Minder tijd besteden aan Instagram (of andere social media) – 11 handige tips

In dit artikel lees je handige en praktische tips hoe je minder tijd op Instagram of een ander social medium kunt doorbrengen. Tips die verder gaan dan: “zet je notifications uit”.

Instagram is hét social medium om je foto’s te delen. Er komen prachtige beelden voorbij, er is een leuke interactie, je kunt er inspiratie opdoen (en niet alleen maar voor fotografie). Plus ik vind het erg leuk om een kijkje te krijgen in iemands dagelijks leven via Instagram Stories.

Maar hoe leuk ik het ook vind, ik vond dat ik teveel tijd doorbracht op het platform. Het is niet dat ik dacht: “Zo, laat ik vandaag eens een uur of meer naar m’n smartphone turen“. Toch had ik aan het eind van de dag minstens die tijd op Instagram doorgebracht, bij elkaar gesprokkeld in losse blokjes. Dat vond ik zonde. Want als ik vooraf had moeten kiezen, dan had ik die tijd liever besteed aan een extra lange wandeling met m’n hond JJ, het lezen van een goed boek of ging ik een dagje wat leuks doen met Rabin (want iedere dag een uur is toch zeven uur per week!).

In dit artikel deel ik daarom mijn ervaring over hoe je minder tijd op social media (en dan met name Instagram) kunt doorbrengen. Het is in feite een strijd die ik al jaren met mijzelf (en tegen m’n smartphone) voer. Ik noem het bewust een strijd, want het lukt niet iedere keer even goed. M’n smartphone-gebruik zie ik niet als een verslaving, want ik heb ook geen afkickverschijnselen. Ik kan prima een hele dag op pad zijn met vrienden en geen seconde aan mijn iPhone of Instagram denken. Daardoor zie ik het vooral als een slechte gewoonte die onbewust (veel) tijd opslokt. Soms had ik de Instagram-app al geopend zonder dat ik eigenlijk bewust op zoek was naar iets. Herkenbaar? Lees dan zeker verder!

Vooraf 1: Voor de duidelijkheid: met dit artikel wil ik over niemand oordelen die bijvoorbeeld ook een uur per dag aan Instagram besteedt. Wat ‘teveel’ tijd online is, dat moet je vooral zelf bepalen. Voor mij voelt een uur per dag teveel – zelfs als ik Instagram nog onder ‘werk’ kan scharen – maar voor jou kan dat heel anders zijn. De belangrijkste reden dat ik dit artikel schrijf, is omdat ik van anderen vaak hoor dat ze ook minder bezig willen zijn met social media. Ik hoop dat mijn praktijkervaringen en tips je helpen of inspireren.

Vooraf 2: De Instagram-app is heel bewust ontworpen om je aandacht zo lang mogelijk vast te houden. Niet alleen Instagram trouwens, ook Facebook en andere sociale media. Want hoe vaker en hoe langer jij de app op je smartphone gebruikt, hoe meer reclame je voorgeschoteld krijgt. Dat is waar het verdienmodel zit. Daarom zijn er bij de grote tech-bedrijven complete afdelingen die zich dus enkel en alleen bezig houden met de vraag: “Hoe houden we iemands aandacht zo lang mogelijk vast in de app?“. Psychologische trucs, visuele trucs, algoritmes, you name it. Wat ik hiermee wil aangeven: voel je vooral ook niet “schuldig” als je denkt of vindt dat je minder tijd op social media moet doorbrengen. Je wordt gewoon keihard gemanipuleerd.

1. Zet je meldingen (notifications) uit.

Ik ga hier weinig woorden aan besteden; door minder notificaties en piepjes wordt je aandacht minder snel naar je smartphone getrokken. Ik gok dat als je dit artikel leest, dat je dat al hebt gedaan. Zo niet, dan is het een hele goede eerste stap.

2. Leg je smartphone uit het zicht

Zet je voor mijn neus een bakje met dropjes, spekjes, perziksnoepjes of Haribo-kikkertjes, dan kan ik me echt niet beheersen. Ik stop pas met snoepen als het bakje leeg is. En waarschijnlijk ben ik dan nog kotsmisselijk ook.

Het is zelfs zo erg dat ik op voorhand al weet dat ik mijzelf misselijk ga eten. En toch kan ik niet voorkomen dat de zoetigheid m’n mond in gaat. Bizar toch? Ik mis hier gewoon een ijzeren zelfbeheersing.

Gelukkig blijkt dit erg gemakkelijk te voorkomen: we halen gewoon geen snoepgoed in huis (side note: chocolade beschouw ik als een aparte categorie, haha!). Is er geen snoep in huis, dan is er geen verleiding en vreet ik mijzelf niet vol.

