Het GLOW Festival Eindhoven en het Amsterdam Light Festival zijn twee toffe, jaarlijks terugkerend evenementen. Zowel het lichtfestival GLOW als het Light Festival in Amsterdam bestaan al meer dan tien jaar. Tijdens deze lichtfestivals zijn vele lichtkunstwerken te bewonderen én te fotograferen. In dit artikel geef ik je tips hoe je deze goed en scherp in beeld brengt, maar ook hoe je creatieve foto’s maakt bij GLOW Eindhoven of het Amsterdam Light Festival!
De tips in dit artikel zijn als het ware als volgt onder te verdelen:
- Specifieke tips voor het fotograferen van lichtkunstwerken. (Lees ook het artikel met algemene tips om ’s avonds en ’s nachts in de stad te fotograferen. Daar staan nog een aantal handige tips die ik hier niet bespreek)
- Tips voor het maken van creatieve en originele foto’s tijdens een lichtfestival. Want hoe onderscheid jij je tussen de duizenden andere fotografen die hetzelfde evenement bezoeken?
- Tips voor het bezoeken van een lichtfestival. Ik heb een aantal tips die niet zozeer over het fotograferen zelf gaan, maar waarvan ik wel denk dat ze belangrijk zijn!
Het GLOW Festival heb ik regelmatig bezocht; ik heb een aantal jaren in Eindhoven gewoond. Voor het schrijven van dit artikel ben ik daarom mijn archief ingedoken en heb ik GLOW-foto’s van de voorgaande edities verzameld. Het Amsterdam Light Festival heb ik (nog) niet bezocht, maar de fotografietips in dit artikel zijn uiteraard ook toepasbaar op de lichtkunstwerken in onze hoofdstad. Bovendien heb ik op foto’s van anderen gezien dat sommige lichtkunstwerken worden ‘hergebruikt’ en verhuizen na GLOW naar Amsterdam, waar ze misschien in een iets andere opstelling terugkomen. :)
Agenda Lichtfestivals winter 2023-2024
Hieronder staat de agenda voor de lichtfestivals in de winter van 2022-2023. Er zijn er meer dan die twee in Eindhoven en Amsterdam. Onderstaande agenda is in november 2023 bijgewerkt.
- Alkmaar Light Festival: geannuleerd in 2023
Bezoek de website - Lichtfestival Kasteeltuinen Arcen: 13 tot en met 29 oktober 2023
Bezoek de website - Luna Festival Sneek: 9 tot en met 12 november 2023
- GLOW Eindhoven: 11 tot en met 18 november 2023 Bezoek de website
- Amsterdam Light Festival: 30 november 2023 tot en met 21 januari 2024
Bezoek de website - Lumineuze Nachten bij Kasteel de Haar: 7 december 2023 tot en met 7 januari 2024. Bezoek de website
- Festival of Lights in Belijn: 6 tot en met 15 oktober 2023 bezoek de website
- Signal Festival in Praag: 12 tot en met 18 oktober 2023 bezoek de website
- Fête des Lumières in Lyon: 7 tot en met 10 december 2023 bezoek de website
- Lichtfestival Gent: pas in 2024 weer bezoek de website
Goed, klaar voor de tips? Hier komen ze!
1. Vergeet je statief niet
Het is natuurlijk geen toeval dat lichtfestivals in de winter georganiseerd worden; het is vroeg donker en de lichtjes versieren het stadsbeeld. Hoewel het om licht draait, fotografeer je meestal wel met relatief weinig (omgevings)licht. Vergeet daarom absoluut je statief niet als je naar GLOW Eindhoven of het Amsterdam Light Festival gaat. Door de camera op een statief te zetten kun je de ISO-waarde laag houden en heb je minder ruis in de foto. De sluitertijd is misschien wel een seconde of langer, maar omdat de camera op statief staat is de foto toch niet bewogen.
De populariteit van GLOW zorgde ook voor groei in het aantal bezoekers met een statief. Schrik niet als je tijdens het lichtfestival misschien wel meer dan twintig statieven op een rijtje ziet staan!
