Dit artikel gaat over het fotograferen van ijs. Over allerlei soorten ijs zelfs, behalve het ijs dat je in een hoorntje koopt bij de ijscoman. IJskristallen en ijsbloemen op ramen, (zeldzaam) ijshaar, ijsblokken, ijsschotsen, ijssculpturen, rijp, bevroren meren en ga zo maar door.
IJsbloemen fotograferen op de ramen
Je wilt ’s ochtends met de auto naar je werk rijden, maar vlak voordat je instapt zie je dat de voorruit bevroren is. Je moet eerst krabben. Ik gok dat veel personen daar niet blij van worden. Zelf vind ik het klusje vooral vervelend omdat ik bij ons kampeerbusje nét te klein ben om het midden van het raam ijsvrij te maken – en dat terwijl ik 1.70m lang ben, haha.
Vaak is ijs op het raam een troebel geheel, maar af en toe is het enorm fotogeniek. Je ziet dan prachtige patronen of ‘ijsbloemen’. Ik ben wel eens te laat op een afspraak gekomen, omdat ik in plaats van de ijskrabber eerst mijn camera pakte en vervolgens zeker een kwartier lang de autoruit fotografeerde.
Als de omstandigheden goed zijn, kunnen er prachtige patronen in het ijs ontstaan. Dit worden ijsbloemen genoemd.
Ik ben niet van de generatie die ijsbloemen op het slaapkamerraam heeft meegemaakt. Maar mijn ouders wel en misschien jij ook. Je had toen ijsbloemen omdat de winters in de vorige eeuw veel kouder waren, maar ook omdat een raam meestal enkelglas was. Warme lucht die je uitademende, condenseerde op het raam en vanwege de kou buiten bevroor het aan de binnenkant. Tegenwoordig hebben huizen dubbelglas en zie je de ijsbloemen daar niet zo snel meer. Dus moet je het vooral van autoruiten hebben!
Ijskristallen/ijsbloemen op het serreraam van een huis in Oostenrijk
Voor het fotograferen van ijsbloemen heb je geen speciale lens nodig. Ik heb het even opgezocht en ik heb ijsbloemen op autoramen gefotografeerd met een 14-24mm lens, 24-70mm lens, 35mm lens, 50mm lens, 90mm macrolens en 105mm macrolens. En ook met je smartphone kan het, kijk maar naar de foto hieronder. Als je een macrolens gebruikt of van dichtbij fotografeert, houd er dan wel rekening mee dat de scherptediepte vaak erg klein wordt. Helemaal als je onder een hoek fotografeert. Stel daarom een wat kleiner diafragma, zoals f/11 of f/16 in, zodat er genoeg scherp in beeld komt.
IJsbloemen gefotografeerd met een smartphone. Je hebt dus echt geen speciale lens nodig om deze mooie tafereeltjes vast te leggen.
Wanneer de ijsbloemen op het raam van je eigen auto zitten, wacht dan even met het pakken van de krabber. Kijk eerst hoe de ijsbloemen eruit zien aan de binnenkant van de auto. Omdat het licht dan anders is, geeft dit vaak ook een ander beeld.
IJsbloemen fotograferen op het dak van een auto
Niet alleen op de ramen van auto’s groeien de ijsbloemen, op de motorkap of op het dak van de auto vind je ze ook. De foto’s hieronder maakte ik van verschillende autodaken na een koude nacht in het voorjaar. Bij een zwarte of donkerblauwe auto vallen de patronen in het ijs nog meer op dan bij een zilverkleurige of witte auto. De donkere ondergrond geeft een mooi contrast met de patronen van het ijs.
IJsbloemen op het dak van een zwarte auto
Let op het licht en kies je standpunt zorgvuldig
Als het zonnetje begint te schijnen, dan kunnen de ijskristallen snel verdwijnen. Wacht dus niet te lang met fotograferen, maar pak snel je camera erbij. Wanneer het zonnetje op het ijs schijnt, dan zie je waarschijnlijk een prachtige glinstering. Er kan dan een soort reliëf ontstaan, waardoor de textuur nog beter opvalt en het geheel meer diepte geeft. Misschien zie je wel een regenboog in de glinstering, alleen is dat erg lastig om op de foto vast te leggen.