Wanneer je minder tijd op je telefoon wilt doorbrengen, dan maak je het jezelf makkelijker als het toestel niet binnen handbereik is. Simpel maar effectief.

Als ik weet dat ik echt mijn aandacht nodig heb voor bijvoorbeeld het schrijven van een nieuw artikel, dan laat ik m’n telefoon beneden als ik boven op zolder ga typen.

Zit ik met een boek op de bank, dan ligt m’n iPhone aan de andere kant van de kamer.

Mijn smartphone ligt ‘s avonds en ‘s nachts ook beneden in de keuken aan de oplader. Zo voorkom ik dat ik het ding in handen heb, zodra ik m’n ogen open doe. Op mijn nachtkastje staat dus ook gewoon een good old wekkerradio.

3. Minder mensen volgen

Zie jij wel eens op Instagram het bericht staan dat je alles hebt gezien? Dat je helemaal bij bent?

Zoja, dan volg je óf weinig accounts óf je zit waarschijnlijk te lang op Instagram.

Tot vorig jaar zomer zag ik die je-bent-bij-melding nóóit. Niet zo gek ook, want ik volgde op dat moment zo’n 750 personen. Dat heb ik toen ‘drastisch’ gehalveerd. Het directe gevolg was dat ik een stuk minder foto’s voorbij zag komen en soms zelfs helemaal ‘bij’ was. En dan zonder drie uur te scrollen uiteraard. Precies een jaar geleden volgde ik nog 217 mensen en inmiddels heb ik het getal omlaag gebracht naar 92. Soms ga ik iemand weer volgen omdat ik hem of haar toch ‘mis’ in mijn tijdlijn. Soms ontvolg ik iemand weer omdat de content me niet meer aanspreekt.

Wanneer je minder mensen wilt volgen, dan is een eerste simpele stap om te kijken naar de accounts waarmee je de minste activiteit hebt. Je krijgt hier van Instagram al een kant en klaar lijstje van. Klik in de app op jouw profiel op het nummer van het aantal volgers. En vervolgens klik je op Minste interactie met. Je krijgt dan een lijst te zien van ongeveer vijftig accounts met wie je de afgelopen negentig dagen weinig contact hebt gehad. Klik je op de knop Volgend, dan ontvolg je dat account. De witte knop Volgend wordt dan Blauw met de tekst Volgen.

De accounts die je hier ziet staan, kunnen van gebruikers zijn die weinig posten, of van accounts wiens content je niet aanspreekt. Het komt dan wel voorbij, maar je geeft geen hartje of reageert maar weinig. Dus tja, je kunt jezelf nu afvragen: waarom ontvolg je die accounts niet?

Wanneer je veel personen volgt, geeft zo’n eerste unfollow-rondje je nog niet direct minder foto’s in je feed. Maar wanneer je dit maar genoeg herhaalt, blijven zo alleen de accounts over die je écht graag volgt en die dus blijkbaar voor jou ook van toegevoegde waarde zijn.

Ik ken ook mensen die graag hun Instagram Stories ‘uitkijken’. Ze willen dan voor het slapengaan bijvoorbeeld alle stories zien, omdat die anders de volgende dag misschien al verdwenen zijn. Zelf heb ik daar geen ‘last’ van. Maar als dit ook voor jou geldt, dan kan het volgen van minder personen je zeker helpen. Of: demp de gebruikers!

4. Instagram stories of berichten dempen

Het ontvolgen van vrienden, familie of bekenden op Instagram kan soms nogal ongemakkelijke gesprekken opleveren.

Wil je iemand daarom niet ontvolgen, maar wil je ook niet meer de foto’s of Stories voorbij zien komen? Dan kun je dat account dempen. Je ziet de content niet meer automatisch voorbijkomen in je feed, maar kan de foto’s nog wel bekijken door ‘gewoon’ naar iemands account te gaan.

Hoe demp je Instagram Stories? Bij alle rondjes van de Stories (bovenin in het scherm van de app) houd je het rondje van de gebruiker die je wilt dempen even ingedrukt. Je krijgt dan de optie om te dempen. Instagram vraagt je vervolgens ook om een onderscheid te maken tussen het dempen van de verhalen (de Stories die na 24 uur weer verdwijnen) of verhalen én berichten (dus ook foto’s die anders automatisch voorbijkomen in je tijdlijn).

Wil je alleen iemands foto’s dempen, ga dan naar het profiel van de Instagram-gebruiker en klik een foto aan. Naast de accountnaam zie je drie puntjes staan. Klik daarop en kies vervolgens ‘dempen’.

