Als het buiten mistig was, denk je er misschien niet direct aan om buiten te gaan fotograferen. Zelf dacht ik lange tijd dat fotograferen in de mist altijd resulteerde in grijze, grauwe, saaie of oninteressante foto’s. Maar inmiddels weet ik wel beter: fotograferen in de mist kan juist ook heel erg gaaf zijn. In het bos, de polder, op de akker of de hei. Of misschien wel in je eigen straat. Het fotograferen in mistige omstandigheden vereist wel een andere aanpak. Zowel voor de instellingen, als de compositie en bewerking. In dit artikel daarom 15 tips voor het fotograferen in de mist of nevel.
1. Check de weersvoorspelling
Mist ontstaat door afkoeling van (zeer) vochtige lucht. Je ziet de mist bijvoorbeeld in de ochtend of avond als een laagje (grondmist) boven het weiland ontstaan. Maar mist kan ook het zicht dusdanig beperken dat je niet verder kunt kijken dan een tiental meters.
Omdat de mist meestal niet lang blijft hangen, is het belangrijk je goed voor te bereiden. Controleer bijvoorbeeld ’s avonds de weersvoorspelling voor de komende ochtend. Als er in de ochtend mist voorspeld wordt, kun je hier rekening mee houden. Misschien zet je de wekker wel iets vroeger, zodat je op tijd op pad kunt gaan. Met de zichtmeter van buitenradar zie je of en waar de mist in Nederland is, en dicht-ie is.
Mist kan het hele jaar voorkomen, maar is vaker (en meestal ook hardnekkeriger) in de herfst en winter.
Een mistlaagje boven een vennetje. Gefotografeerd vlak na zonsopkomst.
Mist geeft het landschap een mysterieuze sfeer.
De mist die tussen de heuvels blijft hangen geeft veel ‘lagen’ aan het landschap.
Een mistige ochtend in de winter.
2. Mist is niet overal gelijk
Houd in gedachten dat het niet overal even mistig is. Heb je de wekker vroeg gezet maar zie je geen mist als je uit het slaapkamerraam kijkt? Duik niet meteen weer terug je bed in, maar stap gewoon op de fiets of in de auto. Mist is vaak sterker in de polder of in de buurt van water en juist minder aanwezig in de bebouwde kom.
Tegelijkertijd kan het zijn dat ook in een andere omgeving de mist niet zo sterk aanwezig is als je had gehoopt. Verken dan de omgeving. Door vaker in hetzelfde gebied te komen in mistige omstandigheden, leer je waar de mist het snelst of het langst zichtbaar is.
In de stad komt mist minder snel voor. Maar in San Francisco, waar ik deze foto maakte, gebeurt het regelmatig. Vanwege de ligging aan zee is de stad vaak in mist gehuld. De gebouwen op de achtergrond zijn daardoor minder opvallend in de foto, maar dit geeft de foto wel een fijne sfeer.
Een prachtige ochtend met mist boven de Maas. De mist hing meer boven het water dan boven land.
Natuurlijk kan het ook een keer té mistig zijn en lukt het niet de foto te maken die je vooraf in gedachten had. Het loont vaak om even te wachten, want bij het oplossen van de mist krijg je natuurlijk weer een ander resultaat.
Bij de Tongariro Crossing in Nieuw-Zeeland liepen we langs een prachtige rode krater. Tenminste.. ik denk dat-ie prachtig is, want door de mist heb ik ‘m niet gezien.
Gelukkig klaarde het iets later tijdens deze wandeling voldoende op, zodat we wel dit prachtige meertje konden zien (en fotograferen).
