Zo gebruik je leidende lijnen voor een goede composite

Leidende lijnen verwerken in je compositie is een goede manier om de aandacht van de kijker te sturen. In het Engels heten ze leading lines en soms wordt het ook afgekort tot LL. In dit artikel vertel ik meer over leidende lijnen en wat je hiervoor in de foto kunt gebruiken.

Wat zijn leidende lijnen en waarom heten ze zo?

Onze hersenen zijn zo geprogrammeerd dat ze lijnen bijna automatisch volgen en je ogen er langs sturen. Vergelijk het maar alsof je op een bankje in het park zit en je ziet een voorbijganger ineens ergens naar wijzen. Grote kans dat jij vervolgens ook kijkt naar waar de ander naartoe wijst. Het gebeurt automatisch en ook onbewust. Met leidende lijnen in de foto is het net zo. Het helpt je om de aandacht van de kijker van de foto te sturen. Vandaar de naam leidende lijnen.

Als je de leidende lijnen helemaal perfect wilt inzetten, brengen ze de ogen van de kijker niet alleen IN de foto, maar ook nog eens naar een interessant onderwerp in de foto. Een mooi gebouw, een persoon, etcetera. Tegelijkertijd zorgen deze lijnen vaak ook voor diepte in het beeld, vooral als de lijnen samenkomen in de verte (convergerende lijnen).

Waar begint een leidende lijn?

Leidende lijnen beginnen vaak onderin de foto en brengen je zo richting het midden van de foto. Het bekendste voorbeeld hiervan is een weg. Als fotograaf sta jij op de weg en die loopt recht voor je uit. Op de weg zelf staan vaak lijnen. Maar ook de grens tussen het asfalt en het groen van de natuur is een lijn. Deze diagonale en converterende lijnen van een weg zijn vaak erg krachtig om de aandacht van de kijker mee de foto in te nemen. Het liefst laat ik de lijnen precies vanuit de hoeken van de foto beginnen, al ‘past’ dit niet altijd.

Natuurlijk kunnen de lijnen ook van de zijkant of van boven komen. Denk maar aan de reling of kabels van een brug, die van opzij komen of van boven als je erop of eronder staat.

De lijnen hoeven trouwens niet altijd zo recht als een weg te zijn. Of precies naar het midden te wijzen. Het mogen ook kromme lijnen zijn, zoals een pad dat de bocht omgaat.

Voorbeelden van leidende lijnen in de foto

Voorbeelden van leidende lijnen in een stad of stedelijke omgeving zijn:

• wegen
• spoorlijnen
• elektriciteitskabels en -masten
• lijnen op of bovenkant van een gebouw
• bruggen
• hekwerk
• trappen, relingen
• lichtstrepen van auto’s (als je fotografeert met een lange sluitertijd)

Leidende lijnen in de natuur kunnen gevormd worden door onder andere:

• wegen, (voet)paden, karresporen
• steiger, steigerpad
• beekjes, rivieren, kanalen
• vloedlijn van de kust
• (hoog) gras of boomstronken (op de grond)
• ribbels in het zand
• waterval
• lijnen in (omgeploegde) akkervelden of bloemenvelden
• lichtstralen, zonneharpen
• berghellingen of heuvelglooiingen
• strepen in de wolken (al dan niet van vliegtuigen)
• spoor van een boot in het water

Nou, genoeg tekst voor dit artikel zou ik zeggen. Kijk naar de foto’s hieronder en probeer voor jezelf te bepalen waar de leidende lijnen in beeld zijn. Gebruik vervolgens de vergelijkingsslider om de foto te bekijken met de lijnen over het beeld getekend. Dit doe je door het pijltje aan de linkerkant van de foto naar rechts te slepen.

Een kronkelende leidende lijn die je als kijker de foto in trekt. Gemaakt in de Wadi Rum woestijn in Jordanië.

Zonder dit spoor in het weiland was de foto een stuk minder geslaagd, denk je ook niet?

In deze foto zitten veel leidende lijnen die je aandacht naar het midden van de foto brengen. Het meest opvallendst zijn waarschijnlijk de verkeersstrepen, die ontstonden door te fotograferen met een lange sluitertijd. Maar ook het witte hek langs het trottoir is een leidende lijn, evenals de elektriciteitskabels bovenin beeld. Lees ook de tips voor avondfotografie.

Een leidende lijn geeft ook diepte aan de foto.

De lijnen van de brug en oude spoorrails brengt je aandacht automatisch naar het einde waar ik samen met mijn hond JJ sta. Door te fotograferen in de mist zie je het eind van de brug niet, dat geeft de foto een bijzondere sfeer.

Niet alleen de brug en het pad vormen een leidende lijn. Als je goed kijkt zie je ook dat er in de lucht wat lijnen te ontdekken zijn. Lees ook de tips voor het fotograferen van een zonsopkomst en zonsondergang.

De weg neemt je ogen mee door de foto. De auto staat mooi aan het beginpunt van de leidende lijn.

De ruimte tussen de tulpenveld (vlakbij de Keukenhof) vormen mooie lijnen die weglopen in de verte.

Bij deze foto komen de leidende lijnen door het lage standpunt van de zijkant. Hierdoor gaat de aandacht nog meer naar de twee kinderen toe.