Met de glinstering door de zon kun je het patroon in het ijs verder benadrukken. Kies daarom je standpunt zorgvuldig, want een paar centimeter opzij kan echt het verschil maken. Vergelijk de foto’s hieronder maar eens. Bij de tweede foto hield ik de camera iets meer naar rechts, waardoor aan de onderkant een deel lichter werd en het patroon duidelijker.
Fotobewerking bij ijsbloemen
Met fotobewerking kun je de structuur en vormen van de ijsbloemen verder accentueren. Verhoog hiervoor bijvoorbeeld het contrast of gebruik de functies helderheid, textuur of nevel verwijderen om de structuur verder aan te zetten.
Bewerking: Contrast +44, Zwarten -26, Textuur +6, Helderheid +44, Nevel verwijderen +4.
IJskristallen en rijp fotograferen
Als het buiten (zeer) vochtig is en vriest, dan kan er rijp ontstaan. Waterdamp hecht zich dan aan bijvoorbeeld blaadjes of takken en bevriest, waardoor er minuscule ijskristallen ontstaan. Het lijkt dan bijvoorbeeld alsof er een suikerrandje om een blad zit. Zo mooi! Hoe kouder en vochtiger het is, hoe dikker de rijp. Soms zijn de bomen zo wit dat het lijkt alsof het gesneeuwd heeft, terwijl er geen sneeuwvlok gevallen is.
IJskristallen op een blad. Alsof er suiker overheen gestrooid is.
Geen sneeuw, maar wel een klein beetje ijs op de takken van deze naaldboom.
Nachtvorst: er ontstaat een witte aanslag op het heide-plantje.
Macrofoto’s van ijskristallen
Voor het fotograferen van de rijp heb je geen speciale lens nodig als je gewoon inzoomt op de natuurdetails. Maar wil je echt een close-up van de ijskristallen, dan is ook hier een macro-objectief aan te raden.
Voor een foto als deze heb je geen speciale lens nodig.
Close-up van de ijskristallen op een blad. Gefotografeerd met een 90mm macrolens.
Bij de foto’s hierboven zag je hele kleine kristallen van rijp, maar soms ontstaan er zelfs naaldvormige ijskristallen. Dit is zo bij ‘ruige rijp’. Voor ruige rijp moet de luchtvochtigheid erg hoog zijn (90%) en het minimaal 8 graden vriezen. Dit type rijp wordt ook wel aanvriezende mist genoemd. Zie je ’s ochtends ergens allemaal naaldvormige ijskristallen? Dan weet je dat het die nacht erg koud is geweest.
Dit was een erg koude nacht! (Ruige rijp)
Naaldvormige ijskristallen bij een bevroren meertje. Gefotografeerd met een 24-70mm lens op 70mm. Het wit van de ijsnaalden steekt mooi af tegen de donkere ondergrond.
Scherptediepte
Bij macrofoto’s van ijskristallen werk je het liefst met een diafragma van f/9 of kleiner. Zou je bijvoorbeeld diafragma f/4 kiezen, dan is er misschien maar een millimeter scherp in de foto en dat is dan te weinig.
Het kan handig zijn om de ijskristallen te fotograferen met een statief, want ook met f/11 of f/16 blijft de scherptediepte beperkt. Als je tijdens het fotograferen een ienieminie beetje naar voren beweegt, dan ligt de scherpte misschien al niet meer op de juiste plek in de foto. Bij het fotograferen van de ijskristallen op takjes, blaadjes of sprietjes heb je ook liever niet dat het waait. De wind kan echt een spelbreker zijn voor de scherpte in je foto’s.
IJskristal gefotografeerd met een 90mm macrolens. De warme kleur op de achtergrond komt door het warme zonlicht dat op de bomen erachter schijnt.
IJskristallen op een takje. Zelfs met f/16 is de scherptediepte erg klein.
IJskristallen op sprietjes die uit een klein bevroren meertje steken.
IJskristallen in allerlei maten en vormen. Dit zijn een soort ‘ijsschilfers’.
Bewerking van foto’s met ijskristallen
Omdat ijs doorzichtig is, valt de structuur soms weg. Net als de foto’s van ijsbloemen kun je de ijskristallen wat duidelijker maken met fotobewerking. Met de functies helderheid, textuur of nevel verwijderen kun je in Lightroom de individuele kristallen meer laten opvallen.
Landschapsfoto’s met rijp
Bij rijp hoef je natuurlijk niet in te zoomen op de details of er macrofoto’s van te maken. Ook landschapsfoto’s krijgen door de rijp een bijzondere sfeer, omdat de grond of andere delen van de foto wit worden.
