Hoewel Nederland ook een paar watervallen heeft, kom je vooral op reis watervallen tegen. Het water klettert omlaag en dat ziet er gaaf uit. Maar hoe fotografeer je een waterval het best? In dit artikel geef ik je 13 tips voor het fotograferen van watervallen!
1. Kies de sluitertijd afhankelijk van het effect
Er zijn eigenlijk twee effecten om na te streven bij het fotograferen van een waterval. De eerste is dat je het vallende water bevriest. Je ziet duidelijk de waterspetters en de beweging van de waterval. Vooral bij grote en hoge watervallen laat je hiermee de kracht van het water zien. Gebruik voor het bevriezen van het water een korte sluitertijd, bijvoorbeeld 1/250s.

Waterval in Yosemite National Park in Amerika. Het vallende water is bevroren door een korte sluitertijd (1/400s)

Korte sluitertijd
Het tweede effect is dat je het vallende water juist een heel zacht effect geeft door bewegingsonscherpte. Het vallende water krijgt een melkachtige uitstraling (‘engelenhaar’) en maakt de foto vaak rustiger. Gebruik hiervoor een langere sluitertijd bijvoorbeeld 1/10s of een halve seconde. Zelf ben ik een enorme fan van lange sluitertijd bij het fotograferen van watervallen, maar het blijft natuurlijk een kwestie van smaak.

Door de sluitertijd van 10 seconden is het vallende water, maar ook het water ervoor, helemaal ‘zacht’ geworden.

Het water is duidelijk bewogen door de sluitertijd van 1/4s
Gebruik de vergelijkingsslider om het verschil goed te bekijken.


2. Waterval fotograferen? Gebruik een statief
Een statief is noodzakelijk als je een lange sluitertijd hebt ingesteld om de bewegingsonscherpte van het water te pakken. Geen statief bij je? Wees dan creatief! Misschien kun je de camera ergens veilig op een rots zetten?

Voor deze watervalfoto stond mijn camera op een klein ‘bolletjes’ statief op de rotsen.

De behind-the-scenes van de vorige foto. Na wat klim en klauterwerk kon ik zonder problemen dicht bij de waterval komen.
3. Gebruik een zonnekap
Als veel water tegelijkertijd omlaag valt – en dan ook nog eens van een grote hoogte – dan geeft dit meestal een nevel. Je voelt het als een frisse bries als je in de buurt van de waterval staat. In deze nevel zitten miniscule waterdruppeltjes en die wil je natuurlijk niet op de voorkant van je lens. Houd daarom rekening met de windrichting en gebruik een zonnekap. Door de zonnekap houd je vaak al een groot deel van de nevel tegen.
4. Houd een lensdoekje bij de hand
Zorg dat je een (extra) lensdoekje in je camera tas stopt als je van plan bent een waterval te fotograferen. Ook als je de zonnekap gebruikt, controleer je regelmatig het frontglas van je camera. Je wilt er niet thuis pas achterkomen dat er allemaal kleine spikkels in beeld staan. Geloof me… het is héél wat werk als je die wilt wegwerken met clonen of retoucheren. Droog ook de buitenkant van je camera even af voor je ‘m weer in je tas stopt.

Oeps, druppels op de voorkant van de lens!
5. Gebruik eventueel een filter voor het fotograferen van de waterval
Met een polarisatiefilter verminder je een storende reflectie op de rotsen. Dit maakt de foto vaak rustiger.


Bij de foto met het polarisatiefilter zie je minder reflectie op de rots van de waterval, maar ook aan de onderkant is de foto rustiger.
Met een grijswitter zorg je voor minder licht, waardoor je de sluitertijd kunt verlengen. Dit doet een polarisatiefilter trouwens ook altijd een beetje – daarom moet je een polarisatiefilter ook altijd van de lens afhalen als je ‘m niet om z’n effect gebruikt. (Meer leren over filters? Daarover lees je in m’n boek Reisfotografie)
6. Compositie bepalen bij het fotograferen van een waterval
Door bij een hoge waterval de foto ook verticaal te maken, benadruk je de hoogte. Focus je alleen niet teveel op de waterval zelf, breng soms juist ook een deel van de omgeving in beeld.

Waterval bij Milford Sound, Nieuw-Zeeland
Door iets op de voorgrond te plaatsen, geef je meer diepte aan je foto.

Een kunstmatige waterval bij de botanische tuinen in Funchal, Madeira. De bloemen op de voorgrond geven de foto diepte.

