Glas in lood fotograferen: 9 tips

Kerken, musea, stations en monumentale panden. Allemaal gebouwen waar je vaak glas-in-lood-ramen tegenkomt. Maar hoe zorg je dat je het gekleurde glas goed fotografeert? Welk licht heb je nodig? En hoe zit het met camera-instellingen zoals ISO? In dit artikel lees je er meer over.

1. Meer licht is beter

Hoe meer licht er door het glas-in-lood-raam schijnt, hoe makkelijker het is om het raam te fotograferen. Op een zonnige dag zie je de kleuren van het glas-in-lood-raam goed. Niet dat het op een bewolkte dag onmogelijk is, zeker niet. De foto hierboven maakte ik op een bewolkte dag. Het hangt er ook vanaf hoe licht het buiten nog is. Soms is op een bewolkte dag de lucht nog steeds erg ‘fel’ om naar te kijken (je knijpt makkelijker met je ogen). Op een grijze, donkere bewolkte dag is het fotograferen van het gekleurde glas een stuk moeilijker.

2. Camera-instellingen glas in lood fotograferen

Binnen in een kerk is het vaak donker en dat vraagt voor de juiste camera-instellingen: sluitertijd, diafragma, ISO. Ondanks het weinige licht fotografeer je glas in lood vaak prima uit de hand. Onderstaande foto maakte ik bijvoorbeeld met een sluitertijd van 1/320 en ISO 400. Je hebt dan geen statief nodig. En dat is fijn, want een statief gebruiken is vaak niet toegestaan in een kerk. Is de sluitertijd toch nog te lang? Verhoog dan de ISO-waarde en wees vooral niet te bang voor de ruis. Voor sommige foto’s in dit artikel had ik ISO 1600 nodig om nog uit de hand te fotograferen.

3. Voorkom overbelichting

Een van de belangrijkste dingen bij het fotograferen van glas in lood is dat je overbelichting van het raam voorkomt. Als het te licht wordt, dan zie je de verschillende kleuren in het glas niet meer. En dan vooral de lichtste kleuren, zoals geel. Vergelijk met het schuifje onderstaande foto’s maar eens.

De foto links is te licht, de foto rechts is goed belicht. Ook de lichte kleuren zijn zichtbaar en je ziet meer details in het glas. Er zit bovendien ook nauwelijks verschil in hoe donker de muur om het raam is.

Leer de instellingen van je camera dus goed kennen en fotografeer glas in lood ook zeker niet in de automatische stand. Niet alleen gaat de camera in die stand proberen te flitsen (lelijk!), maar ook raakt de camera snel in de war van het grote verschil tussen licht (van het raam) en donker (van de muur er omheen). Die verwarring resulteert vaak in een overbelichting van het raam.

4. HDR bij glas-in-lood

De belichting van je foto wordt wel een stuk lastiger als je meer van de ruimte wilt laten zien én het glas-in-lood-raam. Vaak is het contrast tussen de (donkere) ruimte en de (lichte) ramen te groot voor je camera. Als je er naar kijkt zie je het wel goed, maar je camera kan dit verschil niet aan. Je krijgt dan ofwel het raam goed belicht, of de ruimte.

 

Wil je zowel de ruimte als het glas in lood goed belicht hebben? Maak dan foto’s met verschillende belichtingen en combineer dit naderhand tot een HDR-foto.

 

Wat ik zelf in dit geval een nog beter resultaat vond geven dan HDR, was de foto’s in Photoshop over elkaar leggen (door te werken met lagen) en met behulp van maskers alleen de belichting te combineren.

HDR is overigens niet áltijd nodig hoor. Bij onderstaande foto waren de zuilen en bogen voldoende (ver)licht. Het contrast met de ramen was niet te groot en dus kon ik dit gewoon fotograferen.

5. Fotografeer in RAW

Sowieso beveel ik aan om in RAW te fotograferen. Je hebt dan zoveel meer informatie nog in de foto zitten, dat je met fotobewerking de lichtste delen van het glas in lood kan terugbrengen met de schuifjes hooglichten. Bij een JPG-foto zit deze kleurinformatie er niet meer in. Nog niet bekend met RAW? Lees dan ook even het artikel over het verschil tussen RAW en JPG.

6. Inzoomen op de tafereeltjes

Je hebt geen specifieke lens nodig om glas-in-lood-ramen te fotograferen, het kan in feite met iedere lens. Wel heeft een teleobjectief (met bijvoorbeeld een brandpuntsafstand van 150 of 200mm) het voordeel dat je kan inzoomen op de losse tafereeltjes of figuren die uitgebeeld worden op het raam.

7. Ga er goed voor staan om vertekening te voorkomen

Probeer de juiste positie te vinden voor het fotograferen van het raam. Wil je ‘m recht van voren fotograferen? Of kan van opzij ook? En welke afstand neem je?

Wanneer je voor een glas-in-lood-raam staat en deze van dichtbij fotografeert, dan is de kans groot dat verticale lijnen naar binnen gaan lopen. Dat zie je bij de foto hieronder, evenals bij de voorbeeldfoto’s hierboven waar ik laat zien dat je overbelichting moet voorkomen. Deze vertekening is soms te voorkomen met de juiste positie. Loop in zo’n geval liever iets verder naar achter en zoom meer in om de lijnen weer recht te krijgen. Of, nog beter: is er ook een hoger standpunt vanaf waar je kan fotograferen?

8. Rechttrekken in Lightroom of Photoshop

Een andere oplossing is het perspectief te herstellen in Lightroom of Photoshop. Dit doet je in Lightroom bij de ontwikkelmodule bij Transformaties. Kies dan verticaal of gebruik de lijnen. In Photoshop vind je dezelfde optie bij Camera-RAW.

Glas in lood bij het Rijksmuseum in Amsterdam

9. Gekleurde lichtvlekken op muren en de vloer

Zonlicht dat door het glas-in-lood-raam valt laat vaak ook mooie gekleurde lichtvlekken op muren en vloeren achter. Kijk daarom goed rond in de ruimte om te zien of dat het geval is. Misschien is het ook leuk om dit te combineren met portretfotografie? (Een bijzonder Instagram-filter maar dan in het echt ;))

Ik hoop dat je met deze tips goed uit de voeten kunt zodra je weer glas-in-lood-ramen tegenkomt!