In de bergen fotograferen vereist toch wel een iets andere aanpak dan landschapsfotografie in ons platte Nederland. Hoe zorg je bijvoorbeeld dat de bergtoppen er goed op staan? Wat doe je met bergmeren? En waar moet je nog meer rekening mee houden? Of je nu naar de Alpen gaat of ergens anders op de top staat, lees vooraf zeker dit artikel met de praktische fototips voor berglandschappen.
Ieder jaar wil ik graag een portie vitamine B halen. Vitamine BERG om precies te zijn. Want een jaar zonder even tussen de hoge pieken doorgebracht te hebben, voelt voor mij niet compleet. Ik kan zó van de mooie berglandschappen en uitzichten genieten. Het liefst ga ik naar Oostenrijk, maar dit jaar flirtte ik nog met de Zwitserse Alpen en je hoort mij ook niet klagen als ik in Nieuw-Zeeland of Sri Lanka op een bergtop sta. Voor het schrijven van dit artikel had ik in ieder geval genoeg foto’s in mijn archief zitten! :)
1. Hoe hoog zijn de bergen en hoog sta je zelf?
Fotografeer je een berglandschap het beste uit het dal of juist vanaf de top? Dat hangt sterk af van de hoogte van de bergen. In Zwitserland was ik in het kanton Wallis – dat is een soort provincie. Hier was ik omcirkeld door toppen van vaak meer dan vierduizend meter hoog. Maar in het dal zag je die niet. Je moet dan echt de berg op om de piek te kunnen zien. Op de top heb je natuurlijk een mooi uitzicht, maar tegelijkertijd is het dal weer ver weg. En soms zie je dan niet eens het dorp in het dal. Meestal fotografeer ik bij hoge bergen ergens ‘halverwege’, maar bij minder hoge pieken sta ik ook graag gewoon op de top.
Niet op de top en niet in het dal. Voor deze foto bleek dit de perfecte hoogte te zijn om het berglandschap mooi op de foto te zetten.
Vanaf deze bergtop in Knuckles Mountain Range in Sri Lanka hadden we een mooi uitzicht op het stuwmeer. Deze top is wel een stuk lager dan de bergen in Zwitserland.
Berg of heuvels? Lastig lastig… Vanaf de top konden we onze camping in IJsland zien en het startpunt van onze klim.
Een lekkere cliché vakantiefoto; met mijn voeten in het hoge gras en een mooi uitzicht (in dit geval de bergtop) op de achtergrond.
2. Vanuit het kabelbaantje fotograferen
Zorg dat je jouw camera paraat hebt zodra je een kabelbaantje ingaat, want vaak heb je onderweg een mooi panorama. Je hebt bijvoorbeeld minder last van bomen of struiken die het uitzicht belemmeren (zoals tijdens een wandeling kan gebeuren), omdat de weg omhoog vrijgemaakt is voor de kabelbaan.
Nee, dit is niet gefotografeerd met een drone. Ik fotografeerde hier uit het kabelbaantje naar boven toe. We gingen precies door de wolken heen.
Meestal probeer ik de camera door het raampje van de cabine te steken. Als die helemaal gesloten is, zoek dan een stukje schoon glas (plastic) en zet je camera er zo dicht mogelijk op. Zo verminder je eventuele reflecties. Hier heb je natuurlijk geen last van bij een stoeltjeslift. Alleen dan wordt het weer wat lastiger om achterom te fotograferen (en kan je hond bijvoorbeeld niet mee).
Sowieso moet je altijd voorzichtig zijn dat de camera niet uit je handen valt, dus draai de riem van je toestel goed om je handen. Ikzelf vind het daarom een stuk enger om met mijn smartphone uit het raam te fotograferen, want daar zit geen riem aan vast en ik ben bang dat-ie tussen mijn vingers glipt.
Vanuit hetzelfde kabelbaantje, maar nu op de weg naar beneden. Het raampje in de cabine kon alleen aan de zijde van de deur open, dus op de terugweg kon ik de andere kant op fotograferen.
Hier ging het kabelbaantje over het dal van de ene naar de andere berg. Voor deze foto hield ik mijn DSLR door het raampje van de cabine.
3. Fotografeer op het juiste tijdstip
Niet elke bergtop is geschikt om elk moment van de dag te fotograferen. Of beter gezegd; de bergtop komt niet altijd het beste tot zijn recht. Dit heeft onder andere met de richting van de zon te maken. Als je de zon in je rug hebt bij het fotograferen van een berglandschap, dan lijkt de foto snel plat. Juist als het licht iets meer van opzij komt, geeft dit meer een gevoel van diepte door de schaduwen.
Kijk maar eens naar de twee foto’s hieronder. De foto’s zijn om 14 uur ’s middags direct na elkaar gemaakt, met als enige verschil dat ik 90 graden gedraaid ben.
Bij het maken van deze foto had ik de zon recht in mijn rug. Het zonlicht schijnt dus recht op de berg voor me en er is daardoor amper een schaduw te zien. Het berglandschap oogt plat.
