Zwart-witfoto’s (snel) inkleuren met Photoshop

Heb je je wel eens afgevraagd hoe een zwart-witfoto er in kleur uit zou zien? Bijvoorbeeld je eigen jeugdfoto’s of bij oude zwart-witfoto’s uit een familiealbum? In dit artikel leer je hoe je digitale zwart-witfoto’s tot leven brengt en ze inkleurt met Photoshop’s Neural Filter: Vullen met Kleur. Met deze stap-voor-stap uitleg ontdek je hoe je Photoshop zoveel mogelijk van dit werk laat doen (waardoor het snel gaat) en leer je hoe je lokale kleurcorrecties doet met het penseel.

Automatisch inkleuren met Neural Filters in Photoshop

Open de zwart-witfoto in Photoshop. In dit artikel gebruik ik deze zwart-witfoto als voorbeeld, van toen mijn tante haar verjaardagsfeestje vierde. Ik ontving van m’n tante het negatief en heb deze toen gedigitaliseerd. Mocht je willen weten hoe je dat gemakkelijk doet, lees dan het artikel negatieven digitaliseren: met je smartphone of camera.

In het menu van Photoshop ga je bovenin naar Filter en kies je Neural Filters. [In dit artikel gebruik ik Photoshop 2024, maar deze functie is volgens mij beschikbaar sinds Photoshop 2022.]

Aan de rechterkant verschijnt er een nieuw paneel met verschillende opties. Voor het inkleuren van een zwart-witfoto zoek je Vullen met kleur. Als je dit filter nog nooit hebt gebruikt, moet de functie eerst gedownload worden. Je klikt dan simpelweg op het icoontje van het wolkje met het pijltje omlaag.

Wanneer het filter Vullen met Kleur beschikbaar is, zet je rechts van de tekst het schuifje aan. Het is nu een kwestie van een paar seconden wachten en tadaaaa…. de zwart-witfoto heeft weer kleur. Het voelt bijna als magie!

Maar is het resultaat ook perfect? Nou… helaas niet.

Dat is ook niet zo gek. Photoshop heeft immers de kleuren moeten gokken.

Bij personen gaat het meestal wel goed, net zoals bij natuur of bij een blauwe lucht. Maar soms zijn delen van de foto nog steeds grijs of vloeien ze samen met een ander onderwerp. Of eenzelfde onderwerp heeft ineens verschillende kleurtinten, vooral als het in beeld onderbroken wordt door een ander object. Bij de voorbeeldfoto zie je onder andere dat het tapijt verschillende kleuren heeft. Niet echt realistisch dus.

Gelukkig kun je dat makkelijk nog aanpassen en finetunen. En bekijk het maar zo… het zou véél meer werk zijn als je de foto zelf al zo had moeten inkleuren, toch?

Handmatig aanpassingen bij Neural Filters

Voor de kleuraanpassingen blijven we in het scherm van Neural Filter. We gaan een handmatige correctie doen, maar gebruiken hierbij nog steeds de hulp van Photoshop. Klik daarvoor eerst op een plek in de zwart-witfoto (rechts bovenin) waar je de kleuren niet goed vindt.

Er verschijnt dan een kleurkiezer. Hier kun je de gewenste kleur selecteren. Gebruik het schuifje in de verticale regenboog om de kleurtint te veranderen. In het vierkant kies je dan de gewenste helderheid en verzadiging. Probeer de kleur gelijk zo goed mogelijk op de foto te laten aansluiten. Helaas zie je de aanpassing niet direct, maar moet je daarvoor eerst op OK klikken.

In de zwart-witfoto verschijnt er nu een gekleurd rondje. En links zie je hoe de foto is aangepast. Met het schuifje Sterkte-Kleur kun je de intensiteit nog aanpassen. Merk je dat je toch nog net een verkeerde kleur hebt gekozen? Klik dan op het gekleurde vak naast de tekst Kleur en pas de kleur aan.

Op deze manier kun je corrigeren waar Photoshop niet automatisch de juiste kleur had gegokt. Het is slim als je eerst de gebieden met dezelfde kleur kiest, voordat je naar een ander gebied gaat en daar een andere kleur selecteert. Een handige tip is om Option (Apple) of ALT (Windows) ingedrukt te houden op het toetsenbord en vervolgens een bestaand punt te pakken en naar een andere locatie te slepen. Zo kopieer je een kleur en hoef je dus niet dezelfde kleur in de Kleurkiezer aan te geven.

Wanneer je een punt wilt verwijderen, klik je deze aan en kies je vervolgens verwijderen, direct onder de zwart-witfoto. Of je sleept het punt buiten het kader.

Wat trouwens opmerkelijk is: als je de Nederlandse versie van Photoshop gebruikt, dan staat er bij de Kleurkiezer bovenin Brandpunt. En boven de zwart-witfoto zie je ook de tekst Brandpunten staan. Dit heeft niets te maken met de brandpuntsafstand van de lens, maar is een (vind ik) slechte vertaling van Focal point. De tekst focuspunt of kleurpunt had hier beter gepast, denk ik.

Helaas kun je bij het Vullen met kleur-filter het zwart-witbeeld van de foto niet vergroten. Daardoor kan het lastig zijn om de zwart-witfoto tot de kleinste details goed in te kleuren. Maar maak je daar vooral geen zorgen over, in een latere stap leer je hoe je dit nog aanpast met een penseel.