[Luminarie De Cagna, 2010] Dit is mijn favoriete GLOW attractie (en die van vele anderen!) Deze kathedraal van lichtjes was een straat lang.
2. Fotografeer lichtprojecties niet met een te lange sluitertijd
Een deel van de lichtkunstwerken bestaat uit projecties. Kleuren, vormen of afbeeldingen worden door een soort mega-beamer (of meerderen) op een gebouw of in een interieur geprojecteerd. Ik vind het gaaf om te zien dat het gebouw er dan zo anders uit ziet! Bijna ieder jaar is er bijvoorbeeld wel een project op de St. Catharina kerk. In 2017 was het een stilstaande projectie. Dat was een beetje verwarrend, want de bezoekers verwachtte een beweging/show en dat zorgde voor een opstopping op het plein. In 2018 was het weer een gave show, die echt de moeite waard was om even op te wachten.
![[Confluence door Ocubo Criativo, 2018] Bewegende projectie op de St. Catharinakerk.](https://vinkacademy.nl/wp-content/uploads/glow-lichtfestival-fotograferen-3380-700x489.jpg)
[Confluence door Ocubo Criativo, 2018] Bewegende projectie op de St. Catharinakerk.
[Ingo Bracke, 2008] Projectie op de lichttoren in Eindhoven tijdens GLOW
[Michel Suk, 2010] Kleurrijke projecties in de St. Catharinakerk
Wanneer de projecties bewegen of binnen een bepaalde tijd veranderen, fotografeer je ze liever niet met een te lange sluitertijd. Door de verandering van het licht is bij een te lange sluitertijd niet meer zichtbaar wat er precies geprojecteerd was! Hetzelfde als kleuren in elkaar overlopen: als de sluitertijd te lang is, dan is er geen overheersende kleur meer (of wordt het wit).
[Confluence door Ocubo Criativo, 2018] De sluitertijd van 3s is hier te lang; je ziet niet langer dat het twee dansers zijn die op de kerk bewegen.
[Confluence door Ocubo Criativo, 2018] Met een kortere sluitertijd (in dit geval 1/3s) zijn de dansers weer herkenbaar.
[Confluence door Ocubo Criativo, 2018] Sluitertijd van 1/2 seconden. Er is nog steeds beweging en dynamiek in de foto, maar je ziet wel wat er afgebeeld/geprojecteerd wordt.
[Blob the Bulb, Dirk van Poppel & Jan Fabel, 2017] De projects op de Blob bewogen vrij snel, waardoor een lange sluitertijd op statief weinig zin had. (Nog los van het feit dat ik dan niet boven de mensenmassa uitkwam) De foto maakte ik daarom ook uit de hand.
[Michel Suk en Bart van Dongen, 2011] Kamer van Koophandel in Eindhoven.
[Once Upon a Light, 2017] Bij deze lichtshow in het Philips Stadion was er van te voren een extra mistlaag/rooklaag gecreëerd.
[Step into the light 2.0, Michel Suk, 2017] Tientallen felle lampen schenen boven het stadhuisplein. Het was die avond mistig en dat was een gelukje, want hierdoor waren de lichtbundels extra goed te zien.
![[GAME:ON, Twofityk, 2018] Voor de show in het Philipsstadion moet je wel een apart kaartje kopen. Doe dit van te voren, want aan de deur ben je waarschijnlijk te laat!](https://vinkacademy.nl/wp-content/uploads/glow-lichtfestival-fotograferen-3819-700x467.jpg)
[GAME:ON, Twofityk, 2018] Voor de show in het Philipsstadion moest je wel een apart kaartje kopen. Doe dit van te voren, want aan de deur ben je waarschijnlijk te laat!
