht. Op het moment dat het een beetje donker begint te worden, zijn de meeste gebouwen (zoals kerken of andere toeristische trekpleisters) nog niet mooi verlicht. Vaak loont het om even iets langer te wachten.
Wacht op de juiste balans tussen de lucht en de verlichting op de gebouwen. Bij het maken van deze foto begon het al wat donkerder te worden, maar de verlichting van de voorste (lage) gebouwen valt nauwelijks op.
Deze foto werd 13 minuten later maakt dan bovenstaande foto. De lucht is donkerder en je ziet duidelijk het begin van het blauwe uurtje. De foto is nu meer in balans.
8. ‘s Avonds fotograferen met het blauwe uurtje
Voor mooie blauwe luchten fotografeer je in het blauwe uurtje. Het blauwe uurtje is het uur nadat de zon onder gegaan is. Ook als de lucht al pikzwart lijkt, kun je (op een heldere dag) toch een intens blauwe kleur van de lucht krijgen als je fotografeert met een langere sluitertijd.
Je krijgt een felblauwe lucht wanneer je fotografeert in het uur na zonsondergang. Dit wordt daarom het blauwe uurtje genoemd.
Soms reflecteert het licht van de stad via de wolken. De wolken verkleuren en geven de foto een bijzondere sfeer.
9. Goede voorbereiding en op tijd aanwezig voor avondfotografie
Zorg dat je op tijd aanwezig bent op de plek die je in de avond wilt gaan fotograferen, vooral als je graag wilt profiteren van het blauwe uurtje. Zoek de tijd van de zonsondergang op het internet en onderzoek hoe je het beste op de locatie kan komen. Soms kan het verrassend snel donker worden, zoals de foto’s hieronder uit Bangkok (Thailand) bewijzen. Het is zonde als je het mooiste moment net hebt gemist!
Zorg dat je op tijd aanwezig bent om avondfoto’s te maken. Soms kan het verrassend snel donker worden. Deze foto werd niet lang na zonsondergang gemaakt.
Bij deze foto lijkt het allang nacht, maar in feite werd de foto slechts 11 minuten na de bovenstaande foto gemaakt.
10. Witbalans bij nachtfotografie
Speel met je witbalans. Doordat er ‘s avonds alleen kunstlicht is en soms van verschillende lichtbronnen komt, geeft de automatische witbalans van je camera niet altijd een mooi resultaat. Verander daarom je witbalans om een foto warmer of koeler te maken, of juist voor een creatief effect. Door te fotograferen in RAW kun je naderhand ook nog de witbalans goed aanpassen in bijvoorbeeld Lightroom of Photoshop.
De automatische witbalansinstelling maakte de foto veel te geel.
In de RAW-bewerking kon de witbalans gemakkelijk aangepast worden naar een koelere kleurtemperatuur. De kleuren zijn hierdoor meer natuurgetrouw.
11. ISO altijd zo laag mogelijk, tenzij het niet anders kan
Probeer altijd te fotograferen met je ISO zo laag mogelijk. Een hogere ISO geeft meer ruis. Vanwege de werking van de sensor, wordt ruis altijd het eerst zichtbaar in de donkere delen van de foto. En laat dat bij avondfotografie en nachtfotografie in de regel juist een groot deel van de foto donker zijn. Verhoog je ISO wel op het moment dat je bijvoorbeeld een niet groot genoeg diafragma hebt, of op het moment dat je niet vanaf een statief kan fotograferen. Op het terras van Rockefeller center in New York waren statieven bijvoorbeeld verboden. De foto is daarom gemaakt op ISO 800.
Wanneer fotograferen met een statief niet mogelijk is (of verboden is) verhoog je de ISO-waarde zo dat je alsnog uit de hand kunt fotograferen.
12. Ruisonderdrukking aan of uit?
Fotografeer je met extreem lange sluitertijd, bijvoorbeeld enkele minuten? Zorg dan ervoor dat de ruisonderdrukking aan staat. Zelfs met een lage ISO krijg je met zo’n lange sluitertijd ontzettend veel ruis en soms zelfs ‘dode pixels’ (pixels in één kleur). Wanneer ruisonderdrukking aanstaat wordt er, nadat een foto is gemaakt, door je camera direct nog een foto gemaakt. Deze wordt door je camera vergeleken met de eerste foto. Daar waar er verschillen zijn (ruis dus), wordt dit digitaal gecorrigeerd. Wanneer je met een lage ISO en sluitertijden korter dan 1 minuut fotografeert, is het meestal niet nodig om de ruisonderdrukking aan te zetten.