Aangevroren mist, waardoor alle takken wit werden.
In de Belgische Ardennen. Berijpte bomen en hier en daar nog wat oranje herfstbladeren: een prachtige combinatie!
Lees daarom ook de tips in het artikel over het fotograferen in de sneeuw. Want of een landschap nou wit wordt door sneeuw of door (ruige) rijp, bij zo’n wit landschap werk je redelijk hetzelfde. Het belangrijkste is dat je de belichting van de camera goed in de gaten houdt. Als je veel wit fotografeert, wil je dat er een piek aan de rechterkant van het histogram zit.
Na een ijskoude nacht zijn alle grassprietjes bedekt met een dun laagje ijs. Fotograferen van de rijp kon een uur later niet meer, want toen was alles alweer door de zon ontdooid.
Als je goed kijkt zie je een klein wit laagje op de brug en de leuning. Ik moest oppassen dat ik niet uitgleed ;)
Bevroren plassen, sloten, meren
Helaas is het alweer een tijdje geleden dat we konden schaatsen. Gelukkig heb je lang niet altijd ‘dik’ ijs nodig voor mooie foto’s. Zelfs een klein bevroren plasje water op een voetpad kan onwijs fotogeniek zijn. Ik hou ervan op zoek te gaan naar bijzondere patronen. Die patronen ontstaan bijvoorbeeld door de ondergrond of sprietjes door/in het ijs. Of door bevroren luchtbubbels. Ideaal voor abstracte foto’s.
De vormen in het ijs en de sprietjes er om heen: dit stukje ijs fascineerde me enorm.
‘mini-landschap’ van ijs. De foto is omgezet naar zwart-wit om de vormen te benadrukken.
Bij het fotograferen van ijs heeft de camera soms moeite met scherpstellen, vooral als je een beetje door het ijs heen kunt kijken. Soms is het dan beter om van autofocus over te schakelen naar manuele focus. Let bij het fotograferen van het ijs ook op eventuele reflecties. Ik had een knal roze skibroek aan, maar die kleur zag ik later wel op sommige foto’s terug. Kan tof zijn, maar ik vond het nu meer storend.
Bubbels in het ijs. In plaats van autofocus gebruikte ik hier handmatige focus, omdat de camera moeite had met scherpstellen. Zie jij ook een hondenpootje in de bubbels?
Is de sloot, het meer of een andere plas water goed bevroren en kun je er op staan? Tof! Je hebt nu de kans om te fotograferen vanaf een plek waar je normaal alleen met een bootje kunt komen. Maak daar dus vooral gebruik van.
Onderstaande foto’s maakte ik op het Torneträskmeer in Zweden. Dit 70km lange meer was compleet bevroren! Sommige delen van het ijs waren helemaal wit, andere delen waren helder (en daarmee dus donker). Door de verschillende structuren op de voorgrond te plaatsen, geef je de foto extra diepte. Ook de scheuren in het ijs kon ik mooi als leidende lijnen gebruiken.
Torneträskmeer in Zweeds Lapland. Ik koos mijn standpunt zo dat je op de voorgrond mooi een afwisseling had tussen helder ijs (donker) en wit (sneeuw)
Ik gebruikte de scheuren in het ijs als leidende lijnen voor de compositie.
Kruiend ijs
Wat ook enorm fotogeniek is, is kruiend ijs. Het ijs komt dan tot leven door een harde wind. De wind brengt grote ijsvelden in beweging en hierdoor ontstaan enorme spanningen. IJsblokken zo groot als een tafel kunnen zo een dijk omhoog geschoven worden. Bizar! Ik weet nog wel dat ik als klein meisje met mijn ouders op de afsluitdijk ben gaan kijken, waar het ijs metershoog op elkaar lag. Zo gaaf. Ik hoop dit ooit nog eens te mogen meemaken en fotograferen!
Dit bericht bekijken op Instagram
Wel heb ik kruiend ijs in miniatuurversie meegemaakt, toen ik in juni 2019 bij het Torneträskmeer was (waarvan ik je hierboven foto’s liet zien). Het meer was niet meer bevroren, maar er dreven nog wel kleine ijsschotsen in. Die werden door de wind tegen de kant geblazen, waardoor er aan de oever een soort ‘glasbak’ aan ijsscherven ontstond. Dit gaf een bijzonder geluid, alsof er continue glasscherven over elkaar werden geschoven.