3. Fotografeer LED-verlichting niet met een te korte sluitertijd
Waar je bij projecties moet oppassen voor een te lange sluitertijd, moet je bij kunstwerken waarin LED-kampjes verwerkt zijn (en dat is toch wel het merendeel) juist oppassen met een te korte sluitertijd. LED-licht heeft een bepaalde frequentie waarin het licht knippert. Wij zien dit niet, maar een korte sluitertijd maakt dit effect wel zichtbaar. Bij een te korte sluitertijd is een deel van de lichtjes dan uit. (Een kerstboom fotograferen doe je om dezelfde reden niet met een te korte sluitertijd)
[Luminarie De Cagna, 2010] Deze foto maakte ik met een sluitertijd van 1/500s en je ziet goed dat een deel van de LED-verlichting hierdoor op de foto ‘uit’ staat.
4.Vermijd de automatische stand en experimenteer met de instellingen
De automatische stand van je camera zal zich geen raad weten met de bijzondere lichtkunstwerken. Vermijd die groene stand dan ook en experimenteer er op los!
[Windows, Daniel Margraf, 2017] Je ziet: de automatische stand van de camera bakt er niets van! (Beide foto’s uit de hand gefotografeerd) De foto met het zelfgekozen instelling van sluitertijd, diafragma en ISO is beter.
[GAME:ON, Twofityk, 2018] (Beide foto’s vanaf statief gemaakt).
Meer weten over het instellen van je camera? Dat leer je in deze online fotocursus.
Ik heb in meerdere edities van GLOW lichtkunstwerken teruggezien bestaande uit rook gecombineerde met (dansende) laserstralen. In 2012 was dit een stellage, in 2017 en 2018 was dit een speciale show in het Philips Stadion Je begrijpt: voor de meeste fotografen is dat geen dagelijkse kost. Wees daarom niet bang om te experimenten met de instellingen. Vanzelfsprekend kun je de automatische stand beter vermijden in zo’n situatie en aan de slag gaan met de M-stand.
[Edwin van der Heide, 2012] Rook en lasers tijdens GLOW Eindhoven. Experimenteer en kijk welke instellingen het beste passen in deze situatie.
[Once Upon a Light, 2017] Dansers op het podium tijdens een lichtshow, dat vereiste natuurlijk de juiste instellingen.
5. Zoom ook eens in op de details
Bij het inpakken van je cameratas denk je misschien niet direct aan een lens met een lange brandpuntsafstand, maar neem deze toch mee. Je zoomt daarmee in op de details voor een andere sfeer. Of je kunt het kunstwerk toch goed in beeld brengen als je op een grotere afstand staat.
[Ali Heshmati (LEAD Inc.) and Lars Meeß-Olsohn, 2008] Detailopname van een van de kunstwerken bij GLOW.
[Michel Suk en Bart van Dongen, 2011] Het gele licht van binnen geeft een mooi contrast met de licht blauwe projectie op het Kamer van Koophandelgebouw. Het beeld werd door het inzoomen abstracter.
[Blob the Bulb, Dirk van Poppel & Jan Fabel, 2017] Door in te zoomen op een deel van het gebouw en de foto zwart-wit te maken, draait deze foto nu enkel nog om de vormen/driehoeken.
6. Vroeg op pad heeft zijn voordelen
Mijn advies is om vroeg op pad te gaan als je foto’s wilt maken bij het lichtfestival. Je hebt dan rustig de tijd om elk interessant kunstwerk te fotograferen. Zelf hoopte ik in 2017 slim te zijn om extra vroeg te gaan en zo het prachtige blauwe uurtje nog mee te pakken, maar helaas; de installaties gingen pas om 18:30 aan. Het blauwe uurtje was toen al voorbij en was ik zelf te vroeg in Eindhoven. Maar daardoor kon ik wel onderstaande foto maken waarbij de beamers ‘getest’ werden voor aanvang van GLOW!.
Aan de andere kant is er juist ook wat voor te zeggen om laat op pad te gaan; juist als de grote massa voorbij is het je de route tegen het einde van de avond misschien wel bijna voor jezelf. In 2018 is GLOW op vrijdag en zaterdag van 18:30 tot 24:00, van zondag tot en met donderdag van 18:30 tot en met 23:00.