Deze nachtfoto had een sluitertijd van maar liefst 4 minuten. Ondanks de lage ISO-waarde gaf de extreem lange sluitertijd toch een hoop ruis.
De ruis is vooral zichtbaar wanneer je inzoomt op de details in de foto.
13. Experimenteer met lightpainting
Lightpainting is letterlijk vertaald: ‘het tekenen met licht’. Stel je camera in op een lange sluitertijd en gebruik bijvoorbeeld een zaklamp, losse fietslamp of je telefoon voor het teken van figuren of letters. Een ontzettend leuke uitdaging!
Lightpainting is het tekenen met licht
Lightpainting kan op veel verschillende manieren, zelfs met letters
14. Mooie reflecties met water
Wanneer je fotografeert aan het water, zul je zien dat lichtbronnen in de omgeving mooie lange reflecties over het water geven. Hoe langer de sluitertijd, hoe zachter en rechter de reflectie op het water wordt.
Lichtbronnen zoals lantaarnpalen geven mooie, lange reflecties in het water.
Hoe langer de sluitertijd bij nachtfotografie, hoe zachter en ‘rechter’ de reflectie zal worden in het water.
15. Avondfotografie in de regen
Heeft het geregend? Dat is mooi! Bij avondfotografie geven ook natte straten en wegen namelijk hele mooie reflecties van de lichten. Regent het nog steeds? Hoewel druppels op het objectief ook leuke effecten kunnen geven, wil je waarschijnlijk toch proberen deze droog te houden. De simpelste manier om je camera eenvoudig te beschermen tegen de regen door een klein gaatje in een plastic zak te maken en het objectief hier rustig door heen te trekken. Het plastic zal oprekken/scheuren en zo vrijwel naadloos aansluiten op het objectief. Plaats dan altijd de zonnekap op het objectief om druppels op het glas te voorkomen. Lees meer tips om je camera tegen de regen te beschermen.
Natte straten geven mooie reflecties van de lichtjes. Deze foto maakte ik tijdens GLOW Eindhoven.
Druppels op de lens geven soms leuke effecten, maar over het algemeen probeer je deze zoveel mogelijk te voorkomen.
16. Let op je standpunt, ook als je fotografeert met een statief
Kies een interessant standpunt bij het fotograferen en neem hiervoor ook de tijd om deze te vinden voor een interessante compositie. Veel fotografen lijken door het statief te vergeten dat ze niet gebonden zijn aan de specifieke hoogte van hun statief. Maak je statief langer of kies een hogere plek om je statief neer te zetten voor een vogelperspectief. Of zet je statief juist zo laag mogelijk (of misschien wel los van het statief, op de grond) voor een kikkerperspectief.
Het Louvre in Parijs. De locatie en het standpunt maakte deze foto bijzonder. Overdag had ik deze foto niet kunnen maken, omdat het contrast tussen het licht boven de grond en in het museum (onder de grond) te groot was.
Het lage standpunt (kikkerperspectief) en het groothoekobjectief maakten de koepel van het Sony Center in Berlijn een belangrijk deel van de compositie. Door de sluitertijd van 6 seconden werd het water van de fontein wazig.
17. Let altijd goed op je spullen.
Uiteraard moet je overdag ook goed op je cameratas letten, maar ‘s avonds is het extra belangrijk. Zet niet je cameratas naast je of achter je neer, want voor je het weet is hij weg. Houd je camera op je rug en fotografeer bij voorkeur met z’n tweetjes of meer (is bovendien ook veel gezelliger!)
Tips voor het fotograferen bij GLOW & Amsterdam Light Festival
GLOW is een jaarlijks lichtfestival in Eindhoven. Kunstenaars uit binnen- en buitenland maken prachtige lichtwerken, welke ook erg gaaf zijn om te fotograferen. Absoluut een aanrader dus als je van avond- en nachtfotografie houdt. Dit jaar is het GLOW festival ieder jaar in november. Naast GLOW in Eindhoven kent Amsterdam nu ook zo’n eigen lichtfestival. Het Amsterdam Light Festival begint meestal eind november en duurt tot begin januari.
Een groot deel van bovenstaande tips zijn ook toe te passen bij het fotograferen van deze lichtfestivals. Maar omdat je tijdens een lichtfestival met specifieke (licht)kunstwerken te maken hebt, zijn er wel een aantal andere zaken om rekening mee te houden. Lees hier alle tips voor het fotograferen van GLOW en het Amsterdam Light Festival. Op diezelfde pagina download je ook een handige spiekbriefje en een inspiratie PDF.
