Een spiegelreflexcamera dankt z’n naam aan de beweegbare spiegel in de body. Een systeemcamera heeft geen spiegel en heet in het Engels ook een mirrorless camera. Het wel/niet hebben van een spiegel, is dan het allerbelangrijkste verschil tussen deze twee type camera’s. Alleen… wat merk jij daarvan als je fotografeert? En waarom zou je voor een spiegelreflexcamera of juist een systeemcamera kiezen? In dit artikel lees je over acht praktische verschillen!
Zo hebben ze beiden een verwisselbare lens en kun je voor beide type camera’s kiezen uit een breed scala aan objectieven. Ook zijn zowel spiegelreflex- als systeemcamera’s verkrijgbaar met een fullframe- of kleinere sensor. Daarnaast zijn de meeste functies vergelijkbaar en leveren beide type camera’s een hoge kwaliteit foto’s (zeker de nieuwe modellen).
Juist door deze overeenkomsten is het juist belangrijk om de verschillen te kennen. Zo kun je een weloverwogen keuze maken bij het kopen van een (nieuwe) camera. Denk goed na welke voordelen voor jou het belangrijkste zijn en laat dit meewegen in je beslissing.
1. Formaat en gewicht
Eén van de voordelen van een systeemcamera is dat deze geen spiegel in de body heeft, waardoor het objectief dichter bij de sensor geplaatst kan worden. Hierdoor zijn systeemcamera’s over het algemeen kleiner en lichter dan spiegelreflexcamera’s. En hetzelfde geldt meestal voor de bijbehorende objectieven. Bij de aanschaf van een nieuwe camera kunnen het gewicht en het formaat een belangrijk criterium zijn.
Maar… ik wil wel even benadrukken, deze regel gaat niet altijd op. Het formaat en gewicht verschilt ook per model. Zo is mijn Sony alpha 7III (systeemcamera) kleiner en lichter dan mijn Nikon D780 (spiegelreflexcamera). Maar ik heb hier ook een Canon EOS 2000D in huis en deze (instap)spiegelreflexcamera is weer stukje kleiner dan m’n Sony systeemcamera.
Mijn apparatuur (2023): een Nikon D780 spiegelreflexcamera en Sony alpha 7III systeemcamera. Hoewel de systeemcamera meer zoom heeft (24-105mm), is het geheel toch kleiner.
2. Optische zoeker en elektronische zoeker
Bij een spiegelreflexcamera wordt het licht door het objectief en via de spiegel en het prisma naar de zoeker gestuurd. Dat is een optische zoeker. Lees vooral het artikel over DSLR als je wilt weten hoe de spiegel in een spiegelreflexcamera werkt.
Ook veel systeemcamera’s hebben een zoeker (hoewel niet allemaal), maar deze bestaat uit een klein beeldscherm. In deze elektronische zoeker zie je dus een ‘kopie’ van het beeld dat de sensor op dat moment registreert.
Een groot voordeel van een elektronische zoeker is dat er meer informatie getoond kan worden, zoals het histogram. Of je ziet direct dat de foto te licht of te donker wordt als of een verkeerde witbalans heeft.
Een nadeel van een elektronische zoeker is dat het beeldscherm niet zo scherp is als de optische zoeker. Simpelweg omdat je bij een systeemcamera altijd naar een klein beeldscherm kijkt in de zoeker. De techniek zal hierin ongetwijfeld verbeteren, maar de kwaliteit zal ook per cameramodel verschillen.
3. Gezichtsherkenning
Bij gezichtsherkenning analyseert de camera het sensorbeeld. Op basis daarvan stuurt de camera de autofocus aan, zodat deze scherpstelt op een gezicht. Dit gaat razendsnel en nauwkeurig.
Veel spiegelreflex- en systeemcamera’s hebben deze handige functie, maar bij een spiegelreflexcamera kun je deze functie alleen gebruiken als je fotografeert met LiveView (het beeldscherm achterop de camera). In de optische zoeker werkt gezichtsherkenning niet gebruiken, omdat het licht niet op de sensor valt.
Als je graag mensen fotografeert én het liefst jouw camera bij je oog houdt, dan is een systeemcamera de beste keuze.
4.Autofocus & manuele focus
In de optische zoeker van een spiegelreflexcamera ben je met de autofocus gebonden aan een vast aantal scherpstelpunten. Alleen als je in LiveView fotografeert, kun je het scherpstelpunt overal in beeld plaatsen. Bij een systeemcamera heb je deze beperkingen niet; ook met de elektronische zoeker heb je de volledige controle over de locatie van het scherpstelpunt.
