Iedere winter zijn er diverse fotogenieke lichtfestivals in het land. De bekendste daarvan zijn het GLOW Festival Eindhoven en het Amsterdam Light Festival: allebei bestaat ze al meer dan tien jaar. Tijdens een lichtfestivals zijn vele lichtkunstwerken en installaties te bewonderen én te fotograferen. In dit artikel geef ik je tips hoe je deze goed en scherp in beeld brengt, maar ook hoe je creatieve foto’s maakt van de lichtkunstwerken.

De tips in dit artikel zijn als het ware als volgt onder te verdelen:

  • Specifieke tips voor het fotograferen van lichtkunstwerken. (Lees ook het artikel met algemene tips om ’s avonds en ’s nachts in de stad te fotograferen. Daar staan nog een aantal handige tips die ik hier niet bespreek)
  • Tips voor het maken van creatieve en originele foto’s tijdens een lichtfestival. Want hoe onderscheid jij je tussen de duizenden andere fotografen die hetzelfde evenement bezoeken?
  • Tips voor het bezoeken van een lichtfestival. Ik heb een aantal tips die niet zozeer over het fotograferen zelf gaan, maar waarvan ik wel denk dat ze belangrijk zijn!

Het lichtfestival GLOW heb ik regelmatig bezocht; ik heb een aantal jaren in Eindhoven gewoond. Voor dit artikel ben ik daarom mijn archief ingedoken en heb ik GLOW-foto’s van de voorgaande edities verzameld. Maar natuurljk zijn de tips ook toepasbaar bij de andere lichtfestivals in Nederland en in het buitenland.

Agenda Lichtfestivals winter 2024-2025

Hieronder staat de agenda voor de lichtfestivals in de winter van 2024-2025. Een deel van deze lichtfestivals is gratis te bezoeken, voor andere heb je een kaartje nodig. Klik op de naam van het lichtfestival om de website te bezoeken. (Onderstaande agenda is in oktober 2024 bijgewerkt.)

Buitenlandse lichtfestivals

Goed, klaar voor de tips? Hier komen ze!

1. Vergeet je statief niet

Het is natuurlijk geen toeval dat lichtfestivals in de winter georganiseerd worden; het is vroeg donker en de lichtjes versieren het stadsbeeld. Hoewel het om licht draait, fotografeer je meestal wel met relatief weinig (omgevings)licht. Vergeet daarom absoluut je statief niet als je naar een lichtfestival zoals GLOW Eindhoven of het Amsterdam Light Festival gaat. Door de camera op een statief te zetten kun je de ISO-waarde laag houden en heb je minder ruis in de foto. De sluitertijd is misschien wel een seconde of langer, maar omdat de camera op statief staat is de foto toch niet bewogen.

Veel lichtfestivals worden druk bezocht door fotografieliefhebbers. Schrik niet als je tijdens het lichtfestival misschien wel meer dan twintig statieven op een rijtje ziet staan!

Luminarie De Cagna: een van mijn favoriete GLOW attracties. Deze kathedraal van lichtjes was een straat lang.

[Luminarie De Cagna, 2010] Dit is mijn favoriete GLOW attractie (en die van vele anderen!) Deze kathedraal van lichtjes was een straat lang.

2. Fotografeer lichtprojecties niet met een te lange sluitertijd

Een deel van de lichtkunstwerken bestaat uit projecties. Kleuren, vormen of afbeeldingen worden door een soort mega-beamer (of meerderen) op een gebouw of in een interieur geprojecteerd. De ene keer is het een stilstaand beeld, maar vaak is er ook beweging.

Wanneer de projecties bewegen of binnen een bepaalde tijd veranderen, fotografeer je ze liever niet met een te lange sluitertijd. Door de verandering van het licht is bij een te lange sluitertijd niet meer zichtbaar wat er precies geprojecteerd was! Hetzelfde als kleuren in elkaar overlopen: als de sluitertijd te lang is, dan is er geen overheersende kleur meer (of wordt het wit).

Bij GLOW is er bijna ieder jaar wel een project op de St. Catharina kerk. In 2017 was het een stilstaande projectie. Dat was een beetje verwarrend, want de bezoekers verwachtte een beweging/show en dat zorgde voor een opstopping op het plein. In 2018 was het weer een gave show, die echt de moeite waard was om even op te wachten.

[Confluence door Ocubo Criativo, 2018] Bewegende projectie op de St. Catharinakerk.