Eerst nog even twee vergelijkingen:

Dit is hoe de foto van zwart-wit naar automatisch ingekleurd ging door het Vullen met kleur-filter.

En hier zie je hoe de handmatig ingekleurde foto aangepast werd.

Het tapijt heeft nu overal dezelfde kleur. De muur op de achtergrond is nu overal gelijk. De jongen links heeft een blauwe trui gekregen in plaats van paars en zijn broekspijpen hebben nu ook dezelfde kleur. Het tafeltje heeft nu ook houten poten. En op verschillende plekken zijn grijze handen/voeten/gezichten ingekleurd (maar nog niet perfect).

Nieuwe laag maken

Voordat je onderin het scherm op OK klikt, zijn twee dingen belangrijk. Allereerst controleer je het beeld heel goed. Ben je (in grote lijnen) tevreden? Want zodra je op OK klikt, kun je niet meer terug naar dit scherm om verdere aanpassingen te maken.

Daarnaast wil je voordat je op OK klikt, onderin bij Uitvoer Nieuwe Laag kiezen. De ingekleurde foto wordt dan als een aparte laag opgeslagen. Zo kun je de kleurenversie en de zwart-witfoto goed vergelijken!

Handmatige aanpassingen met het penseel

Voor de kleine kleurcorrecties gaan we aan de slag met het penseel. Eerst maak je hiervoor een nieuwe laag. In het menu bovenin ga je naar Laag > Nieuw > Laag of gebruik sneltoets COMMAND + SHIFT + N (Apple) of CTRL + SHIFT + N (Windows).

Deze nieuwe laag moet boven de ingekleurde foto staan. Selecteer daarna de laag en klik in het paneel van Lagen op Normaal en verander dit op Kleur. Dit zorgt ervoor dat de kleur van het penseel straks overgezet wordt, maar je nog wel de details van de foto eronder blijft zien. Het is belangrijk dat je deze stap niet overslaat.

Selecteer nu het penseel (sneltoets B van Brush) en pas hiervoor de grootte en hardheid aan. Je wilt waarschijnlijk een klein penseel, met een hardheid tussen de 50-70%.

Daarna selecteer je via de Kleurkiezer de gewenste kleur. Of, waarschijnlijk nog beter, selecteer met de pipet (sneltoets I) een kleur in de foto die je wilt doorvoeren. Je kunt daarna met het penseel over de foto gaan en zo de verkeerde kleur wijzigen of ontbrekende kleur toevoegen. Je ziet meteen het resultaat!

Om je een idee te geven van de handmatige aanpassingen: dit zijn de kleuren die ik nog toegevoegd/veranderd heb (zonder de foto eronder dus).

En uiteindelijk gaf dat, samen met de al ingekleurde foto, dit resultaat.

Door de aanpassingen met het penseel zet je de puntjes op de i.

Meer voorbeelden: zwart-witfoto’s weer kleur geven

Hier nog drie voorbeelden van foto’s die van zwart-wit omgezet zijn naar kleur, eerst met behulp van Neural Filter Vullen met Kleur en daarna met (kleine/vlugge) penseelaanpassingen.

Alendorpweg in Vleuten, rond 1947

Kodak-stand, 1930, Australië

Naar het strand, 1940, Australië

Hoe realistisch en natuurgetrouw is de functie Vullen met kleur?

Ik denk dat het Vullen met Kleur-filter een hele toffe manier is om oude zwart-witfoto’s weer kleur te geven. Het verandert echt de hele uitstraling van het beeld! Hoewel ik ook geloof dat sommige foto’s mooier blijven in zwart-wit. Dat ontdek je vast ook als je met deze functionaliteit aan de slag gaat. ;)

Het is ook belangrijk dat je goed realiseert dat deze functie slechts een hulpmiddel is. Photoshop doet een weloverwogen gok hoe het een zwart-witbeeld naar kleur vertaalt, maar de functie is echt niet altijd accuraat. Bij de eerste foto’s had ik ook geen idee welke kleur het tapijt had en of de jongen links een blauwe, paarse of groene trui droeg. Het is ook niet realistisch om dat van Photoshop wel te verwachten.

Om te bewijzen dat Photoshop de kleuren echt moet gokken, heb ik hieronder een voorbeeld. Eerst heb ik deze foto in Lightroom omgezet naar zwart-wit met één van mijn zwart-witpresets.

De zwart-witfoto heb ik vervolgens weer geopend in Photoshop. Photoshop had dus geen toegang tot de kleureninformatie.

Wanneer je dan Vullen met kleur gebruikt, valt duidelijk op hoe weinig het klopt met de werkelijkheid:

Je ziet dat Photoshop een redelijke inschatting maakt. De lucht is blauw, het huis aan de kade in Kopenhagen is rood, een paar tulpen zijn geel. Maar echt perfect is het niet. Gelukkig is dat ook niet erg, want bij zwart-witfoto’s heb je simpelweg geen kleurenversie. En er is nog geen tijdmachine uitgevonden om terug in de tijd te gaan. ;) Dat maakt dat het nog steeds een interessante functie is.

Voor digitale foto’s die je nu maakt, is en blijft het advies dus om de foto’s altijd in kleur te maken en eventueel achteraf om te zetten naar zwart-wit. Omzetten naar zwart-wit kan altijd, van zwart-wit naar kleur is nog steeds niet ideaal.