Negatieven digitaliseren: scannen met je smartphone of camera

Heb je stapels met oude negatieven op zolder liggen en wil je die graag omzetten naar digitale foto’s? In dit artikel lees je over verschillende manieren om negatieven te digitaliseren, zonder dat je daarvoor een speciale negatievenscanner nodig hebt. Wat heb je wel nodig? Nou, je smartphone of een camera met bij voorkeur een macrolens. Lees verder voor de stap voor stap uitleg hoe je van een negatief een positief beeld maakt.

In februari was ik bij mijn oom en tante in Oostenrijk. Ze hadden op hun zolder een doos vol met negatieven gevonden en vroegen mij of er een makkelijke manier is om dit om te zetten naar een digitale foto. Natuurlijk bestaan hier speciale negatievenscanners voor, maar die hadden ze niet. Ik ging daarom voor ze op onderzoek uit: hoe kun je een negatief ‘scannen’ met dat wat je al in huis hebt? Verwacht in dit artikel niet de allerbeste scan-methodes, maar wel methodes die snel en gemakkelijk zijn.

Omdat het een aardig lang artikel is, hierbij een kleine inhoudsopgave.

• Wat is een negatief?
• Negatief scannen met je iPhone
• Negatief scannen met Android-smartphone
• Tips en tricks voor het beste resultaat
• Negatief scannen met macrolens
• Negatief beeld omzetten naar positief beeld met Lightroom of Photoshop

Wat is een negatief?

Een negatief is het lichtgevoelige materiaal waarop de foto bij analoge camera’s ‘gevangen’ wordt. Bij digitale camera’s hebben we geen negatieven meer, maar zit op die plaats de camerasensor. Een negatief heet zo omdat het beeld ‘andersom’ is. Wat in het echt licht was, komt donker op het negatief. En wat in het echt donker was, staat op een negatief juist licht. Dit komt door de werking van het lichtgevoelige materiaal, dat bestaat uit onder andere zilvernitraat. Zodra daar licht op komt, vindt er een chemische reactie plaats. Om die reden moet een negatief ook ontwikkeld worden, zodat van het negatieve beeld weer een positief beeld gemaakt wordt. Maar in plaats van de donkere kamer in te duiken, doen we dit nu met een smartphone en een app. Of met fotobewerkingsprogramma’s, zoals Photoshop en Lightroom.

Gebruik de vergelijkingsslider om het verschil tussen de negatieve en positieve foto te zien.

Voorbeeld van een 70mm zwart-witnegatief.

Nog een 70mm zwart-witnegatief. Wat een geweldige foto toch?!

Dit is een voorbeeld van een 35mm kleurennegatief uit een analoge (wegwerp) onderwatercamera. Een kleurennegatief bestaat uit meerdere lichtgevoelige lagen, zodat de kleuren bewaard worden.

 

Negatief digitaliseren met je smartphone

Ik begin met de snelste en makkelijkste manier: het negatief scannen met je smartphone. Je maakt hierbij een foto van het negatief en met een speciale app wordt het beeld positief gemaakt. Ik heb twee apps uitgetest. De eerste app is Film Developer voor iPhone. (In de app store heet deze app Film Scanner Pro. Het icoontje heeft een filmrolletje met groene buitenkant). Deze app is gratis en bewaart de foto’s zonder watermerk. Voor Android kwam ik uit bij de app Photo Negative Scanner. Bij de gratis versie worden de foto’s bewaard met een watermerk, bij de pro-versie (iets meer dan 4,-) gaat het watermerk weg.

Om een negatief goed te fotograferen heb je tegenlicht nodig. Het negatief alleen op tafel leggen is dus niet genoeg. Tegelijkertijd wil je dat de achtergrond wel wit is. Een simpele manier om dit voor elkaar te krijgen: hang een A4-tje (of groter vel papier) tegen het raam. Vervolgens houd je het negatief zo dat erachter alleen nog maar het wit van het papier te zien is.

Dat ziet er bijvoorbeeld zo uit:

Negatief scannen met je iPhone

Met de app Film Developer voor iPhone (let op: in de Appstore heet de app Film scanner Pro) kun je zowel zwart-wit als kleurennegatieven inscannen. Swipe in het beginscherm opzij om de andere optie te selecteren. Klik op New Photo om een nieuwe foto te maken of op Album om een eerder gemaakte foto te selecteren uit je filmrol.

Omdat op de gemaakte foto meer zichtbaar was dan alleen het negatief, is het belangrijk om het negatief uit te snijden. Dit gaat gewoon weer in de app. Eventueel kun je hier ook het beeld spiegelen of roteren.

Het negatieve beeld is nu omgezet naar het positieve beeld. Pas eventueel de belichting of het contrast nog iets aan om de foto te verbeteren.

Vervolgens klik je op Save, de foto wordt opgeslagen in de filmrol. Ook al had ik vooraf gekozen voor ‘black & white’, toch is de foto niet echt zwart-wit. Ik gebruik daarom in de filmrol nog een filter om de foto echt zwart-wit te maken.

En tadaaa.. hieronder het eindresultaat. Wat een vrolijke foto he?

Negatief scannen met Android smartphone

Het voorbeeld hierboven was met de app Film Developer voor iPhones. Hieronder laat ik het voorbeeld zien met de app Photo Negative Scanner voor Android. Deze werkt iets anders.

Ik gebruik hierbij weer een A4 tegen het raam, waarvoor ik het negatief vasthoud. Ik open de app en moet nu eerst het beeld kalibreren voor de hoeveelheid licht. Dit doe je door de rechthoek in het midden over het negatief te plaatsen. Klik op calibrate en tjakka, de foto wordt direct omgezet naar een positief beeld. Het handige van deze methode is dat je dus heel snel negatieven ‘goed’ kunt bekijken, zonder dat je daarvoor eerst een foto moet maken.