[Blob the Bulb, Dirk van Poppel & Jan Fabel, 2017]Test 1-2-3
7. Voeg iets toe met lichtstrepen of lightpainting.
Een simpele manier om te foto net een tikje anders te maken is door voorbijrijdend verkeer in de foto te betrekken. Met een lange sluitertijd geven de koplampen witte strepen. En de achterlichten geven rode strepen in beeld! Uiteraard kun je ook zelf aan de slag met lightpainting met een zaklampje.
[Groupe Laps, 2012] Dit was een leuk lichtkunstwerk op het politiebureau van Eindhoven. Telkens lichtte er een ander poppetje op, waarmee een achtervolgingsscène van boef en politie werd nagespeeld. Alleen op de foto komt dit nu natuurlijk niet goed over.
[Groupe Laps, 2012] Door te fotograferen met een lange sluitertijd zijn meerdere poppetjes in beeld zichtbaar. De lichtstrepen van een voorbijrijdende bus maken de foto ook kleurrijker en dynamischer in vergelijking met de foto hierboven.
[Tower of Light door Jan Fabel + Dirk van Poppel + Erwin Steijlen, 2018]
[Tower of Light door Jan Fabel + Dirk van Poppel + Erwin Steijlen, 2018]
[Tower of Light door Jan Fabel + Dirk van Poppel + Erwin Steijlen, 2018]
[Tower of Light door Jan Fabel + Dirk van Poppel + Erwin Steijlen, 2018]
8. Betrek de omgeving of mensen in het beeld
Focus niet alleen maar op het lichtkunstwerk zelf, maar betrek bijvoorbeeld ook de omgeving. Kijk of er elementen of gebouwen zijn die iets toevoegen aan de foto, of die bijvoorbeeld een interessant kader vormen.
[Something Blue van Kari Kola, 2018) In deze foto draait het meer om het gebouw (de Vesteda) dan om het lichtkunstwerk. Op de voorgrond zie je nog een deel van één lichtkunstwerk, het blauwe licht in de lucht komt van het kunstwerk ‘Something Blue’.
[Teresa Mar, 2012] De projectie op het gebouw (de Admirant) schoof langzaam omhoog. Ik fotografeerde daarom met een sluitertijd van 1/20s. Ik koos niet voor een standpunt waarbij het hele gebouw zichtbaar was, maar gebruikte een ander gebouw om de foto iets spannender te maken.
[T.I.L.T, 2010] De boom met TL-lampen op het 18 septemberplein was het lichtkunstwerk. Ik fotografeerde vanuit de uitgang van de ondergrondse fietsenstalling: de muren vormen een soort kader. De ‘blob’ en het Philips gebouw op de achtergrond voegen iets toe aan de foto. Het was een regenachtige avond, maar de natte straten gaven een mooie reflectie.
[Immersive Decelerator, 2018]
[Immersive Decelerator, 2018] Schaduwen van voorbijgangers.
![[Wave and Particle, 2018] De maker van dit (fantastische) kunstwerk staat voor zijn eigen werk. (Dit ding wil je echt 'in actie' zien, check ook maar eens hier)](https://vinkacademy.nl/wp-content/uploads/glow-lichtfestival-fotograferen-3637-700x467.jpg)
[Wave and Particle, 2018] De maker van dit (fantastische) kunstwerk staat voor zijn eigen werk. (Dit ding wil je echt ‘in actie’ zien, check ook maar eens hier)
9. Denk goed na over het standpunt
Dat op een bepaalde plek allemaal fotografen met hun statieven naast elkaar staan, betekent niet automatisch dat dit ook het beste standpunt is. Om thuis te komen met originele foto’s moet je de foto vaak ook vanuit een andere positie maken. Fotografeer bijvoorbeeld iets van heel dichtbij en gebruik een extreme groothoeklens om vervorming te krijgen.
[Yayoi Kusama, 2010] Deze hangende TL-buizen vond ik eigenlijk niet zo heel speciaal.