De laatste stukken ijs worden door de wind naar de oever geblazen.
“Kruiend ijs” in mini-formaat, aan de over van het Torneträskmeer in de zomer.
IJshaar fotograferen
IJshaar is een zeldzaam natuurverschijnsel. Voor ijshaar moet er in een dood stuk hout een bepaalde schimmel zitten, dat water door kleine openingen uit het hout perst. Als de luchttemperatuur net onder het vriespunt is, dan bevriest dit gelijk en zo ontstaan dus de dunne draden van het ijs.
Ik heb ijshaar maar op één plek gezien en dat was in Duitsland. Ik verbleef er in een vakantiepark aan de rand van het bos en iedere ochtend dat ik met mijn hond JJ naar buiten liep, zag ik een paar witte plekken langs het pad. De eerste keer dacht ik dat iemand een pak watjes had laten slingeren, tot ik erachter kwam dat het ijs was. ’s Nachts en ’s ochtends was het koud, maar doordat de temperatuur overdag boven nul kwam, smolt het ijshaar weer. ’s Middags was alles verdwenen. Ik markeerde daarom met andere stokjes de takken met ijshaar en zorgde dat er geen bladeren op lagen. De volgende ochtend kon ik de stukken hout makkelijk terugvinden en ja hoor, er was opnieuw ijshaar ontstaan. Echt supergaaf om te zien!
Zie je dit in het bos liggen? Dan heb je een stok met ijshaar gevonden! Je ziet dat er sprake is van grondvorst, ook de bladeren op de grond hebben een ijsrandje.
IJshaar van dichtbij gefotografeerd met een macro-lens. Je ziet goed alle losse ‘haartjes’ van het ijshaar.
IJshaar is niet alleen zeldzaam om te zien, het is ook nog eens best lastig om te fotograferen. Als je een ‘volle bos’ ijshaar vindt en hierop inzoomt, let dan goed op de belichting. Je wilt niet dat het ijshaar overbelicht is, want dan verlies je de details. Maar ook moet het ijshaar niet te donker worden, want het is immers wel wit. Gebruik een macro-objectief om in te zoomen op de losse haartjes op het hout. Bij onderstaande foto’s heb ik telkens handmatig scherpgesteld, zodat ik zelf de positie van de scherpte nauwkeurig kon bepalen. De scherptediepte is met een macrolens en zo’n korte scherpstelafstand erg beperkt, dus gebruik minimaal f/9 of kleiner.
Het is natuurlijk het mooist als het ijshaar helemaal ‘schoon’ is.
Het ijshaar begint hier net te groeien op een dood takje.
IJssculpturen fotograferen
Een ijssculptuur is een beeldhouwwerk gemaakt van ijs. In Zwolle wordt iedere winter het IJsbeelden Festival georganiseerd (helaas niet in 2020/2021 vanwege corona). Ben jij er al eens geweest? Ik (nog) niet, maar wat ik aan foto’s heb gezien is dat er gigantische en prachtige kunstwerken van ijs staan. Door te werken met (gekleurde led) lampen, worden de sculpturen mooi uitgelicht. Dit licht benadrukt contouren en randen. In een hal met ijsbeelden is het vaak ook aan de donkere kant, zodat het licht de ijssculpturen mooi kan ‘vormen’. Het weinige licht is alleen wel een uitdaging bij het fotograferen. Gebruik daarom een statief als dat kan/mag. En wees anders vooral niet bang om de ISO-waarde flink omhoog te doen, zodat je uit de hand nog scherpe foto’s kunt maken. Het scherpstellen op een helder stuk ijs vindt je camera vaak lastig, dus plaats het scherpstelpunt op een rand met contrast.
Door de donkere achtergrond, en de lamp van onderen, wordt de vorm van het ijssculptuur goed benadrukt © Matt Forster
De ijssculpturen en -kunstwerken die ik heb gefotografeerd, stonden bij het Icehotel in Jukkasjarvi, Zweden. Dit hotel bestaat volledig uit ijs en de ijssculpturen waren dan onderdeel van de kamer.
Je ziet bij foto’s hieronder dat de ijsbeelden uit verschillende soorten ijs kunnen bestaan. Sommige delen waren helder ijs, anderen delen juist ‘mat’. Door dit te combineren met licht/lampen krijgt het ijskunstwerk nog meer details. Dat de richting van het licht belangrijk is op het eindresultaat, zie je goed bij onderstaande foto’s.