Nu ben ik een kwartslag naar links gedraaid. De zon komt dus ook van links. Hierdoor krijg je een schaduwwerking op de pieken. Zie je het verschil dat de schaduw geeft met het gevoel van diepte?
Wat is dan het juiste tijdstip? Dat verschilt per berg en is ook weer afhankelijk van waar jij staat. Hieronder nog een voorbeeld, met drie keer dezelfde bergtop.
10:20 De wolken trekken langzaam omhoog langs de berg. (De zon staat rechts)
12:40 De zon staat hoog aan de hemel. Er zijn helemaal geen schaduwen meer, de berg lijkt plat. (De zon staat achter mij). Deze foto is het minst van de drie.
19:20. De foto is gemaakt in het uur voor zonsondergang (het gouden uurtje) waardoor het licht een warme gloed heeft. De zon staat weer een stuk lager (links) en geeft lange schaduwen.
4. Geef diepte aan de landschapsfoto door iets op de voorgrond te zetten
Nog een trucje om meer diepte aan de foto te geven is om iets op de voorgrond te plaatsen in je landschapsfoto. Dit kunnen bloemen zijn, stenen, een hekje of een klein meertje. Opties genoeg! Je creëert zo meerdere lagen in het beeld en dat zorgt voor de dieptewerking.
Hier zijn de stenen een mooi element op de voorgrond tijdens de zonsopkomst op de top van de berg.
Door de paarse bloemen op de voorgrond te zetten geeft dit een mooie extra laag aan de foto.
De mensen in beeld en het pad omlaag zorgen hier ook voor een gevoel van diepte.
5. Wolken voegen (bijna) altijd iets toe aan je foto
Ik dacht altijd dat een strakblauwe lucht het beste was wat je jezelf kon wensen in de bergen. Want: zon. Ik word altijd heel blij als ik in mijn t-shirt en korte broek op twee-en-een-half duizend meter van het uitzicht kan genieten. Maar, ik heb ook geleerd dat voor mooie foto’s wolken ontzettend belangrijk zijn. Wolken zorgen de ene keer voor meer sfeer, een andere keer voor drama. Soms zorgt het voor een mooie vulling van de lucht of zorgt het voor schaduwen op het landschap. Kortgezegd; wolken voegen bijna altijd wel iets toe aan je foto! In het artikel over wolken en lucht bij landschapsfotografie geef ik je nog meer voorbeelden.
Door de wolken zijn sommige delen van de berg in de schaduw en andere delen in de zon. Dit maakt de foto interessanter.
In het dal regende het. Met het kabelbaantje gingen we omhoog, deels door de mist. En bovenaan hadden we een mooi uitzicht op de wolken die om de toppen dansten.
De regen en de zon zorgen samen voor een regenboog. Lees hier meer tips voor het fotograferen van een regenboog.
Dreigende wolken boven de bergtoppen in het noorden van Madeira. De rode bloem op de voorgrond is natuurlijk niet toevallig ;)
Ook op deze bewolkte dag was de lucht erg gaaf.
Boven de wolken in de bergen
Wie weet heb je zelfs het geluk dat je op de berg boven de wolken bent. Ik heb het nu een paar keer meegemaakt en het blijft bijzonder (en fotogeniek)!
Boven de wolken in Oostenrijk tijdens de wintersportvakantie.
Zonsopkomst fotograferen op een bergtop op het eiland Madeira. Aan de ene kant van het eiland hingen de wolken, aan de andere kant van het eiland waren de wolken weg.
Boven de wolken, Sri Lanka
Wolken of mist? Het is maar net hoe je het wilt noemen denk ik. Maar de combinatie van de mist en het zonlicht zorgde wel voor mooie lichtstralen.
6. Inzoomen op de bergtoppen
Ik weet niet wat het is, maar ik word altijd zó gelukkig van bergtoppen. Ik kan gewoon niet stoppen met het fotograferen, elke keer moet ik toch weer op het knopje drukken. Hieronder een (mini)fotoserie van dezelfde bergtop die ik fotografeerde in Oostenrijk. Vanuit het woonkamerraam zie je deze piek, dus tja… die drang om te fotograferen bleef aanwezig.
Het liefst fotografeer ik bergtoppen als het eerste (of laatste) zonlicht van de dag erop schijnt. Bij het fotograferen van de zonsopkomst of zonsondergang krijgen de pieken mooie warme kleuren.
Zonsopkomst, Nieuw-Zeeland
Zonsopkomst, Nieuw-Zeeland
7. Bergmeren
Bergmeren zijn ook bijna altijd fotogeniek. Het water geeft een mooi element op de voorgrond en zorgt vaak ook voor rust in de foto. Dus spot je een meer, groot of klein? Geef het dan extra aandacht, want er ligt ongetwijfeld een toffe foto voor je klaar.
Seewaldsee. Het bergmeer zorgt voor rust in de foto.
Lunersee; dit was de eerste dag dat je met de kabelbaan omhoog kon naar het stuwmeer. Was het winter? Nee hoor, gewoon juni en de sneeuw was de week ervoor gevallen.
