11x nachtmerries van een fotograaf (en hoe je ze kunt voorkomen)

Er zijn genoeg nachtmerries die een fotograaf kan hebben. Nachtmerries waarvan ik hoop dat ze nooit uitkomen voor jou. Daarom in dit artikel een stel handige tips hoe je deze vervelende situaties kunt voorkomen. zo kun je met een gerust hart gaan slapen. ;)

Nachtmerrie #1 Het beslissende moment missen

“The decisive moment “, aldus Henri Cartier Bresson. Hét moment waarop alles klopt voor een topplaat. De camera-instellingen, het licht, de achtergrond, compositie, emoties, noem maar op. Helaas duurt het beslissende moment vaak maar kort. Denk aan dé kus bij een bruiloft of een dolfijn of walvis die uit het water springt. Dat moment wil je écht niet missen, want je krijgt vaak geen tweede kans. Maar boy o boy, wat moet je toch aan veel dingen denken. En wat kan er een hoop misgaan.

Je kiest misschien de verkeerde camera-instellingen, waardoor de foto bewogen of te donker wordt. Je vertrouwt misschien uitsluitend op de automatische stand (nooit een goed idee), het geheugenkaartje raakt misschien vol, de batterij leeg, de flitser oververhit (been there, done that!). Je klikte te laat, je keek net de verkeerde kant op, je had de lens met een verkeerde brandpuntsafstand erop zitten…

Helaas kun je niet alles voorkomen, maar een dosis logisch nadenken, een solide voorbereiding (alles opgeladen?, geheugenkaartjes van de camera leeg?), een goede camerabeheersing (weten waarom je bepaalde instellingen kiest!) en een duidelijke focus helpen al een heleboel.

Fotografeer je een huwelijk of een andere belangrijke opdracht? Het is dan onacceptabel om het beslissende moment te missen en aan te komen met een excuus als ‘Ja, maar mijn camera deed het ineens niet’. Zorg dat je dan áltijd een goede back-upcamera hebt!

Nachtmerrie #2 Je foto’s kwijtraken door een crash van de harde schijf

Wist je dat 3 van de 10 mensen geen backup van de computer (en dus: foto’s) maakt? Gewoon 30%! Vertel me alsjeblieft niet dat jij één van die 3 bent. Want ookal denk je “Dat overkomt mij toch niet”: een ongeluk zit in een klein hoekje. Een computercrash gebeurt altijd als je nét van plan was die backup te gaan maken.

Foto’s zijn vaak waardevoller dan je denkt, vooral als je ze kwijt raakt door iets wat je met een simpele backup had kunnen voorkomen. Zorg daarom voor een goed, automatisch backupsysteem. En nee, dat is geen taak voor volgende week of iets wat te lang op je to-do lijstje moet staan. Onderneem nu actie!

Nachtmerrie #3 Waterschade aan de camera

Waterschade is persoonlijk mijn grootste nachtmerrie! Waarschijnlijk omdat ik zeker 4 of 5 mobiele telefoons heb verdronken. Op dat gebied dus wel enige expert ben – helaas. Gelukkig is mijn iPhone nu waterdicht.

Maar spiegelreflex- of systeemcamera’s zijn alleen waterdicht als je ze in een speciaal onderwaterhuis plaatst. Gelukkig gaan deze camera’s en objectieven echt niet direct kapot bij een paar spetters. Toch is het slim om je camera te beschermen, eventueel met een speciale ‘regenjas’.

Toch een natte camera?

Is de camera nat door motregen? Droog de camera dan goed af.

Als je camera echt een enorme plensbui over zich heen kreeg of helemaal onderwater ging, verwijder dan zo snel mogelijk te batterij en leg de camera in een bak met rijst. Het rijst trekt het vocht eruit. Wees geduldig en pas als je zeker weet dat alles droog is (minstens 24 tot 48 uur), probeer dan de camera weer aan te zetten. Ik weet uit ervaring hoe moeilijk het is om geduldig te zijn in zo’n geval (je wilt gewoon weten of ‘ie het nog doet), maar het is zó belangrijk. Zet je de camera te snel weer aan, dan kan ergens kortsluiting ontstaan en dan ben je verder van huis.