3. Fotografeer in de mist om (storende) elementen te verhullen
Mist is in feite een wolk die laag boven de grond hangt. In die wolken zitten minuscule zwevende waterdruppels. Deze beperken het zicht. Hoe dikker de mist, hoe minder ver je kunt kijken. Dat de mist verhult, kun je natuurlijk in je voordeel gebruiken. Misschien wil je graag een foto maken van een prachtige boom, maar staat er een flatgebouw of hoogspanningskabel in de achtergrond die je beeld verpest. Bij de juiste mist, zijn deze storende, afleidende elementen niet meer (goed) zichtbaar. Mistige omstandigheden geven je daardoor mogelijkheden die je bij helder weer niet hebt!
Dichte mist verhult. Als je heel goed kijkt zie je net nog een blauw autootje in het midden van het beeld. Zonder mist had de auto veel meer opgevallen.
De huizen op de achtergrond zijn niet zichtbaar door de mistige omstandigheid
4. Fotografeer in de mist voor meer diepte
Het is vaak een uitdaging om diepte in de foto te creëren. Bij landschapsfotografie kun je een object op de voorgrond gebruiken om de diepte in het te benadrukken. Dit kun je uiteraard ook toepassen in de mist, maar vaak helpt de mist je uit zichzelf al voor de dieptewerking. Mist benadrukt de afstand tussen twee objecten doordat het object dat het verst van de camera staat, het minst goed zichtbaar is. Door in één beeld verschillende objecten te fotograferen die op een andere afstand van de camera staan, zoals een rij bomen langs een weg, ontstaat snel een gevoel van diepte.
De mist benadrukt de diepte in de foto, doordat de bomen telkens op een grotere afstand van de camera staan
Dit zijn dezelfde bomenrijen, maar nu vanaf de zijkant. Omdat de afstand tot de bomen minder verschillend is, is het diepte-effect door de mist ook minder sterk.
5. Gebruik de mist om rust aan de foto te geven
Als het mistig is, ga ik graag naar het bos toe. Foto’s in het bos zijn vaak druk en chaotisch door het geheel van boomstammen, takken en bladeren. Soms zie je gewoon door de bomen het bos niet meer!
Maar doordat de mist verhult en de diepte benadrukt, wordt een beeld in het bos direct een stuk rustiger. Dat zie je duidelijk terug in onderstaande foto’s en de vergelijking met een niet-mistig moment (gebruik de slider om het verschil te zien!)
Deze foto maakte ik aan de rand van het bos. Net buiten het bos was de mist sterker. Door die kant op te fotograferen vormen de bomen een lichte silhouet tegen de witte achtergrond.
Deze foto’s maakte ik vanaf exact hetzelfde standpunt, maar nu 180 graden de andere kant op. Je ziet dat in het bos de mist minder is, maar toch de foto rustiger maakt.
Uiteraard is het niet alleen in het bos zo dat de foto rustiger wordt als je in de mist fotografeert, dit geldt ook in andere situaties.
De mist versimpelt het beeld.
De mistige omgeving zorgt voor een rustige foto.
Boehoee. Door de mistige achtergrond komt de koe goed naar voren.
6. Gebruik lijnen om de aandacht van de kijker vast te houden
Ook al geeft de mist sneller diepte en rust aan de foto, de compositie blijft natuurlijk ten allen tijden belangrijk om de aandacht van de kijker vast te houden. Zorg dat je een interessant onderwerp op de voorgrond plaatst of gebruik duidelijke lijnen, bijvoorbeeld van een pad, om de aandacht van de kijker de foto in te trekken. Ook kun je op zoek naar een kader of doorkijkje.
Kies een interessant element in de mistfoto’s. De geknapte boom trekt duidelijk de aandacht in de foto.
Wandeling in Fjordland, Nieuw-Zeeland.
Een kader om het mistige landschap
7. Mist + zon = prachtig
Als de zon verschijnt, is dit meestal een teken dat de mist snel verdwijnt. Door de zon warmt de lucht namelijk op, terwijl de mist juist was ontstaan door het afkoelen ervan. Maar als de zon tevoorschijn komt, kan het de foto wel een hele warme sfeer geven wanneer je richting de zon fotografeert.