De autofocus is in veel situaties onmisbaar. Maar er zijn momenten dat handmatig scherspstellen de voorkeur heeft. Bijvoorbeeld als je macrofoto’s van bloemen of paddestoelen maakt me weinig scherptediepte. Als de scherptediepte slechts een paar millimeter is, dan krijg je deze moeilijk op de juiste positie met het scherpstelpunt. Bij manuele focus werk je dan nauwkeuriger en vaak ook sneller.
Bij een spiegelreflexcamera beoordeel je de scherpte bij manuele focus door de optische zoeker. Hoe scherp je het ziet, hangt vooral af van jouw eigen ogen. ;)
Bij een systeemcamera beoordeel je de scherpte met de elektronische zoeker lastiger omdat het beeldscherm nooit zo scherp is als in het echt. Gelukkig zijn er handige functies om dit te compenseren, zoals de scherpstelvergroting of focus peaking. Deze functies zitten vaak op een spiegelreflexcamera, maar zijn dan alleen te gebruiken bij LiveView.
(Alles over scherpstellen en de handige functies hierbij, leer je in de online cursus Nooit Meer Op De Automatische Stand Fotograferen. Deze cursus is geschikt voor spiegelreflex-, systeem-, compact en bridgecamera’s.)
5. Vertraging
Een spiegelreflexcamera is ready to shoot zodra je ‘m aanzet. Je hebt direct beeld in de optische zoeker, kan gelijk scherpstellen en *klik* de foto maken. Een systeemcamera is daarbij wel iets wat trager. Bij m’n Sony systeemcamera moet ik bijvoorbeeld een seconde of twee wachten omdat het beeldscherm moet “opstarten”.
Is dat erg? Niet per se, tenzij je snel moet reageren en je camera nog uit staat. Het zal ook per camera verschillen wat de opstartvertraging is. Dus vraag dit zeker na bij een camerawinkel als je dit een belangrijk punt vindt.
Overigens zit er bij een systeemcamera ook een hele kleine vertraging tussen de situatie in het echt en het beeld dat je ziet. Maar deze vertraging is naar mijn mening echt verwaarloosbaar.
6. Batterij: hoeveel foto’s kun je maken?
Spiegelreflex- en systeemcamera verschillen in hun stroomgebruik. Als je fotografeert met een spiegelreflexcamera met de optische zoeker, dan gebruikt de camera alleen stroom voor de autofocus, de lichtmeting, het omklappen van de spiegel en de sluiter. Ohja… en natuurlijk om de gemaakte foto te bekijken op het beeldscherm op de camera, maar dat kun je zelf uitzetten.
Bij systeemcamera’s is het stroomgebruik hoger omdat je altijd het beeldscherm achterop de camera (of de elektronische zoeker) nodig hebt om een foto te maken. Dat vergt veel meer energie dan het omklappen van de spiegel en dat betekent dat je minder foto’s kunt maken één batterijlading. Het aantal foto’s dat je kunt maken hangt af van de batterijcapaciteit, de temperatuur (lees daarover meer bij het artikel over het fotograferen in extreme kou) en natuurlijk hoe lang het beeldscherm aanstaat voordat je een foto maakt.
7. Verschil in geluid tussen een spiegelreflex- en systeemcamera
Klik-klak. Als je gewend bent om met een spiegelreflexcamera te fotograferen, dan is het een bekend geluid. Wanneer je de ontspanknop indrukt om de foto te maken, hoor je de spiegel opklappen en weer teruggaan naar z’n beginpositie. Zelf kan ik aan de klik-klak horen de sluitertijd te lang is om uit de hand te fotograferen. (Ook bij andermans toestel, en dat is uiteraard een totaal nutteloze kwaliteit, haha).
Een systeemcamera maakt minder geluid, maar is niet geruisloos. Je hoort nog steeds de sluiter openen en sluiten. Wel kan een systeemcamera ook helemaal stil functioneren, wat bij sommige vormen van fotografie echt een must is. Denk aan wildlifefotografie, of bij het fotograferen van een uitvaartdienst.
8. Stofjes op de sensor
Bij het wisselen van een objectief bij een systeemcamera, kijk je in de body rechtstreeks op de sensor. Bij een spiegelreflexcamera is de sensor iets meer verstopt, omdat de spiegel er nog voor zit. Hierdoor krijg je bij een systeemcamera iets sneller stofjes op de sensor.
Aan de andere kant is er veel meer beweging aan de binnenkant van een spiegelreflexcamera. Het opklappen en weer terugvallen van de spiegel gebeurd met zo’n kracht en snelheid, dat er echt wel een lokale windvlaag in je body zit. ;) Daardoor kunnen stofjes die wél in de body zitten maar niet op de sensor, alsnog gaan dwarrelen en op de sensor belanden.