[Confluence door Ocubo Criativo, 2018] Bewegende projectie op de St. Catharinakerk.

Projectie op de lichttoren in Eindhoven tijdens GLOW

[Ingo Bracke, 2008] Projectie op de lichttoren in Eindhoven tijdens GLOW

Kleurrijke projecties in de St. Catharinakerk

[Michel Suk, 2010] Kleurrijke projecties in de St. Catharinakerk

Soms ontstaat door de projectie een toffe optische illusie, waarbij het gebouw bijvoorbeeld lijkt te bewegen of je de binnenkant ziet. (Zoals in dit YouTube filmpje waar bij 3:01 het Eindhovense stadhuis lijkt te dansen)

[Confluence door Ocubo Criativo, 2018] De sluitertijd van 3s is hier te lang; je ziet niet langer dat het twee dansers zijn die op de kerk bewegen.

[Confluence door Ocubo Criativo, 2018] Met een kortere sluitertijd (in dit geval 1/3s) zijn de dansers weer herkenbaar.

t

[Confluence door Ocubo Criativo, 2018] Sluitertijd van 1/2 seconden. Er is nog steeds beweging en dynamiek in de foto, maar je ziet wel wat er afgebeeld/geprojecteerd wordt.

[Blob the Bulb, Dirk van Poppel & Jan Fabel, 2017] De projects op de Blob bewogen vrij snel, waardoor een lange sluitertijd op statief weinig zin had. (Nog los van het feit dat ik dan niet boven de mensenmassa uitkwam) De foto maakte ik daarom ook uit de hand.

Kamer van Koophandel in Eindhoven.

[Michel Suk en Bart van Dongen, 2011] Kamer van Koophandel in Eindhoven.

Hetzelfde geldt bij installaties waarbij er met sterke lampen geschenen wordt. Vooral als het mistig is, of als er rook bij de installatie hoort, zie je dan de lichtbundels mooi schijnen. Wanneer de lampen bewegen en je de lichtbundels stil in beeld wilt hebben, moet je opnieuw de sluitertijd niet te lang maken.

[Once Upon a Light, 2017] Bij deze lichtshow in het Philips Stadion was er van te voren een extra mistlaag/rooklaag gecreëerd.

[Step into the light 2.0, Michel Suk, 2017] Tientallen felle lampen schenen boven het stadhuisplein. Het was die avond mistig en dat was een gelukje, want hierdoor waren de lichtbundels extra goed te zien.

[GAME:ON, Twofityk, 2018] Voor de show in het Philipsstadion moet je wel een apart kaartje kopen. Doe dit van te voren, want aan de deur ben je waarschijnlijk te laat!

[GAME:ON, Twofityk, 2018] Voor de show in het Philipsstadion moest je wel een apart kaartje kopen. Doe dit van te voren, want aan de deur ben je waarschijnlijk te laat!

3. Fotografeer LED-verlichting niet met een te korte sluitertijd

Waar je bij projecties moet oppassen voor een te lange sluitertijd, wil je bij lichtkunstwerken met LED-lampen (en dat is toch wel het merendeel) opletten dat je sluitertijd niet te kort is. LED-licht heeft een bepaalde frequentie waarin het licht knippert. Die flikkering gaat zó snel dat het niet opvalt als je er gewoon naar kijkt, maar een korte sluitertijd maakt dit effect wel zichtbaar. Bij een te korte sluitertijd is een deel van de lichtjes dan uit. (Een kerstboom fotograferen doe je om dezelfde reden niet met een te korte sluitertijd)

Luminarie De Cagna: een van mijn favoriete GLOW attracties. Deze kathedraal van lichtjes was een straat lang. Deze foto maakte ik met een sluitertijd van 1/500s en je ziet goed dat een deel van de LED-verlichting hierdoor op de foto 'uit' staat.

[Luminarie De Cagna, 2010] Deze foto maakte ik met een sluitertijd van 1/500s en je ziet goed dat een deel van de LED-verlichting hierdoor op de foto ‘uit’ staat.

4.Vermijd de automatische stand en experimenteer met de instellingen

De automatische stand van je camera weet zich meestal geen raad met de donkere lichtomstandigheden in combinatie met wat lichtjes. Vermijd die groene stand dan ook en pak daarom de controle over de camera-instellingen. Wees ook niet bang om met de instelling te experimenteren.