Icehotel #28
En dit is hetzelfde kunstwerk maar nu ’s avonds. Omdat het buiten donker is, wordt het kunstwerk juist van binnen verlicht. Dit kunstwerk heeft nu een hele andere sfeer gekregen.
Neem voor het fotograferen van de ijssculpturen rustig de tijd. Dat klinkt misschien een beetje tegenstrijdig als het erg koud is, maar je wilt juist op zoek naar de beste hoek om vanuit te fotograferen. IJssculpturen staan gelukkig stil, je hoeft je alleen te haasten als ze aan het smelten zijn. ;)
Ga je van een warme ruimte naar een koude ruimte met de ijsbeelden of andersom? Pas dan op voor condensvorming op de lens van je camera. Lees hierover meer in het artikel over het fotograferen bij (extreme) kou.
Icehotel 365
Hoe zou jij het vinden om te slapen met een zeemeermin op je ijskamer? Je ziet dat de staart van de zeemeermin uit helder ijs bestaat, maar haar bovenlichaam uit ‘mat’ ijs.
In het ijshotel kun je ook een workshop ijsbeeldhouwen volgen. Dit is geen creatie van mij, maar vond ‘m wel cool!
In dit artikel vertel ik je uitgebreid over mijn ervaring van het slapen in het Icehotel en vind je nog veel meer foto’s met daarop ijssculpturen.
IJs fotograferen: ijspegels
IJspegels vind je in de winter meestal aan een dakrand. Waterdruppels glijden over de rand van het dak lang de ijspegels omlaag en bevriezen dan langzaam. Zo wordt een ijspegel steeds langer. Ik kan me niet herinneren wanneer ik ijspegels in Nederland heb gefotografeerd, maar wel in Oostenrijk tijdens de wintersport. De foto’s die ik je hieronder laat zien, maakte ik in Lapland. Deze ijspegels vallen goed op door de rode kleur van het huisje.
IJspegels aan het dak in Lapland
Je ziet ijspegels ook vaak aan rotswanden, vooral als de rots een beetje overhangt. Water sijpelt dan langs de rotswanden en creëert zo een soort ‘waterval‘ van ijs. Echt, de natuur geeft ons zulke prachtige kunstwerken!
Voor het fotograferen van ijspegels heb je geen specifiek objectief nodig, vooral als je meerdere ijspegels op één foto zet. Zoek het standpunt zo uit dat de ijspegels een duidelijke focus in de foto hebben. Misschien kun je ze wel een beetje van onderaf fotograferen, zodat ze een dreigend karakter krijgen.
Let er bij het fotograferen van ijspegels goed op dat je ze niet per ongeluk van de rand stoot, bijvoorbeeld omdat je er met je muts of rug(tas) tegenaan stoot. Niet alleen is dat zonde omdat je er dan geen foto’s meer van kunt maken, maar het lijkt me vooral ook geen pretje als er een ijspegel in je nek knalt.
De meest gave, grote en bizarre ijspegel-structuur die ik ooit heb gezien. Gaaf he?! (Zweeds Lapland)
Door de ijspegels te fotograferen uit een laag standpunt, maak je de foto spannend. Stiekem ben je toch bang dat ze naar beneden zullen vallen.
Het maakt een groot verschil of het bewolkt is of dat het zonnetje schijnt als je ijspegels fotografeert. Bij zonlicht krijg je extra glinsteringen.
IJsblokken & ijsschotsen
In een artikel over ijs kunnen foto’s uit IJsland natuurlijk niet ontbreken. In 2017 maakten Rabin en ik er samen met goede vrienden Martijn en Lieske een rondreis, waarbij we uiteraard ook langs het ‘ijsschotsenmeer’ Jökulsárlón reden. Dit meer ligt aan de voet van de gletsjer Breidamerkurjökull en in het meer drijven heel veel ijsschotsen en ijsblokken. Geweldig om te fotograferen! De foto’s die je hieronder ziet maakte ik ’s nachts, ergens tussen 2 en half 5. Omdat we er in juni waren, was het toen nog licht en pakten we de zonsondergang en de zonsopkomst mee :). Tussen de zonsondergang en de zonsopkomst werd het niet donker, maar daardoor hebben de foto’s wel een beetje een blauwe gloed door de schemering. Dat past natuurlijk prima bij de sfeer van het ijs.