Het is daarom bij beiden camera’s belangrijk om objectief zo snel mogelijk te verwisselen. Lees trouwens ook het artikel hoe je controleert of jouw camera stofjes op de sensor heeft en welke opties je dan hebt.
Toevoeging: ik heb begrepen dat bij sommige systeemcamera’s de sluiter dicht gaat zodra je een lens verwisseld. Superslim! In dat geval gaat dit punt natuurlijk niet op.
Spiegelreflexcamera of systeemcamera: welke moet je kiezen?
Je weet nu wat de globale verschillen zijn tussen de twee camera’s. Aan jou om te bepalen welke voordelen het zwaarst wegen, afhankelijk van het type foto’s dat je graag maakt. Er is geen goede of foute keuze tussen een spiegelreflex- of systeemcamera: het belangrijkste is dat je kiest wat voor jou het beste en fijnste werkt. Bovendien maak je misschien ook een andere keuze als je al één of meerdere objectieven voor een bepaald type camera hebt.
Als je nog twijfelt tussen een spiegelreflex- en systeemcamera, laat je dan ook adviseren bij een camerawinkel. Juist omdat er ook nog verschillen zijn tussen de merken en modellen. Of misschien kun je een camera een middagje kan lenen van een bevriende fotograaf? Zodat je zelf eens kan ervaren hoe een spiegelreflex- of systeemcamera voor jou aanvoelt.
Maar onthoud dat de beste keuze voor een spiegelreflex- of systeemcamera altijd een persoonlijk is.
Wat ik kies?
Zelf fotografeer ik al meer dan de helft van mijn leven met spiegelreflexcamera’s. En ook al heb ik al meer dan vier jaar een systeemcamera, nog steeds moet ik wennen aan de elektronische zoeker. Daarom maak ik zeker zo’n 90% van mijn foto’s met een spiegelreflexcamera.
Als ik geen statief gebruik, houd ik m’n camera het liefst bij mijn oog en dan vind ik de optische zoeker veel fijner en scherper dan de elektronische zoeker. Zowel bij de autofocus als bij manuele focus. Daarnaast valt mij de vertraging na het aanzetten van de systeemcamera altijd op, simpelweg omdat ik gewend ben dat mijn spiegelreflexcamera sneller is. Maar als ik niet beter zou weten, dan zou ik me er niet aan storen.
Nu is de kwaliteit van de elektronische zoeker bij de nieuwere modellen waarschijnlijk weer verbeterd sinds ik een systeemcamera kocht. En als ik besluit m’n huidige toestel te upgraden, dan is de elektronische zoeker mijn allerbelangrijkste aandachtspunt.
Hoewel ik dus blijf fotograferen met een spiegelreflexcamera, wil ik absoluut niet negatief doen over een systeemcamera. Als ik nú zou beginnen met fotograferen, zou ik zelfs voor een systeemcamera gaan, voornamelijk omdat deze (helemaal in combinatie met bepaalde objectieven) een stuk kleiner is. En ik dus minder hoeft te sjouwen als ik op reis ben.
De belangrijkste reden voor mij om te blijven fotograferen met een spiegelreflexcamera is toch wel dat ik daar een heel scala aan objectieven van heb. Compleet switchen naar een systeemcamera wordt een enorme investering, zelfs als ik m’n huidige objectieven zou verkopen. En dat is een investering die ik op dit moment niet vind opwegen tegen de voordelen.
Vertel… welke overwegen zijn voor jou belangrijk om voor een spiegelreflexcamera of systeemcamera te kiezen?
Hallo Laura, toen ik een jaartje geleden een upgrade wilde voor mijn Canon 70D werd me in de winkel al snel een systeemcamera aangeraden. Eerlijk is eerlijk, ik werd aan het twijfelen gebracht: ga ik mee met deze nieuwe lijn camera’s of toch niet? Als elektronicus zou een systeemcamera mij natuurlijk moeten aanspreken en ja, er zijn zeker (op termijn) technische voordelen. Echter, het gemis van een optische zoeker en het feit dat ik zou moeten investeren in nieuwe, dure, lenzen vond ik een nadeel (zoals je zelf ook schreef). Gebruik maken van een verloopring, dat als oplossing werd aangeboden om mijn bestaande lenzen te kunnen blijven gebruiken, leek me ook suboptimaal. Wat me verder over de streep hielp om te blijven bij een spiegelreflexcamera is het lichte gewicht van een systeemcamera. Zeker bij gebruik van wat grotere lenzen verschuift het zwaartepunt van de combinatie camera/lens verder naar voren, het voelde meteen onprettig. Inmiddels zeer tevreden met mijn Canon 90D DSLR. Het feit dat dit evenals mijn oude camera een crop camera is, doet daar niets aan af. Wie weet dat ik ooit nog eens overstap (op termijn zullen DSLR’s uit de winkels verdwijnen), maar dat is dan pas als de 90D het opgeeft.