Voor deze foto stond de camera op statief in het water. De boom en takken op de voorgrond maken de foto net wat boeiender dan alleen de waterval op de foto.

Dezelfde waterval, maar dan ’s middags. Er is niets mis met een persoon in beeld, maar meer dan tien toeristen onder dezelfde waterval (met dikke buiken en te kleine zwembroeken) is me iets teveel van het goede. Daarom kies ik een andere compositie om ze buiten beeld te houden.

In deze foto zie je zowel de waterval, als de rivier waar het water naar toe gaat. Je ogen maken als het ware een bocht van de linker bovenhoek omlaag en vervolgens weer de verte in.
7. Vermijd harde contrasten
Een waterval fotografeer je vaak het beste op een bewolkte dag of in de schaduw. Schijnt het zonnetje op de rotsen, dan geeft dit harde schaduwen en contrasten waardoor het water minder opvalt. Of je krijgt snel delen die over- en onderbelicht zijn. Ook is het bij zonlicht nog erg lastig om de lange sluitertijd te creeëren natuurlijk.

Het zonnetje geef hier harde schaduwen. Het licht in het midden trekt de aandacht van de waterval af. En in de schaduw valt het water nauwelijks op.

Een waterval aan de kust van Madeira, gefotografeerd tijdens zonsondergang. De waterval was heel lastig te fotograferen door het grote contrast met de lucht.
8. Kun je er een regenboog spotten?
Schijnt het zonnetje toch op de waterval? Kijk dan of er een regenboog in of bij te vinden is. Vooral bij een lichte nevel verschijnt er snel een regenboog als het zonlicht er recht op schijnt. Loop – als het mogelijk is – met een boog om de waterval om te kijken of je er eentje ziet.
In Yosemite National Park in de Verenigde Staten gaf dit een heel bijzonder effect bij de Bridalveil fall (vertaald: bruidssluierwaterval). Toen ik hier aan het eind van de middag aankwam, zag ik al meerdere fotografen klaarstaan met enorme teleobjectieven op hun camera’s. Ik gokte dat ze een beer hadden gezien of daarop wachtten. Het duurde even voordat ik het ook zag: de waterval gaf een geweldig gaaf regenboog effect! Lees hier meer tips voor het fotograferen van een regenboog.

Prachtige regenboog in de ‘bridalveil fall’ in Yosemite

Regenboog in de waterval, Nieuw-Zeeland
9. Vergeet de kleine watervallen niet
Als het water tientallen meters omlaag stort, dan maakt dit meestal meer indruk dan een kabbelend beekje met een waterval van nog geen meter. Maar ook deze kleine watervalletjes leveren hele mooie foto’s op. Doordat de ’trapjes’ zo klein zijn, heb je vaak ook veel meer mogelijkheden om de omgeving bij de foto te betrekken of dichtbij te komen.

Klein watervalletje op Maui (Hawaï). Het water vormde een weg door het rode zandsteen.

Erawan watervallen in Thailand. Geen klotsend water, maar wel de moeite waard!

De ’25 fontes’ (fonteinen) waterval op Madeira. Als het even heeft geregend, schijnt hier gelijk veel meer water te stromen.
10. Hoge waterval? Niet te dicht bij!
Hoe hoger de waterval is, hoe meer afstand je eigenlijk nodig hebt. Kom je steeds dichterbij de waterval, dan wordt het een stuk lastiger om ‘m helemaal in beeld te brengen.

Als je recht onder een waterval staat, is dat wel tof, maar je ziet niet goed hoe hoog is is. Zo dicht op een waterval lukt je maar heel kort zonder druppels op de lens. Voor deze foto haalde ik de lensdop van mijn camera en schoot direct een paar foto’s. Hierna zaten er alweer teveel druppels op.