5. Ontdek hoeveel tijd je per dag op Instagram zit

Bewustwording is vaak een eerste stap voor verandering. Als je weet hoeveel tijd Instagram onbewust van je dag opslokt, hoe meer gemotiveerd je bent om te minderen. Mits je dit zelf als een probleem ziet natuurlijk… maar waarschijnlijk las je dan ook niet dit artikel, toch?

Het mooie is: Instagram houdt de tijdsbesteding uit zichzelf al voor je bij. Ga naar Instellingen en klik dan op Je activiteit. In het overzichtje zie je hoeveel minuten (of uren) jij per dag de app open hebt gehad. Onderin staat een optie waarmee je een dagelijkse herinnering kan instellen. Kies daar bijvoorbeeld 30 minuten. Zodra de 30 minuten voorbij zijn, krijg je een pop-up melding dat je een half uur op Instagram zit. De app is niet geblokkeerd, je kunt ‘m nog steeds gebruiken. Maar met deze reminder leg je misschien even wat makkelijker je telefoon weg. Ook de Facebook-app heeft zo’n systeem ingebouwd.

Is dit teveel gevraagd en heb je meer zelfbescherming nodig? Lees dan vooral de volgende twee tips!

6. Stel een tijdslimiet in voor de app

Op iPhones heb je de mogelijkheid om een tijdslimiet in te stellen voor een app. Je gaat hiervoor naar Instellingen > Schermtijd > Applimieten. Klik Voeg limiet toe, vervolgens op Social networking en daar selecteer je Instagram, Facebook of een ander social medium. Vervolgens selecteer je hoeveel minuten per dag je de app mag gebruiken. Met ‘Pas dagen aan‘ stel je een tijdslimiet in per dag. Bijvoorbeeld doordeweeks maar 20 minuten, in het weekend maximaal 1 uur. Vijf minuten voordat de limiet is bereikt, krijg je een melding.

Op Android bestaat deze optie ook – maar aangezien ik nul Android-apparaten heb in huis (sorry, team Apple hier) kan ik je daar nu even geen tips over geven. Misschien dat iemand dit in de reacties wil laten weten?

7. Blokkeer de app op specifieke tijden met Freedom

Misschien weet jij van jezelf dat je ‘s avonds veel op Instagram scrolt. Je hebt hierdoor moeite om je smartphone weg te leggen en (op tijd) naar bed te gaan. (Yup, that’s me!)

Of wil je eigenlijk voor het slapengaan helemaal geen Instagram meer bekijken? Dan kun je met de app Freedom Instagram blokkeren. Freedom schakelt dan voor die app alleen het internet uit. Je kunt zo’n sessie per keer ‘aanzetten’, maar ook voor specifieke dagen of momenten inplannen. Bijvoorbeeld dat Instagram geblokkeerd is op je iPhone vanaf 20:00 tot 24:00. Omdat Instagram ‘s avonds niets nieuws meer laat zien, is het makkelijker om van de bank op te staan en naar bed te gaan. Het mooie is namelijk: zodra de blokkeersessie van Freedom loopt, kun je ‘m ook niet meer uitzetten. Geloof me, dat heb ik echt wel geprobeerd.

Freedom werkt ook voor andere apps, voor websites en ook voor meerdere apparaten tegelijkertijd. Klik hier om een gratis trial uit te proberen. Voor slechts een paar euro per maand kun je heel veel tijd terugwinnen. Ik raad het je echt van harte aan als je, net als ik, de zelfbeheersing mist!

Een gratis optie op je iPhone is dat je op bepaalde tijdstippen alle apps blokkeert. Je kunt dan alleen nog maar telefoonoproepen beantwoorden. Ga hiervoor naar Instellingen > Schermtijd > Apparaatvrije tijd. De tijdstippen hoeven trouwens niet iedere dag hetzelfde te zijn.

8. Verplaats de app van het beginscherm naar een andere pagina

Staat het icoontje van de Instagram-app op het hoofdscherm van je smartphone? Verplaats ‘m dan een paar pagina’s naar achteren. Desnoods alleen tijdens de vakantie. Je zult zien dat je minder snel uit automatisme de app opent. Maar eerlijk is eerlijk; je zult snel genoeg ‘wennen’ aan de nieuwe locatie van het icoontje.

9. Log uit en verhoog de inlogdrempel

Als je merkt dat je een app vaak onbewust opent, dan kan het helpen om uit te loggen. Het eerste wat je op de app dan te zien krijgt, is een inlogscherm. Hiermee creëer je een stukje bewustzijn bij jezelf. Je kunt jezelf dan afvragen “Wil ik nu echt iets zien, of opende ik de app uit gewoonte?“.

Nu is opnieuw inloggen vaak zo gedaan. Je kunt dan ook een stapje verder gaan door een heel ingewikkeld wachtwoord in te stellen. Zo verhoog je voor jezelf de drempel om toch ‘even snel’ te gaan kijken.