[Yayoi Kusama, 2010] De foto werd een stuk dynamischer toen ik er heel dicht op ging staan en fotografeerde met een 10mm groothoekobjectief.
[Dome of Light, Heuvel & Har Hollands, 2017]Onder deze installatie lagen een stel kussens. Ideaal! Ik maakte deze foto dan ook liggend, met mijn camera omhoog gericht.
[Qinhuai Street Nanjing, Gu Yeliang + Ginhuai Lantern Festival, 2018] Door op een bankje te gaan staan kon ik deze twee kunstwerken precies zo fotograferen dat het lijkt alsof de draak en de vis elkaar een kus gaan geven.
10. Gebruik reflecties
Een reflectie is vaak een interessante manier om iets in beeld te brengen. Fotografeer het reflecterende licht bijvoorbeeld in water of glas. Ook natte straten doen het erg goed, zoals je bij een van de foto’s hierboven al kon zien. Een voordeel van een regenachtige avond bij GLOW is bovendien dat ’t een stuk minder druk is!
[Luminarie De Cagna, 2011] Voor het station in Eindhoven stond een enorme koepel met gekleurde LED-lampjes. In plaats van de koepel van een afstandje in beeld te brengen, fotografeerde ik de reflectie in de ramen van het station.
[Modulorbeat, 2008] De reflectie in het water van een fotograaf met statief. De foto heb ik 180 graden gedraaid om deze indruk te wekken dat de persoon staat. Het kunstwerk was eigenlijk groen van kleur, maar omdat ik in RAW fotografeerde kon ik bij de bewerking gemakkelijk de witbalans aanpassen.
11. Zoom in of uit, of beweeg de camera tijdens het fotograferen
[Luminarie De Cagna, 2010] De camera stond op statief, op dezelfde positie als de eerste foto van dit artikel. Tijdens het maken van de foto zoomde ik uit waardoor dit gave effect ontstond!
[Michel Suk, 2010] Speel eens met het bewegen van de camera terwijl je een foto maakt met een lange sluitertijd. Het resultaat kan je verbazen!
[T.I.L.T, 2010] Deze foto werd gemaakt terwijl mijn statief op een rolpad stond. Aan het einde van de tunnel zie je één van de lichtkunstwerken van GLOW.
12. Bokeh-bollen of bokeh-figuurtjes
Al die lichtjes zijn natuurlijk geweldig om te spelen met bokeh-bollen. Voor het bokeh-effect kies je een groot diafragma, zo worden ze mooi rond. Fotografeer met weinig scherptediepte of een onscherpe focus. Uiteraard kun je deze bokeh-bollen ook veranderen in leuke figuurtjes met de gratis Do It Yourself Bokeh Kit.
[Luminarie De Cagna, 2010] Deze foto maakte ik met een 50mm objectief en het maximale diafragma f/1.8. Met een onscherpe focus veranderde de lichtjes in ronde bollen.
[Luminarie De Cagna, 2011] Kijk of je interessante lijnen of patronen vindt in de bokeh-bollen.
[GAME:ON, Twofityk, 2018]
Ga je binnenkort fotograferen bij een lichtfestival? Meld je aan voor de nieuwsbrief en download het spiekbriefje waarin bovenstaande tips (en meer!) zijn samengevat.
Alle tips uit dit artikel staan er netjes op een rijtje. Je krijgt er ook nog eens een inspiratie PDF bij met GLOW-foto’s en de EXIF-informatie.
Hieronder nog een aantal tips die niet zozeer met het fotograferen zelf te maken hebben, maar die wél belangrijk zijn!
