Wat is de brandpuntsafstand van een objectief?

Elk objectief heeft een bepaalde brandpuntsafstand. Maar wat is dit precies? En hoe beïnvloedt de brandpuntsafstand van het objectief het beeld dat je fotografeert? Dat lees je in dit artikel. Ook wordt het verschil uitgelegd tussen een objectief met een vaste brandpuntsafstand en een objectief met een variabele brandpuntsafstand, en de voordelen van elk.

Wat is de brandpuntsafstand?

De brandpuntsafstand van een objectief is “de afstand in millimeters van het objectief waar lichtbundels samen komen (brandpunt)”. Klink ingewikkeld, en ik versimpel het vaak door te zeggen ongeveer “de afstand in millimeters tussen de sensor van de camera en het midden van het objectief” Klinkt dat je ook nog te technisch? Geen paniek, je mag het eigenlijk ook gelijk weer vergeten. Belangrijker is dat je begrijpt wat de brandpuntsafstand van een objectief doet met het beeld dat je fotografeert.

Het is zo dat hoe lager het getal van de brandpuntsafstand, hoe meer je ziet. Dit noemen we groothoek.

Hoe hoger het getal van de brandpuntsafstand, hoe meer het beeld dichterbij gehaald wordt. Je hebt dan meer zoom.

De brandpuntsafstand bepaalt dus hoeveel er in beeld wordt gezet. Een camera met een groothoeklens met een brandpuntsafstand van 14mm geeft daarom een heel ander beeld dan een telelens van 300mm.

Bij een brandpuntsafstand van 14mm heb je veel groothoek

Het badeendje werd nu vanaf dezelfde plek gefotografeerd met een brandpuntsafstand van 300mm; het badeendje is nu groter in beeld.

Hoe hoger het getal van de brandpuntsafstand, hoe meer het beeld ingezoomd wordt

Zoom objectief versus prime objectief (vaste brandpuntsafstand)

Objectieven zijn op het gebied van brandpuntsafstand in te delen in zoomlenzen en primes. Primes zijn objectieven met een vaste brandpuntsafstand. Een populair en veelgebruikt objectief  met een vaste brandpuntsafstand is de 50mm lens (waarvan ik vind dat elke fotograaf die zou moeten hebben). Omdat de brandpuntsafstand niet veranderd kan worden, betekent dit dat je niet kan inzoomen door aan het objectief te draaien. Wil je meer in beeld? Dan moet je een paar passen naar achteren doen. Wil je minder in beeld? Dan moet je dichterbij het onderwerp komen.

Tegenover de prime objectieven staan dus de objectieven waarmee je wel kunt zoomen. Op het objectief zie je dan ook twee brandpuntsafstanden staan, bijvoorbeeld 24-70mm. Dit betekent dat je met dit objectief kunt fotograferen van 24mm en kunt inzoomen tot maximaal 70mm. Het voordeel is dat je vanaf dezelfde positie dus meerdere foto’s kunt maken met een verschillende uitsnede. Er zijn genoeg situaties waarin het niet mogelijk is om bijvoorbeeld dichterbij te komen en dan is een zoomobjectief een uitkomst.

Het linker objectief is heeft een vaste brandpuntsafstand; 50mm. In het midden staat een objectief met een brandpuntsafstand van 24mm tot 70mm. Hiermee kun je dus zoomen.

Voordeel van objectieven met een vaste brandpuntsafstand

Het voordeel van lenzen met een vaste brandpuntsafstand is dat ze vaak scherper zijn dan zoomlenzen. Dit is te verklaren door de verschillende lenselementen. Bij een zoomlens moeten deze voor verschillende brandpuntsafstanden op elkaar afgestemd worden, maar bij een primelens hoeven de lenselementen maar voor één afstand afgesteld te worden. Bij een primelens kan dit dus veel preciezer, waardoor de lens scherper is. Om die reden kiezen veel fotografen er voor om vaker van prime objectief te wisselen, dan te fotograferen met één zoomlens. Overigens is dat natuurlijk niet altijd praktisch…

Cropfactor: effectieve brandpuntsafstand berekenen

De brandpuntsafstand die op een objectief staat is niet altijd de “werkelijke” brandpuntsafstand. Dit heeft te maken met de grootte van de sensor van de camera. Een 50mm op een cropcamera geeft effectief niet hetzelfde beeld als een 50mm op een fullframecamera. Op de cropcamera heb je als eindresultaat een meer ingezoomd beeld.

Heb jij een camera met een sensor die kleiner is dan 35mm (fullframe), dan kun je de effectieve brandpuntsafstand berekenen door het getal op het objectief te vermenigvuldigen met de zogenaamde cropfactor. De cropfactor wordt berekend op basis van de grootte van de sensor en vind je vaak terug in de handleiding van je camera.

Bereken de effectieve brandpuntsafstand:

Een Nikon D90 heeft bijvoorbeeld een cropfactor van 1,5. Dit betekent dat een objectief met een brandpuntsafstand van 200mm op deze camera in feite overeenkomt (1,5×200) met 300mm. Je kunt dus eigenlijk gratis ‘verder’ zoomen. Handig als je bijvoorbeeld op safari bent en wilde dieren gaat fotograferen. Daartegenover staat dat je minder groothoek over houdt, wat weer nadelig kan zijn als je landschappen wilt fotograferen.

Weet je niet wat de cropfactor is van jouw camera? Zoek deze op of breken deze met de cropfactorcalculator!

Meer weten over de brandpuntsafstand, cropfactor of objectieven?

Meer weten over dit onderwerp? Volg dan de online fotografie cursus “Nooit Meer Op De Automatische Stand Fotograferen”. Hierin leer je alles wat je moet weten over objectieven en het resultaat ervan op de foto. Zo leer je ondera ndere

• welke brandpuntsafstand je voor welke type fotografie nodig hebt;
• welke invloed de brandpuntsafstand van het objectief nog meer op de foto heeft (behalve de mate van zoom);
• waarom je te maken hebt met de cropfactor als je geen fullframe camera hebt;
• hoe de cropfactor berekend wordt;
• waarom er zoveel verschillende objectieven zijn;
• waar je op moet letten bij de aanschaf.