Als beginnende fotograaf heb ik een tijdje terug een tweedehands zo goed als nieuwe Panasonic DC-GX9 MTF gekocht met een macro- en kleine zoomlens. De MTF zorgt ervoor dat ik dubbele zoom het (300 mm wordt daarmee 600 mm). Grootte, gewicht, hanteerbaarheid en betaalbaarheid waren de overwegingen om voor deze camera te kiezen. De camera is verbluffend compleet en veelzijdig en ik ben er heel blij mee. Hoewel ik zoals gezegd nog een beginner, bevalt de camera mij heel goed. Van enige vertraging heb ik niks gemerkt. Voordeel als beginner is ook dat ik geen vergelijkingsmateriaal heb. Vooral het formaat maakt dat ik de camera vaak meeneem overal naartoe, Geen gezeul dus.
Dag Laura, ik gebruik naast de Nikon D750 ook de Fujifilm XT-3. Inderdaad vind ik de D750 prettiger voor macrowerk. Voor scherpstellen in de manuele stand bij de XT-3 krijg je een vergroot beeld, prima. Wel vind ik dat de sensor bij die XT-3 bij het lens wisselen gevaarlijk dicht aan de open voorkant komt, bij de D750 zit er nog altijd de spiegel voor. Nu nog een vraag, er is de keuze tussen een elektronische of een mechanische sluiter, met de elektronische sluiter kun je uiteraard niet flitsen, maar welk type sluiter is nu te prefereren? Dank je wel voor je antwoord, groetjes Harrie
Hi Laura, ik heb zojuist naast mijn Nikon D610 een gloednieuwe D850 spiegelreflex gekocht met een cashback van 700 Euro. Lang getwijfeld tussen de Z8 (Nikon systeemcamera) en de D850. Doorslag voor de spiegelreflex: mijn set van 7 prachtige FX-lenzen waar ik nog heel lang mee vooruit kan en die bij inruil veel te weinig opleveren, bij de Z8 een noodzakelijke overgangsring van FX-lens naar Systeemcamera, natuurlijk de kwaliteit van de D850 en de geweldige cashback. De Z8 is nog te nieuw en ik verwacht hier nog wel wat kinderziektes, hoewel met software updates veel te corrigeren is. Ik gebruik een snuittas voor de spiegelreflex ter “compensatie” van het gewicht en als ik heel licht wil reizen een heel eenvoudige maar geweldige Olympus TG4 Tough. Kun je ook in de regen (uitdaging voor deze maand) en onder water foto’s maken. Welke keuze je ook maakt, het is uiteindelijk de fotograaf die de foto’s maakt en niet de camera, welke dan ook. Ook een Agfa-Click (sorry, ik ben 70) kan prijswinnende foto’s maken door het mooie bouquet van de eenvoudige lens.
Leuk artikel Laura! Het verbaast me wel dat je een spiegelreflex sneller vindt in opstarten dan een systeemcamera. Want mijn ervaring is net het tegenovergestelde. Maar misschien ligt het aan het merk of de leeftijd van je systeemcamera. Ik heb nu een Canon R10 en ben superblij met alle moderne snufjes zoals eye tracking enz.
Hi Laura, onlangs kocht ik een nieuwe fullframe systeemcamera (Sony). Omdat ik geen lenzen had voor een spiegelreflex speelde die factor niet mee. Ik kon vrij kiezen.
Ik zie grote merken komen met nieuwe systeemcamera’s, een nieuwe mount en nieuwe lenzen. Het lijkt er op dat fabrikanten hun ontwikkelingsprogramma sterk richten op systeemcamera’s waardoor nieuwe functies vooral bij systeemcamera’s terecht komen. Bijvoorbeelde gezicht-oog herkenning, en dat vasthouden als iemand naar voor of achter beweegt komt, vind ik fantastisch. Nieuwe camera’s worden steeds beter in dit soort functies.
Mijn overwegingen betreffen naast wel/geen spiegel, ook de crop-factor. Op pad in de natuur neem ik mijn Olympus systeemcamera mee, niet de Sony. De cropfactor zorgt dat de camera relatief licht is, en ook gelijkwaardige (fullframe equivalent) lenzen wegen aanzienlijk minder dan die voor een fullframe camera.
Dag Laura,
Een boeiend artikel ! Dank je wel om dit te delen.
Mijn vraag hierbij hoort misschien niet echt bij dit artikel, maar als je nu met beide toestellen hetzelfde onderwerp met identieke instellingen ( diafragma, sluitertijd, en dezelfde lens, …. ) fotografeert, merk jij dan een ( duidelijk ) verschil ( kleur, scherpte, …. ) in het eindresultaat ( raw beelden) ?