Zelf heb ik nooit mijn camera in een bak rijst te hoeven leggen. Maar ik ken wel de verhalen van bevriende fotografen die zo hun camera nog kon redden. De truc met water werkt ook bij niet waterdichte mobiele telefoons, mits het geen zeewater is. Zeewater laat zout en andere troep achter zodra het water verdampt, wat de werking van de elektronica kan beïnvloeden. Toen mijn iPhone in 2015 iets te veel zeewater had binnen gekregen, kreeg ik het nadrukkelijk advies om deze juist niet in een zak met rijst te doen maar gewoon dicht te laten en naar de reparatieservice te brengen.

Goede cameratas

Je beschermt je camera ook tegen water door te investeren in een goede cameratas. Tijdens een vakantie op Hawaii heb ik uren in de regen gelopen, maar daar merkte ik niets van aan de binnenkant van m’n cameratas. Zelfs niet toen ik bij het oversteken van een riviertje uitgleed en met mijn billen in het (gelukkig ondiepe) water belande. De buitenkant van de tas was behoorlijk nat geworden, maar van binnen was alle apparatuur nog steeds droog. (Al was het natuurlijk nog steeds een schrikmoment!)

Nachtmerrie #4 Niet het juiste knopje vinden voor een benodigde instellingen vlak voordat/tijdens een belangrijk moment/evenement/fotosessie.

Yes, it happened to me. Hiermee bedoel ik niet weet dat je niet weet welke camera-instellingen je moet kiezen, maar je simpelweg niet het knopje kunt vinden voor die ene setting. Wanneer je met een vertrouwde camera werkt, dan gebeurt dit zelden. Maar als je een camera huurt of leent (bijvoorbeeld een backup-camera), of je hebt een nieuwere camera gekocht, dan is het een ander verhaal.

Het is mij twee keren overkomen dat ik me rot bleef zoeken naar dat ene knopje. De eerste keer had ik andere model gehuurd voor een grote opdracht. Het duurde veel te lang voordat ik door had dat het scherpstelpunt geblokkeerd was met een schuifje. En een andere keer kreeg ik de camera maar niet van LiveView af, want dat had ik toen nog niet gebruikt.

Het klinkt misschien heel sullig, maar ik denk dat het vaker voorkomt dan je denkt. Als alles goed staat is het geen probleem, maar met een andere camera werkt het soms net even anders.

Een goede vriendin van me, die ook fotograaf is, belde me eens veel te vroeg in de ochtend ooit eens op omdat ze onderweg was naar haar afspraak. Ze kon op haar nieuwe camera (die ze nog geen 24 uur had) maar niet ontdekken hoe ze het scherpstelpunt kon aanpassen. Zelf had ik die camera al een tijdje en ik weet nog dat ik de eerste keer zelf ook even in de gebruikershandleiding moest spieken.

De les die ik hierin hoop mee te geven; ook als is de gehuurde/nieuwe camera van hetzelfde merk als de camera die je bent gewerkt, soms werken de dingen nét ietsje anders. Zorg dat je dit altijd goed uitzoekt voor een belangrijke moment of fotosessies, of neem desnoods de ‘gewone’ camera mee!

Nachtmerrie #5 Je camera wordt gestolen

Als je camera wordt gestolen, dan is dat natuurlijk heel vervelend. Vaak is niet meer dan een portie logisch verstand en een aantal simpele maatregelen nodig om diefstal te voorkomen, maar 100% voorkomen kan je het natuurlijk nooit. Wat nog vervelender is bij diefstal (ondanks alle maatregelen), is als blijkt dat je zelf voor de kosten moet opdraaien omdat je bijvoorbeeld niet of niet goed verzekerd bent!

Ga daarom even verschillende situaties na en bedenk of de camera in alle situaties verzekerd is. Misschien is diefstal wel gedekt door je inboedelverzekering, maar niet als je camera wordt gestolen wanneer je een dagje naar het strand of naar de dierentuin bent. Ben je op vakantie, dan dekt een reisverzekering vaak maar tot een bepaald bedrag (bijvoorbeeld € 1500) en wellicht is de waarde van jouw apparatuur al veel meer.

Nachtmerrie #6 Iets vergeten mee te nemen

“Wow, kijk die lucht buiten! Volgens mij wordt het een hele mooie zonsondergang!” Vlug pak ik mijn cameratas, ik spring op de fiets en een paar minuten laten ben ik op die ene mooie locatie. Wanneer ik de camera uit de tas pakt, kom ik erachter dat het geheugenkaartje nog in de computer zit. Verdorie! Het fotograferen van de zonsondergang kun je dan wel vergeten.