13. Met wie ga je naar het lichtfestival?
Ga je alleen naar GLOW of het Amsterdam Light Festival? Met andere fotografen? Of met je familie of kids? Voor de anderen is het waarschijnlijk niet leuk als jij bij elke lichtinstallatie minimaal een kwartier ergens bezig bent met fotograferen. Helemaal als het ook koud is. De route is bovendien best lang en wil je alles zien, dan moet je vooral niet overal uren blijven stilstaan. Toen ik nog in Eindhoven woonde, ging ik meestal twee avonden naar GLOW. Een met mijn vriend om samen te kijken en eentje om te fotograferen. Het voordeel was dat ik de eerste avond een goed beeld kreeg en wist wat (voor mij) de hoogtepunten waren om de andere dag te fotograferen.
[Richi Ferrero, 2012] De maskers veranderden regelmatig van kleur. Ik moest daarom oppassen dat de sluitertijd niet te lang was.
14. Let op: GLOW is druk
De populariteit van GLOW is de afgelopen jaren enorm gegroeid. In 2007 trok de tweede editie van het evenement in Eindhoven zo’n 65.000 bezoekers, in 2014 was dit aantal vertienvoudigd! Reken er daarom op dat het druk kan zijn! In het weekend is het ’t drukst, die dagen zou ik als het even kan vermijden. Woon je in Eindhoven zelf? Ga dan als het even kan juist laat op pad. GLOW duurt tot twaalf uur ’s nachts en om elf uur loop je een heel stuk soms maar met een paar mensen. Kom je van verder? Dan is het sowieso aan te raden om met het openbaar vervoer naar de stad. Maak er eventueel een dagje uit van. ’s Middags bijvoorbeeld gezellig shoppen, daarna (vroeg) eten en ’s avonds GLOW bezoeken!
Voor het Amsterdam Light Festival adviseer ik natuurlijk hetzelfde. Ik ben opgegroeid in Diemen, direct naast Amsterdam. Het komt bij mij niet eens op om met de auto de binnenstad in te gaan! Niet alleen vanwege de onmogelijk vindbare parkeerplek, maar ook de vaak torenhoge parkeerkosten.
[Yayoi Kusama, 2010] Lichtkunstinstallatie in het Van Abbe Museum tijdens GLOW. Hoevaak zie je mijn camera in beeld?! :)
[Step into the light 2.0, Michel Suk, 2017] Door de witbalans heel koel te zetten, leken de lichtstralen wel blauw.
15. Kleed je warm aan
Manman, wat heb ik toch regelmatig staan koukleumen tijdens de GLOW avonden! De gemiddelde temperatuur in Eindhoven in november is rond de 9 graden. Dat valt nog wel mee, maar ’s avonds koelt het dus snel af. Vergeet je handschoenen dus niet! Zelf had ik vaak twee paar handschoenen mee; een setje om mee te fotograferen en een dikker setje om daaroverheen te doen. Nu is het natuurlijk vast niet zo dat je fotografeert in de extreme kou, maar het is zonde als je naar binnen moet vluchten omdat je niet meer kan stoppen met klappertanden.
[Michel Suk, 2010] St. Catharinakerk Eindhoven tijdens GLOW
[Ali Heshmati (LEAD Inc.) and Lars Meeß-Olsohn, 2008] GLOW Eindhoven
[Dome of Light, Heuvel & Har Hollands, 2017]
16. Amsterdam Light Festival: ga niet met de boot als je wilt fotograferen
Het Amsterdam Light Festival heeft twee exposities: een water expositie (met een vaarroute) en een land expositie (een wandelroute). Bekijk hier het kaartje waar de luchtkunstwerken te zien zijn. Het is ongetwijfeld heel leuk om alle installaties vanaf het water te bekijken, maar ik adviseer om niet met de boot te gaan. Waarom niet? Probeer maar eens vanaf statief te fotograferen vanaf een dobberende boot. Dat is natuurlijk niet te doen! De kunstwerken langs de vaarroute fotografeer je dus beter vanaf de kant. In plaats van in een bootje te stappen, is het handiger om op de fiets te springen! Bij de wandelroute zijn de bezienswaardigheden dichter bij elkaar.
Ga jij dit jaar naar Glow Festival in Eindhoven of het Amsterdam Light Festival? Laat het weten in de reacties. En veel fotografieplezier toegewenst natuurlijk!