De zon breekt door en geeft het landschap een gouden gloed. Niet lang hierna verdween de mist, als sneeuw voor de zon.
Mist in combinatie met zonlicht dat gebroken wordt (door bijvoorbeeld bladeren van bomen) resulteert in prachtige lichtstralen, ook wel zonneharpen genoemd. Kies voor tegenlicht of zijlicht om deze het beste in de foto vast te leggen! De mist hoeft niet heel erg dik te zijn. Lees in dit artikel meer tips voor het fotograferen van zonneharpen.
Mist + Zonlicht = Zonneharpen
Lichtstralen worden zichtbaar wanneer het mistig (of stoffig) is en het licht wordt gebroken door bijvoorbeeld bladeren en takken.
Lichtstralen in de mist fotografeer je het beste met tegenlicht of licht dat van opzij komt, zoals in deze foto.
Voor het fotograferen van lichtstralen hoeft de mist niet heel dik te zijn. Een lichte nevel is voldoende.
8. Fotografeer in de mist vanaf je statief
Wanneer je ’s ochtends vroeg of aan het einde van de dag fotografeert, dan is er op een bewolkte dag vaak weinig licht aanwezig. Fotografeer je in het bos, dan is de lichtintensiteit vaak nog lager doordat de bladeren licht tegenhouden. De sluitertijd is dan snel te lang om uit de hand te fotograferen. Zorg dat je daarom je statief mee neemt. Hiermee voorkom je onscherpe foto’s en je hoeft de ISO-waarde niet op te schroeven (en met een lagere ISO-waarde heb je minder ruis).
Gefotografeerd vanaf een statief. ISO 200, 0.6s, f/7.1
9. Instellingen mistfoto’s: gebruik het histogram
Mistfoto’s zijn vaak foto’s met veel wit of lichtgrijs. Gebruik het histogram om de belichting in de foto te controleren. Wanneer de piek in het midden of links van het midden staat, dan is de foto vaak onderbelicht. Corrigeer dan de belichting. (Als je niet weet welke instellingen je moet kiezen, kijk dan eens deze fotocursus)
In de verte blijft de mist hangen tussen de heuvels. Een prachtig gezicht!
10. Handmatig scherpstellen bij mistfoto’s
Tijdens het fotograferen in de dikke mist kan het zijn dat de autofocus van de camera moeite heeft met scherpstellen door het ontbreken van contrast. Probeer het scherpstelpunt dan op een element te plaatsen dat afsteekt tegen de mist, bijvoorbeeld een boom of een tak, of regel de focus door handmatig scherp te stellen.
De camera kan moeite hebben met het scherpstellen bij mistfoto’s. Zet hier het scherpstelpunt op de rand van de boom. Lukt het de camera nog steeds niet? Kies dan voor manuele scherpstelling.
11. Gebruik een teleobjectief bij lichte mist of mist in de verte
Is de mist vooral in de verte? Of een dun laagje boven het weiland? Gebruik dan een teleobjectief met lange brandpuntsafstand om de mistvorming te benaderen. Maak niet de fout door te denken dat je altijd ‘naar de mist’ toe kunt lopen. Als het zicht bijvoorbeeld 50 meter is en je loopt 50m naar voren, dan is de mist waarschijnlijk dezelfde afstand opgeschoven. (Er zijn hierop natuurlijk uitzonderingen, bijvoorbeeld aan de rand van het bos.)
Om de nevel/mist in de verte te benadrukken, fotografeerde ik met een 70-300mm objectief op 270mm.
Een mistlaagje tussen de bomen op de heide, gefotografeerd vlak voor zonsopkomst. Als je meer mist op de voorgrond wilt, dan heeft het geen zin om naar de bomen toe te lopen, omdat de mist dan ook ‘opschuift’. Je kunt dan beter inzoomen.
