Misschien is het je wel eens opgevallen bij een foto; een rechte lijn is net niet helemaal recht, of je ziet donkere hoeken in de foto die er eigenlijk niet zouden moet zijn. Het kan zijn dat dit gaat om vervorming of vignette, die ontstaat door de bouw van het objectief zelf. In veel foto’s zul je het waarschijnlijk niet eens zien, maar als het je wel opvalt (en het stoort je), dan kun je dit gelukkig heel gemakkelijk verwijderen met Lightroom lenscorrecties.

Wat is vervorming?

Vervorming treedt vooral op bij foto’s gemaakt met een groothoekobjectief. Door deze vervorming zijn rechte lijnen niet meer recht. Je ziet hieronder een foto gemaakt met een 14-24mm objectief op 14mm. De horizon loopt een klein beetje in een boogje. Het is overbodig om te vertellen dat dit ‘in het echt’ niet zo sterk was.
Door de vervorming door het objectief is de horizon geen rechte lijn meer

Wat is vignette?

Een vignette is ook een lenseffect dat kan optreden. In zo’n geval zijn de hoeken van de foto donkerder dan dat ze eigenlijk zouden moeten zijn. Hier zie je een foto met een duidelijke vignettering; de lucht is in de hoeken een stuk donkerder dan in werkelijkheid. Dit hoeft niet persé negatief te zijn, soms vind je een vignette gewoon mooi.
Bij een vignette zijn de hoeken donkerder dan ze zouden moeten zijn

Corrigeren van vervorming en vignette door middel van Lensprofielen

Wanneer het vignette of de vervorming van de foto je stoort, kun je dit vaak met 1 simpele klik in Lightroom corrigeren.

Ga hiervoor naar de Ontwikkelmodule van Lightroom en kies dan links voor “Lenscorrecties”. Zet vervolgens bij Standaard het vinkje voor “Standaard profiel aanzetten”.
Ga bij Ontwikkelen naar Lenscorrecites en zet "Correcties profiel inschakelen" aan

Op basis van de EXIF gegevens kijkt Lightroom dan met welk objectief de foto is gemaakt en controleert of hij van dit objectief ook een zogenaamd ‘profiel’ heeft. In dit profiel staat opgeslagen welke mate van vervorming of vignettering het objectief op een bepaalde brandpuntsafstand heeft.

Wanneer Lightroom lenscorrecties het profiel van het objectief heeft gevonden, past deze automatisch een correctie toe. De kromme horizon verdwijnt hierdoor en de vignette in de hoeken verdwijnt.

De vervorming wordt door Lightroom automatisch gecorrigeerd
Zet het lenscorrectie profiel aan om de vignette te corrigeren

Wanneer je naar het subtabje “Profiel” gaat, zie je ook welk objectief Lightroom uit de EXIF gegevens heeft gehaald en kun je dus controleren of het klopt.

Soms moet je Lightroom even helpen bij het vinden van het juiste lensprofiel. Ik heb gemerkt dat hij niet altijd mijn Tamron objectief herkent (geen idee waarom), maar zodra ik in Profiel als merk “Tamron” selecteer, hij daarna wel gelijk het juiste profiel pakt.

Heb je een vignette in de foto die wordt veroorzaakt door bijvoorbeeld een polarisatiefilter? Dan werkt bovenstaande methode niet. Het gaat echt om de vignette die door de bouw van het objectief wordt veroorzaakt, niet door andere elementen die nog op het objectief gezet zijn.

Hoe krijg je de lensprofielen in Lightroom?

Je hoeft voor Lightroom lenscorrecties de lensprofielen overigens niet speciaal te downloaden, deze worden standaard meegeleverd bij installatie van Lightroom. Het is wel aan te bevelen om je Lightroom versie up to date te houden, omdat er geregeld nieuwe lensprofielen bij komen van objectieven die nieuw op de markt zijn.

Handmatig vervorming of vignette corrigeren

Staat het lensprofiel van jouw objectief er niet tussen? Dan kan dat komen omdat het objectief nog erg nieuw is, juist (heel) oud is, of weinig gebruikt wordt. Voor de lenscorrectie ga je naar het tabje ‘Handmatig’. Met vervorming en ‘vignette’ kun je nu zelf de correctie toepassen.
Als het profiel niet in Lightroomcorrecties zit voor jouw objectief, dan kun je de vervorming en vignette ook handmatig corrigeren