Bovenstaande foto maakte ik bij de Lunersee. Ik schreef er eerder al een apart artikel over, de Lunersee is mijn favoriete meer in Oostenrijk.
Reflectie fotograferen
Wie weet lukt het zelfs om in het meer de reflectie te fotograferen van de bergtoppen in de verte? Natuurlijk ben je hiervoor wel afhankelijk van de weersomstandigheden. Zo mag het niet te hard waaien en ook het licht moet de ‘juiste’ richting hebben.
Door dicht op het wateroppervlak te fotograferen, kon ik de bergtop in de reflectie vangen
Prachtige reflectie van de bergen bij de Lunersee in Oostenrijk
Polarisatiefilter bij water
Met een polarisatiefilter versterk je de reflectie in het water, of zorg je juist dat de reflectie minder wordt en je beter door het water kan kijken. Dat laatste heb ik gedaan bij dit watertje op 3200 meter hoogte in Zwitserland. Door het polarisatiefilter juist te draaien, zag je de stenen op de voorgrond goed en kreeg het water een prachtige blauwgroene kleur. Gebruik de slider om het verschil tussen de foto met en zonder polarisatiefilter te zien. Lees meer over een polarisatiefilter in het artikel ‘Wanneer en waarom gebruik je een polarisatiefilter?‘
8. Waterval en schlucht fotograferen
Bergen betekent ook watervallen. Vraag eens na of er in de buurt een gave waterval te bezoeken is. Of een schlucht of klamm! Dit zijn kloven die ontstaan zijn door de kracht van eeuwenlang stromend water. In de kloof valt het water ook geregeld omlaag, en het is in theorie dus ook een waterval. :)
Neem vooral ook je statief mee, want met een wat langere sluitertijd (bijvoorbeeld een halve seconde of langer) geef je het vallende water een zacht melkachtig effect. In een ander artikel geef ik je nog veel meer tips voor het fotograferen van een waterval.
Een typische slucht waarbij je over houten paden door de kloof loopt. Het water klettert hier hard naar beneden en vormt zo – jaar na jaar – de kloof.
9. Nevel verwijderen bij bergfoto’s
Je herkent het vast. Je geniet van het uitzicht en maakt een foto van de berg tegenover je. Maar het lijkt wel alsof er een soort waasje op de foto zit. De foto is minder ‘helder’ en lijkt blauwer. Hoe sterk dit effect is, hangt van de weersomstandigheden af en de richting van de zon. Over het algemeen geldt wel; hoe verder weg de andere berg is, hoe sterker de haze is. Hetzelfde effect heb je trouwens als je vanaf grote hoge vanuit het vliegtuig fotografeert.
Gelukkig kun je deze waas op verschillende manieren verminderen, zoals met het verhogen van het contrast. De fijnste methode vind ik met de functie Nevel verwijderen (dehaze) in Lightroom en Camera RAW (in dat artikel geef ik nog veel meer voorbeelden).
Gebruik de vergelijkingsslider om de verschillen te zien. Door het verwijderen van de nevel wordt de foto helderder, maar soms wordt het blauwe in de waas juist versterkt. In dat geval kun je kijken of het helpt om de witbalans in de foto aan te passen. Bij de foto hieronder heb ik de functie Nevel verwijderen lokaal gebruikt, alleen op de bergtoppen. Op hetzelfde gebied heb ik de witbalans warmer gemaakt. In Photoshop kun je dit doen door te werken met lagen en het juiste deel te selecteren met maskers.
Is een nevel of waasje altijd slecht voor je landschapsfoto? Nee, zeker niet! Bij onderstaand berglandschap vind ik het juist wat toevoegen aan de sfeer.
De waas tussen de bergen aan de linkerkant van de foto vind ik juist tof in deze foto.
10. Maak een panoramafoto van het uitzicht over de bergen
Een berglandschap is ook een uitgelezen plaats om een panoramafoto te maken. Met meerdere foto’s, die je later digitaal aan elkaar plakt, leg je zo een groot deel van het uitzicht in één foto vast.
Rechts de Aletschgletsjer (de grootste gletsjer van Zwitserland), links het uitzicht over de andere bergen. Op deze panorama foto zien we precies waar we gelopen hebben. Eerst rechtdoor over de kam en toen links afgebogen naar het lager gelegen bergmeer.
Panorama bij de Lunersee
11. Berglandschappen zijn in de winter natuurlijk ook fotogeniek
Hierboven staan vooral foto’s die ik maakte in de zomer. Ga je in de winter naar de bergen? Dan wil je ook zeker je camera mee nemen, want in de winter zijn de bergen net zo fotogeniek. Lees dan zeker ook het artikel over het fotograferen van sneeuw en tips voor het fotograferen op wintersport. Sommige tips komen overeen, maar op sommige punten is het fotograferen in de winter toch echt anders.
Wow… wat een plaatje he? Op (bijna) 3200 meter hoogte zaten we boven de wolken.