12. Gebruik de mist voor silhouetten
Je kunt de mist gebruiken voor het fotograferen van silhouetten. Deze silhouetten ontstaan in beeld als de achtergrond veel lichter is dan de voorgrond. Dit zie je bij de foto hieronder, maar ook de foto hierboven. Dikke mist benadrukt de vorm van een onderwerp of object, omdat de mist de details verhult.
Ehmm.. waar is mijn uitzicht gebleven? Rechts zouden we de rode krater moeten zien van de Tongariro Crossing.
Dat ben ik, samen met m’n hond JJ!
Een aalsgover poseert op een tak. De mist geeft de foto wat mystiek.
13. Mist geeft druppels
De mist bestaat dus uit zwevende waterdruppeltjes. Op een mistige dag merk je dat veel dingen vochtig zijn. Ook zie je vaak dat waterdruppels zich hechten aan spinnenwebben, waslijnen, hekwerken of andere voorwerpen. Gebruik een macro-objectief om hier op in te zoomen. Let daarbij ook goed op de achtergrond. Hieronder zie je twee keer hetzelfde spinnenweb. Bij de eerste foto koos ik een laag standpunt (kikkerperspectief), waarbij het spinnenweb tegen de mistige lucht werd gefotografeerd. De foto heeft een duidelijke ‘mistsfeer’, maar zelf vind ik de foto eronder – waarbij ik het gras als achtergrond gebruikte – sprekender. De waterdruppels vallen nu beter op tegen groene achtergrond. Lees hier meer tips voor het fotograferen van druppels in een spinnenweb.
Druppels in een spinnenweb. Door het lage standpunt geeft de mistige lucht een lichtgrijze achtergrond.
Door het hogere standpunt wordt de achtergrond nu groen. De druppels vallen nu beter op.
14. Nevelverwijder functie in Lightroom
In Lightroom CC heb je de optie Nevel verwijderen (in het Engels: Dehaze). Je kunt hiermee de mist in de foto verminderen of juist versterken. De functie werkt verrassend goed! Bij mistfoto’s wil je natuurlijk de nevel/mist, maar mijn ervaring is dat de foto soms net iets te weinig contrast heeft. Met de functie nevel verwijderen kun je dit contrast weer een beetje terugbrengen en dit werkt vaak zelfs beter dan de contrastfunctie zelf.
Sequoia National Park, Verenigde Staten
In het artikel over de functie Nevel verwijderen in Lightroom en Camera Raw zie je nog meer voorbeelden. Deze functie zit trouwens in Lightroom 6. Lees het verschil tussen Lightroom CC en Lightroom 6 hier.)
15. Maak mistfoto’s zwart-wit
Het hangt natuurlijk af van het onderwerp dat je fotografeert, maar soms heeft de foto bijna geen kleur meer door de aanwezige mist. Je kunt het eentonige karakter versterken door een mistfoto om te zetten naar zwart-wit. Vaak werkt dit erg goed.
Zwart-wit versus kleur.
Een bijzonder landschap op de Haleakalavulkaan op Maui, Hawaii. De foto lijkt omgezet naar zwart-wit, maar dat is-ie niet.
Volgende keer dus gewoon met de camera op pad om te fotograferen in de mist!
Weer een mooi en inspirerend onderwerp.
Beste Laura.
Deze mail heb ik tig keren gelezen en bekeken. Iedere keer gaat er weer een stukje foto-wereld open.
Heel veel dank hiervoor.
Ook je boek fotografie heeft mij al veel geholpen.
Groetjes van
Peter Vercoelen
Ik heb met plezier je duidelijk en heldere mist
verhaal/ uitleg gelezen.
Dank je. Het is al een tijdje mijn bedoeling om smorgens te gaan fotograferen.
Ga het nu echt doen.
Bedankt .
Je artikels zijn altijd zo handig en duidelijk!
Ik ga alvast mijn wekker een uurtje vroeger zetten morgen :)
Een schip vaart over een ‘maas’.
In de andere is het de ‘Maas’.
