Wat is panning?

Panning gaat om het fotograferen van een bewegend onderwerp waarbij je de camera tijdens het fotograferen meebeweegt. Als je het goed doet komt het bewegende onderwerp hierdoor stil op de foto, terwijl de omgeving (die eigenlijk stil staat) juist bewogen wordt. In het Nederlands wordt panning vaak meetrekken genoemd. In dit artikel lees je hoe je dit planning-effect in de foto krijgt!

Zelfs als je nog nooit van de term panning hebt gehoord, dan heb je het effect vast wel eens gezien bij foto’s van raceauto’s. De auto staat scherp in beeld, maar de tribunes erachter zijn niet scherp. Die onscherpte is niet (alleen) de wazige achtergrond door een kleine scherptediepte, maar (ook) bewegingsonscherpte!

Nu heb ik zelf geen ervaring op het racecircuit, maar wel met zweefvliegen. Kijk maar!

Het vliegtuig is scherp, maar de achtergrond heeft een zijwaartse bewegingsonscherpte door panning.

Met panning geef je de foto een dynamische effect, benadruk je de beweging of maak je de achtergrond juist rustiger. Voor bovenstaande foto was het waarschijnlijk nog iets mooier geweest als ik met een langere sluitertijd had gefotografeerd, zodat de achtergrond nog onscherper was geworden.

(Leuk weetje; ik heb een paar jaar geleden leren zweefvliegen en er zelfs een paar solo’s erop zitten waarbij ik tot 1600m kwam! Alleen! In een vliegtuig! Vet he?! :))

Als je zelf aan de slag wilt met panning, hoef je gelukkig niet altijd naar het racecircuit of een vliegveld. Het kan ook een voorbijrijdende bus, auto of brommer zijn. Of iemand die op de fiets of in een draaiende kermisattractie zit. Het werkt het beste als het bewegende object niet naar je toe beweegt, maar langs je. Je volgt het object door met dezelfde snelheid mee te bewegen, waarbij het object op dezelfde plek in beeld blijft. Gelijktijdig maak je een foto met een lange sluitertijd om de bewegingsonscherpte van de achtergrond te creëren.

Panning bij een auto. [Foto: Toine Garnier]

Welke sluitertijd bij panning?

De sluitertijd waarmee je fotografeert hangt af van de lens en de brandpuntsafstand waarmee je fotografeert, maar ook van de snelheid van het object. Als vuistregel kun je uitgaan van een sluitertijd van 1/125 seconde of langer. Zelf begin ik vaak met een sluitertijd van bijvoorbeeld 1/40s, en kijk na enkele foto’s of ik de sluitertijd langer moet maken of korter.

Een goed voorbeeld van panning / meetrekken! Met een sluitertijd van 1/25ste kreeg ik een bewogen achtergrond, maar de brommer is nog aardig scherp. Door de lichte achtergrond steek de brommer mooi af.

Ter vergelijking: dit is de foto waarbij ik m’n camera gewoon stil hield. De enige bewegingsonscherpte is van de fietser.

Om te oefenen met panning kun je het beste beginnen bij een (drukke) weg. Neem een goede (veilige!) positie en zorg dat je stevig staat, met je voeten iets uit elkaar. Kies een voertuig uit dat je gaat volgen en kijk door de zoeker. Je draait langzaam je heupen en bovenlichaam terwijl je de beweging volgt. Wanneer het bewegende onderwerp langs je beweegt, maak je de foto. Ik vind het ’t fijnst om de ontspanknop tijdens de meetrekkende beweging ingedrukt te houden en meerdere foto’s te maken, maar kijk vooral wat het beste voor jou werkt.

Belangrijk om te weten: panning is een stuk lastiger dan het lijkt en vereist vaak veel oefening voor je het gewenste resultaat krijgt. Om je een idee te geven hieronder nog een paar foto’s die ik in dezelfde situatie maakt.

Als je niet goed met dezelfde snelheid meetrekt met je camera, krijg je een foto waarbij alles onscherp is, zoals hier.

Zelfs voetgangers kun je pannen. Ook deze foto is gemaakt met een sluitertijd van 1/25ste. Omdat de man een stuk langzamer bewoog dan de brommer, was de beweging van mijn camera ook langzamer. Hierdoor is de achtergrond minder onscherp.

Oefening baart kunst

Lukt het meetrekken niet? Laat je vooral niet te snel uit het veld slaan. Daarnaast is het cruciaal dat je je camera instellingen goed beheerst en weet hoe je de juiste sluitertijd moet aanpassen, in combinatie met de andere variabelen van de belichtingsdriehoek. Je kunt dan nog zoveel oefenen, maar als je de camera-instellingen niet beheerst, is de kans van slagen is erg klein. Vind je het kiezen van de juiste instellingen en hoe je dat doet op jouw camera nog lastig? Dan is de online fotografie cursus “Nooit Meer Op De Automatische Stand Fotograferen” iets voor jou!