Op deze foto zie je dezelfde waterval als de eerste foto van dit artikel. Omdat ik dichterbij sta, zie ik nu alleen het onderste deel ervan.
11. Plaats iemand in beeld om de hoogte van de waterval te benadrukken
Bij een hoge waterval is het soms lastig over te brengen hóe hoog ‘ie eigenlijk is. Gelukkig is daar een gemakkelijke truc voor: zet een persoon in beeld. Hij of zij hoeft echt niet onder de waterval zelf te staan, maar in de buurt helpt wel. Kijk nog maar eens goed naar bovenstaande foto’s. Zodra je de mensen ziet staan, snap je nog beter hoe gigantische deze waterval in Yosemite is! Lees meer over deze truc in het artikel: wel of geen mensen in je landschapsfoto’s?.
12. Hoog standpunt
Watervallen zijn er in gebieden met (veel) hoogteverschil, dus let er op als je in de bergen fotografeert. Kijk daarom ook eens of je de kans hebt om een waterval vanuit een nog hoger standpunt te fotograferen. Je fotografeert zo niet alleen het vallende water, maar ook de water toevoer. Misschien zie je de waterval vanaf een andere bergtop goed? Tijdens een hike? Of misschien wel vanuit een kabelbaantje?

De waterval is hierbij onderdeel van de landschapsfoto

Deze waterval is beroemd van de film Jurassic Park. Gefotografeerd vanuit een helikopter.
13. Nevel verwijderen in Lightroom
De nevel die bij een waterval ontstaat kan soms een beetje een ‘waas’ over je foto geven. Gelukkig verminder je deze gemakkelijk met de functie nevel verwijderen in Lightroom. Je vindt deze functie in de Ontwikkelmodule onder Effecten.


Door het verwijderen van de nevel komen de rotsen weer beter beter in beeld, de ‘waas’ over de foto wordt minder. Lees meer over nevel verwijderen in Lightroom en Photoshop Camera RAW.
Tips voor watervallen maar ook voor het fotograferen van een fontein!
Tenslotte zijn bovenstaande tips natuurlijk ook toe te passen bij fonteinen en andere kunstmatige watervallen, zoals bij de Trevifontein in Rome!

De trevifontein in Rome is in feite ook een beetje een waterval, dus bovenstaande tips zijn ook hier toepasbaar!
Reisfotografie – explore discover capture
Het boek Reisfotografie is het dikste Nederlandstalige boek over reisfotografie.
Handige tips over sluitertijd, hier was ik naar op zoek in combinatie met de watervallen, de rest van de tips waren ook handig, ik ben beginnend fotograaf en begin me camrea al aardig te leren kennen. volgend weekend gaan we naar de ardennen en daar zijn tal van kleine en grotere watervalletjes. Vandaar. Bedankt
Hoi Laura,
Bedankt voor deze handige tips! Ik vroeg me af of jij voorkeur geeft aan een variabel grijsfilter of een grijsverloopfilter, en waarom? Ik moet nog even puzzelen welke, en verdiepen in het aantal stops.
Groetjes Marlou
Uitleg over de verschillende filters lees je in mijn boek Reisfotografie.
Dit artikel is echt zo interessant! Ik leer heel veel bij en wat geef je goede tips! Ik heb onlangs een variabele grijsfilter gekocht voor m’n camera om zo te kunnen experimenteren met lange sluitertijden bij de watervallen in Noorwegen, ik hou er echt van als het water zo mooi vloeiend lijkt! Wie weet koop ik binnenkort je boek wel, want ik wil nog zoveel meer bijleren over reisfotografie! :)
Helder, duidelijk en toepasbaar. Dank.
Mooi omschreven,
gaan we over een paar dagen uitproberen, grijsfilters etc liggen klaar.
zal de foto´s zeker laten zien.
Hallo
Het was een goed artikel,men leer altijd iets bij.
Grt.Osten.G.
Ik vindt dit soort tips echt geweldig. Voor mij zou het wel een aanvulling zijn om te weten wat voor lens er gebruikt is en eventueel welk filter (if any).
Een aantal van deze foto’s staan ook in mijn boek Reisfotografie. In dat boek staat bij elke foto de lens en de instellingen van de foto. :)
Mooie foto van de Trevifontein, alleen vallen de gebouwen achterover. Leuk item voor de volgende keer. Hoe zet ik een gebouw weer rechtop.
Verder fijn artikel met nuttige tips.
Hallo Laura,
Wederom weer een leerzaam artikel. Natuurlijk was ik me van de instellingen wel bewust, maar toch leuk om deze van een vakvrouw bevestigd te krijgen.
Ik lees al je artikelen met grote belangstelling en moedig je aan hiermee vooral door te gaan.
Hartelijke groet, Wim Berserik (gepensioneerd ondernemer en enthousiast hobby fotograaf)
Bedankt Laura voor de tips, binnenkort ga ik op vakantie en ga de tips toepassen, Ik neem alleen geen statief mee, maar zoals je al schreef: creatief zijn !