IJsschotsen in het Jökulsárlón meer in IJsland. In de verte zie je de Breiðamerkurjökull gletsjer
De ijsschotsen drijven langzaam door het meer, richting de zee.
Als je de foto’s hierboven goed bekijkt, dan zie je dat de ijsschotsen soms wit zijn, soms een helder blauwe kleur hebben en soms juist van helder ijs zijn. Hoe zit dat? De onderkant van een ijsschots – het deel dat onder water zit – is helder ijs. De bovenkant is vaak wit door de sneeuw. Als een ijsschots smelt, dan komt er soms een kantelmoment. Het zwaartepunt verandert door het smelten waardoor de onderkant boven water komt. Dat is waarom sommige stukken ijs zo blauw of helder zijn.
In het meer drijven de ijsschotsen heel langzaam richting zee. Het voordeel van deze langzame beweging: als de compositie je net niet bevalt – en je kunt niet dichterbij komen – dan moet je gewoon even geduld hebben. Over een kwartiertje is die ijsschots iets meer naar rechts gedreven. Je moet tijdens het fotograferen wel met die langzame beweging rekening houden; een foto maken met een te lange sluitertijd lukt niet. De foto hieronder maakte ik met een sluitertijd van 1.6s. Hierdoor is het water mooi glad. Een langere sluitertijd kon niet, want dan begon de beweging van de ijsschotsen op te vallen en werden ze onscherp.
IJsschotsen in het ijsschotsenmeer in IJsland.
Een deel van de ijsblokken die vanuit het meer in zee komen, spoelen door de golven weer aan op het strand. Dit zwarte strand naast Jökulsárlón wordt daardoor ook Diamond Beach genoemd, omdat het – als de wind goed staat – werkelijk vol met ijsblokken ligt. Uiterst fotogeniek natuurlijk!
Mocht je hier naar toe gaan; loop dan rustig om de ijsblokken op het strand heen en kijk hoe het licht er doorheen valt. Juist door het zwarte zand eronder krijg je een mooi contrast met het heldere ijs. Zoek een interessant ijsblok uit en combineer dit eventueel met het zeewater wat er langs spoelt voor een dynamisch beeld.
Diamond beach. De ijsblokken spoelen door de golven weer aan op het strand.
Dit ijsblok vond ik een beetje lijken op de vin van een walvis. Door de sluitertijd van 1/3s geeft het terugtrekkende zeewater witte strepen.
Nou, dat was een heleboel ijs in dit verhaal. Ik hoop dat je het er niet koud van hebt gekregen. ;) Duim je mee dat we deze winter ijs kunnen fotograferen?!
Beste Laura, dat is best een inspirerend en leerzaam artikel. Jammer dat ik niet zo van de kou hou. Het is wel gaaf om dergelijke foto’s te maken.
Veel van je artikelen zijn duidelijk en uitgebreid terwijl andere fotograven juist vaag doen over allerlei instellingen. ga vooral zo door.
Hallo Laura,
Hartelijk dank je wel voor deze prachtige en leerzame mail. Ik heb ervan genoten en ben weer geïnspireerd om er met mijn kamera op uit te trekken. Van fotograferen word ik zoooo blij en dankbaar.
In het afgelopen jaar heb je deze bijna 80 jarige weer veel cadeautjes gegeven. Dankjewel!!
Ik wens je een fijn, gezond en weer een uitdagend fotojaar 2023 toe.
Hartelijke groet,
Francien
Hoi Laura, wat geniet ik toch iedere keer weer van jou nieuwsbrieven. Super uitgebreid en duidelijk uitgelegd. Tof dat je zoveel moeite en tijd hier insteekt. Lieve groet, Diana
Reuze bedankt weer Laura, voor deze fijn winter-inspiratie!!!! Ik ga er morgen op uit!
Hoi Laura, wat een gaaf artikel heb je geschreven. Hieraan heb ik een mooie richtlijn om van de winter mooie opnames te maken.
Wat ik graag erbij had willen lezen is: hoe witbalans en evt over- en onderbelichting ingesteld moet worden. Kun je dit aub nog eens toelichten in een mailtje?
Met hartelijke groet,
Frank
Alles over camera-instellingen in allerlei situaties leer je in mijn online fotocursus