Dankjewel, ik zie inderdaad dat ik op één plek een hoofdletter was vergeten, thanks! Maareh.. nu we het toch over hoofdletters hebben, waarom schrijf jij je naam als anToon? ;)
Wat een toeval! Ik ben er inderdaad vanochtend op uit gegaan vlak voor de zonsopgang. Wel een paar foto’s naar tevredenheid maar ik wil nog veel meer! Bedankt voor de tips, deze zal ik volgende keer zeker gebruiken.
Duidelijk artikel. Ik had hele mooie mistfoto’s gemaakt, dacht ik. Ook de druppeltjes op een spinnenweb. Helaas vielen ze erg tegen, er was nauwelijks wat te zien. Heb je ook tips voor fotograferen met de mobiele telefoon, in mist?
Eigenlijk gaan met een mobiele telefoon veel van dezelfde principes op. Alleen heb je minder (of geen) controle over de belichting. Druppels in een spinnenweb zijn nauwelijks te fotograferen met een smartphone, dat heb ik uitgebreid geprobeerd toen ik het artikel er over schreef.
Ja, ik heb nu toch de fotocamera maar gepakt. En dat duurt nog even voor ik dat onder de knie heb. Eerlijk gezegd vind ik het best een gedoe. Gisteren ben ik 2 uur bezig geweest, met een paar foto’s omdat ik niks kon vinden in het menu. (‘waar was die optie nou ook alweer, gisteren zag ik hem nog’)Met de telefoon is natuurlijk heel fijn, maar het is frustrerend als je met je oog hele mooie plaatjes ziet, en je denkt mooie foto’s te maken, dat ze dan onscherp blijken te zijn. Erg jammer! Ik vind het nog vrij ingewikkeld, al die opties, maar even doorbijten…het aspect waar het om gaat is te leuk!! Ik denk (hoop) dat ik het over een jaar wel snap ;-)
Als je het sneller onder de knie wilt krijgen en meer uit je camera (en je fotografie) wilt halen, dan kun je natuurlijk mijn online fotografie cursus kunnen overwegen. Dat maakt het ongetwijfeld een stuk gemakkelijker en zorgt voor minder ‘gedoe’ en frustratie ;)
Uitgebreid, helder en leerzaam artikel.
Ja dat was weer een goede Laura. Slim en netjes uitgelegd. Misschien ka je een keer uitleggen wat nou een pad is je hebt het nodig bij rendering. Ga zo door perfect. het was heel leerzaam, ook Haze is mooi maar heeft ook zo zijn bijwerking. Groetjes Hans
mooie foto’s en inspiratie weer!
Soms als je de zon in tegenlicht perspectief vangt, komen er wat gekleurde bolletjes in de buurt van de zon. Wat is dat en hoe voorkom je dat ?
Hoi Anneke, dat is lensflare!
Mooi werk Laura. Weinig aan toe te voegen. Paar extra tips:
bij 1) Windstilte is ook belangrijk bij temperatuurfluctuaties dag/nacht
bij 2) de buienradar app heeft ook een mistfunctie (Menu > Nu > Zichtkaart / Mist). Niet 100% betrouwbaar, maar wel heel handig
bij 15) niets aan toe te voegen ;-)
Tot slot: er altijd voor gaan. Vaak is het een teleurstelling, maar als alles op z’n plek valt dan kun je heel mooie platen schieten.
Mooi artikel. Wat is het effect,van in de mist fotograferen, voor je fototoestel?
Goede vraag Wout. In héle dichte mist kan je camera natuurlijk wat vochtiger aanvoelen, maar niets om je zorgen over te maken. Een droog doekje als je weer thuis en klaar. Verder heb ik zelf geen andere noemenswaardige effecten gemerkt tijdens mijn mist-avonturen. Fotograferen in (extreme) kou heeft dat overigens weer wel.
De functie “Nevel verwijderen” zit ook in de nieuwe “Photoshop Elements 14” versie!
Goede toevoeging, dankjewel Fred!
Erg leerzaam en inspirerend. Dank!