Zelf heb ik heb een ijzersterk wachtwoord van minimaal 15 tekens dat ik echt niet kan onthouden. Als ik wil inloggen, moet ik eerst het wachtwoord kopiëren uit de password-manager. En vervolgens moet ik ook nog eens een code invoeren van de two-way-authenticator. Zoveel extra stappen die de drempel om inloggen te verhogen. (En je account is ook nog eens goed beschermd!)

10. Verwijder de Instagram app (tijdelijk) van je smartphone

Stel, je bent op vakantie. Mooi hotel, prachtig uitzicht, lekker weer, genoeg te ondernemen in de omgeving. En toch zit je overdag meerdere keren aan Instagram gekluisterd om te kijken naar de jaloersmakende vakantiefoto’s van anderen. Waardoor je dus niet meer kijkt naar dat spetterende uitzicht voor je neus!

Been there, done that. En ik vond het genoeg geweest.

Bij de laatste lange vakantie heb ik Instagram van m’n telefoon afgehaald. En jongens, dát voelde een partij goed! Ik miste het niet eens.

Nu is dit een best heftige ‘interventie’ en ik snap dat dit ook niet voor iedereen een gewenste optie is. Maar je kunt het op z’n minst proberen als je zelf denkt dat de Instagram-tijdsbesteding de spuigaten uitloopt.

Je kunt bovendien nog steeds gewoon op Instagram. Je kunt nog steeds je feed bekijken in de browser en ook Stories kun je ‘gewoon’ bekijken. Je kunt sinds kort zelfs DM’s in je browser beantwoorden (Halleluja, want dat typt zoveel makkelijker!). En met een handig trucje kunt je zelfs foto’s via je browser uploaden naar Instagram!

Alleen Instagram Stories plaatsen gaat niet. Omdat ik de Instagram-app niet meer op mijn iPhone had, moest ik op vakantie dan wel speciaal m’n laptop erbij pakken. Maar aangezien ik dat niet dagelijks deed, keek ik ook niet meer dagelijks op Instagram.

Oh en nog zo iets: in je browser heb je dus gewoon geen reclame op Insta. Wat een verademing! Meestal heb ik het met een paar minuten wel weer gezien. Heerlijk.

11. Doe (tijdelijk) je smartphone de deur uit!

In februari 2019 plande ik een schrijfweek in, om te beginnen aan m’n boek Iedereen FotoSMART. Ik wist van mijzelf dat ik mij het beste kon focussen als ik zo min mogelijk afleiding had. Daarom had ik een vakantiehuisje geboekt zonder wifi (ja, die bestaan nog!). Ik reed er naar toe via Google Maps en bij aankomst verwijderde ik m’n Whatsapp en social media apps, waaronder dus Instagram. Vervolgens zette ik mijn telefoon uit.

Alleen… ik wil natuurlijk niet geheel onbereikbaar zijn. Wat als er een noodsituatie was? Bij mij of bij mijn familie? Dan wil ik kunnen bellen of gebeld kunnen worden. Daarom haalde ik onderuit de kast nog een oud mobieltje. Met klapschermpje, maar zonder kleurenscherm en mobiel internet. Ik kocht een prepaid simkaartje en het bijbehorende telefoonnummer verstuurde ik per sms naar Rabin en mijn ouders. Probleem opgelost.

In die tien dagen was ik ontzettend productief. Het was in het begin wel even wennen om geen smartphone te hebben. Omdat ik dus ook niet even snel het weerbericht kon opzoeken (“Zou het straks gaan regenen of niet?”). Of dat je een prangende vraag niet direct kan laten beantwoorden door Google (“Hoe heet die ene acteur nou in die film?!’). De eerste twee dagen dacht ik soms nog “oh dit wil ik straks op Instagram Stories zetten”, om me vervolgens te realiseren dat dat dus niet ging. Maar ook dat ging weg en het niet gebruiken van m’n smartphone wende uiteindelijk snel.

Uiteindelijk leverde de periode zonder smartphone me productiviteit op, omdat afleiding weg bleef. Maar ook was ik me daarna bewuster van wat ik wel en niet met m’n iPhone wilde. Heel leerzaam en zeker voor herhaling vatbaar.

Heb jij nog tips hoe om minder tijd op Instagram of een ander social medium door te brengen? Deel ze in de reacties!

Vind je dit een interessant onderwerp?

De boeken die hierop aansluiten (en die ik heb gelezen) zijn:

• Digitaal Minimalisme van Cal Newport
• Nooit meer te druk van Tony Crabbé
• Focus van Mark Tigchelaar

(affiliatelinks)