Het gebeurde me niet één keer, maar vaker. In een andere situatie was de batterij nog aan het opladen. Of ik had het statief wel bij me, maar niet het statiefschoentje.

Haastige spoed is zelden goed, dus zorg dat je in zo’n situatie toch die dertig seconden extra pakt om te controleren of je alles bij je hebt. Heb je een opdracht of een fotosessie? Dan kun je het je natuurlijk al helemaal niet veroorloven iets te vergeten. Een inpaklijstje is dan geen slecht idee. Toen ik nog werkte als bruidsfotograaf, pakte ik de avond van te voren altijd het lijstje erbij en legde ik alles klaar. En in de ochtend controleerde ik het nog een keer. Just to be sure.

Verklein de kans om iets te vergeten door je cameratas zo compleet mogelijk te houden en/of apparatuur zoveel mogelijk bij elkaar te bewaren. Laat de batterij niet in de oplader zitten als deze klaar is, maar stop ‘m terug in de camera. Laat de geheugenkaartjes niet rond je computer slingeren nadat je foto’s op de computer hebt gezet, maar berg ze weer op in cameratas.

Nachtmerrie #7 Ome Henk wilde ook even een foto maken (en verpest zo jouw foto)

Fotografie is populairder dan ooit. Het is ook niet gek dat steeds meer bruiloftsgasten ook hun camera mee nemen, zelfs als er een professionele fotograaf is om het geheel vast te leggen. En als jij die fotograaf bent, dan zorgt dat soms voor vervelende situaties. Bijvoorbeeld met “ome Henk”.

Onder bruidsfotografen wordt de persoon genoemd van familie of vrienden die ook graag tijdens de dag fotografeert ome Henk genoemd. En Ome Henk bedoelt het allemaal wel goed, maar toch is het soms niet zo handig wat hij doet.

Bijvoorbeeld ome Henk die ineens opstond om zelf ook een foto te maken en daarbij ineens in jouw compositie kwam wandelen. Of bij de huwelijksceremonie tegenover je ging staan, vlak voor ‘dé kus’ (ja, echt, het overkwam mij!). Of dat bij het binnenkomen van het bruidspaar in de trouwzaal de gasten allemaal door hun camera kijken of naar hun smartphone, in plaats van echt naar het bruidspaar.

Het wordt gelukkig steeds gebruikelijker dat het bruidspaar de gasten vraagt om tijdens de ceremonie te blijven zitten en niet zelf te fotograferen. Zodat zij optimaal van de huwelijksvoltrekking genieten, maar ook omdat de fotograaf niet gehinderd wordt én de foto’s niet telkens omhooggestoken smartphone ziet. Voorkom een situatie als deze door zo’n unplugged wedding vooraf met het bruidspaar te bespreken. Benadruk hierin niet dat het beter is voor jou, maar ook voor de gasten zelf!

Maak ook altijd duidelijke afspraken als je weet dat er een fotograaf (zoals ome Henk) of videograaf tijdens de huwelijksvoltrekking zal zijn. Wie heeft er ‘voorrang’ en wie moet wijken voor de ander? Het is voor geen enkele partij leuk omdat op de dag zelf pas te moeten bespreken (of uit te moeten vechten).

Nachtmerrie #8 Het geheugenkaartje is ineens niet meer leesbaar

Je hebt een stel prachtige foto’s gemaakt en wilt deze foto’s inladen in de computer. En dan kom je er achter dat het geheugenkaartje ineens niet meer leesbaar is. Oh nee! Zelf heb ik het meerdere keren meegemaakt. Eén keer omdat ik de camera per ongeluk had uitgezet terwijl de camera nog een foto aan het opslaan was, waardoor er een schijffout ontstond.

Een andere keer gaf het kaartje zonder duidelijke oorzaak een foutmelding. Geen paniek: je foto’s zijn meestal nog te redden. Met speciale software kun je vaak de bestanden alsnog terug halen. In het artikel over geheugenkaartjes lees je hier meer over.

Nachtmerrie #9 Je hebt foto’s verwijderd van het geheugenkaartje die nog niet op de computer stonden

Misschien was je er van overtuigd dat je ze had ingeladen. Misschien dacht je gewoon niet goed na toen je het geheugenkaartje wiste of formatteerde. Hoe dan ook… je kunt de foto’s absoluut niet terugvinden in Lightroom of op de computer. Oei.

Zolang je het betrefende geheugenkaartje niet helemaal opnieuw volgeschoten hebt, is er nog een redelijke kans dat je de bestanden met speciale software kan terugvinden.  De foto staat dan namelijk nog wel op het kaartje, maar is in feite verborgen. Maar, dis is natuurlijk is niet het geval als je het hele kaartje weer hebt gevuld met nieuwe foto’s; de verborgen foto’s worden dan overschreven. (In dit artikel lees je hoe je met speciale software de verwijderde foto’s weer terughaald)

Zelf probeer ik een situatie als deze te voorkomen door alleen een geheugenkaartje te formatteren als ik vlak daarvoor heb gecontroleerd of de foto’s ook echt allemaal zijn ingeladen in Lightroom. Omdat ik een heel stel geheugenkaartjes heb, pak ik vaak een ‘lege’ en controleer en wis ik alles eens in de zoveel tijd.

In feite kun je de foto’s natuurlijk ook van het kaartje halen zodra je ze hebt ingeladen, maar omdat het soms enkele uren duurt voordat de backup is gemaakt (zelfs als deze automatisch gaat draaien). Daarom houd ik de foto’s vaak nog iets langer op de geheugenkaart.

Nachtmerrie #10 Copycat: Foto’s die onrechtmatig door derden gebruikt worden

Iedere fotograaf die te maken heeft gehad met een copycat zal dit hoogstwaarschijnlijk omschrijving als een nachtmerrie. Een copycat is iemand die jouw foto heeft gekopieerd en gebruikt voor een ander doel, zonder dat jij daarvoor toestemming hebt gegeven. Voorbeelden van copycats die ik helaas meer dan eens heb gezien is dat (beginnende) fotografen foto’s van andere fotografen kopiëren en op hun eigen website zetten (soms zelfs met hun eigen watermerk!). Dit mag natuurlijk niet, want op foto’s rust auteursrecht. Nog los van het feit dat je in feite potentiële klanten om de tuin leidt met werk dat je zelf niet eens hebt gemaakt (of kunt maken).

Wanneer je een copycat hebt ontdekt, dan ben je waarschijnlijk niet blij. Je wordt boos. Je vind het oneerlijk. Het frustreert dat iemand er met jouw (harde) werk vandoor gaat. Toch is een copycat voorkomen lastig. Alles wat je online zet, kan op een of andere manier gekopieerd worden. Een copyright-teken onderaan de website of een disclaimer doet daar niets tegen.

Je kunt je foto’s wel zoveel mogelijk beschermen door ze in lage resolutie online te zetten, omdat de dan minder bruikbaar zijn voor offline doeleinden (zoals prints en reclames). Ook kun je een watermerk in de foto zetten. Tegelijkertijd kan deze er afgesneden worden als deze in een hoek is of weggewerkt worden in Photoshop. Lees hier meer over auteursrecht, copycats, het opsporen van copycats en welke acties je kunt ondernemen.

Nachtmerrie #11 Niet de foto kunnen maken zoals je wilt

Lukt het niet om een situatie vast te leggen zoals je wilt? Dan kunnen er twee dingen aan de hand zijn. Of de situatie is niet zoals je had gehoopt, omdat je bijvoorbeeld ander licht of weer hebt. Of je krijgt dat wat je voor je ziet niet op dezelfde manier vastgelegd.

In het eerste geval zul je je verwachtingen moeten bijstellen. Als je vroeg bent opgestaan voor een stralende zonsopkomst, maar je alleen grijze bewolking? Dan moet je flexibel zijn.

Als het niet lukt om de situatie vast te leggen zoals jij het waarneemt, dan kan dat verschillende oorzaken hebben. Misschien heb je een verkeerd objectief met een onjuiste brandpuntsafstand op de camera zitten. Misschien ligt het aan de gekozen camera-instellingen. Misschien is er zoveel contrast in de situatie die je fotografeert, dat het onmogelijk is om deze te fotograferen zoals je ziet zonder speciale accessoires of belichtingstechnieken.

Wil je de mogelijkheden van je camera en objectief maximaal benutten, én de onmogelijkheden leren kennen voor het fotograferen van een vrijwel iedere situatie? Dat leer je allemaal in de online fotografie cursus “Nooit Meer Op De Automatische Stand Fotograferen”. 

Vertel… wat is jouw grootste nachtmerrie die hierboven staat beschreven? Of heb jij nog een andere nachtmerrie?