9x goede gewoontes voor een fotograaf (heb jij ze ook?)

Een gewoonte is gedrag dat we automatisch doen. We hoeven er niet bij na te denken. Een voorbeeld van een goede gewoonte is tandenpoetsen voor het slapengaan. In dit artikel gaan we het hebben over de goede gewoontes die specifiek handig zijn voor een fotograaf. Deze goede gewoontes verkleinen de kans op mislukte foto’s en dat je het moment helemaal niet op de foto kan zetten. Of voorkomen bijvoorbeeld dat je digitale foto’s kwijtraakt. Hoeveel van deze goede gewoontes heb jij al?

De inspiratie voor dit artikel kreeg ik door het boek Good Habits, Bad Habits van Wendy Wood. Ik las het boek in het Engels omdat er nog geen Nederlandse vertaling was toen ik het boek kocht (en gelukkig vind ik het lezen in het Engels geen probleem). De Nederlandse versie is sinds november uit, met de titel Gelukkig met gewoontes.* In het boek bespreekt onderzoeker Wendy Wood eerst wat gewoontes precies zijn en hoe ze ‘werken’. Wist je bijvoorbeeld dat 43% van ons gedrag bestaat uit gewoontes? Dat betekent dat bijna de helft van alles wat we doen, gebeurt zonder dat we er over na denken. Fascinerend vind ik het.

In het boek lees je over vele verschillende onderzoeken die gedaan zijn naar gewoontes en wat je er van kunt leren als je zelf goede gewoontes wilt vormen of slechte gewoontes wilt breken. Het is echt een aanrader!

Nog voordat ik het boek helemaal uit heb, heb ik de kennis over het vormen van gewoontes al toegepast op mijn eigen leven, waardoor ik nu bijvoorbeeld vaker sport. Daarnaast gaf het me ook de inspiratie voor dit artikel. Want welke goede gewoontes zijn eigenlijk handig als fotograaf? Hieronder heb ik er negen beschreven. Wat doe jij al automatisch? En staan er nog goede gewoontes bij die je jezelf graag eigen wilt maken?

1. Altijd volle batterijen

Je bent vroeg opgestaan om de zonsopkomst te fotograferen. Je rijdt naar een mooie plek in de natuur. De lucht begint al te verkleuren, je bent precies op tijd. Je pakt je camera uit je tas om die prachtige foto’s te gaan maken. Oh nee! De batterij is leeg! Damn it.

Ik gok dat iedere fotograaf wel een keertje z’n camera pakte en er op dat moment pas achter kwam dat de batterij (bijna) leeg was. Het is dan ook een goede gewoonte om na een fotosessie of een dag fotograferen de batterij weer in de oplader te doen. Heb je meerdere batterijen? Als tijdens het fotograferen de ene batterij leeg raakt en je ‘m vervangt voor een reservebatterij, zorg dat je thuis de lege batterij dan ook gelijk in de oplader doet.

2. Apparatuur bij elkaar houden

Ook voor velen denk ik een bekend verhaal: de accu van je toestel zit nog in de oplader. Hij is dus wel vol, maar tja.. als je ‘m niet bij je hebt, dan schiet je daar ook niets mee op. Hetzelfde geldt voor een reservebatterij, ook nutteloos als-ie niet in je cameratas zit.

Zorg dat het een routine wordt om je apparatuur zoveel mogelijk en zo snel mogelijk weer bij elkaar te brengen. Na het opladen van de batterij doe je ‘m meteen weer in de camera. Heb je foto’s overgezet naar de computer? Haal de geheugenkaart uit de kaartlezer en stop ‘m weer terug in je toestel. Haal je het statiefplaatje van je camera af, bijvoorbeeld omdat je de camerariem er weer onder wilt zetten? Klik het statiefplaatje weer in het statief zelf. Natuurlijk kun je ‘m ook in je cameratas doen, maar als je net als ik misschien meerdere tassen gebruikt, dan voorkom je zo dat je later misschien voor een vervelende verrassing komt te staan. Lees: je statief meezeulen maar ‘m niet kunnen gebruiken.

Een gewoonte die ik – zelfs na 15 jaar fotografie-ervaring – nog lastig vind om mijzelf eigen te maken: de lensdop weer terug op het objectief zetten na gebruik. Op de één of andere manier vind ik later altijd weer een lensdop in m’n kontzak of jaszak. Natuurlijk kan ik de lensdop ook aan een touwtje vastmaken, zodat-ie altijd aan de camera bungelt. Maar eerlijk is eerlijk; ik vind dat er zoooo niet uit zien, haha!

Hoe zonde zou het zijn als ik er hier pas achterkwam dat ik geen batterij of geheugenkaartje bij me had?!

3. Instellingen controleren voor je begint met fotograferen

Heb je dit wel eens gehad? Je ziet een mooie situatie en pakt snel je camera om het vast te leggen. Klik klik klik klik! Yes het staat erop! Totdat je realiseert dat je ISO-waarde veel te hoog stond (omdat je de laatste keer bijvoorbeeld in een donkere situatie fotografeerde) en de foto daarom onnodig veel ruis heeft. Of de sluitertijd was veel te lang. Of je hebt de laatste keer gefotografeerd in JPG in plaats van RAW en bent dat vergeten terug te zetten. Allemaal zonde!

Je kunt dit voorkomen door simpelweg de camera-instellingen even te controleren voordat je de foto’s maakt. Het kost amper tijd, hooguit een seconde of drie. Het voorkomt mislukte foto’s of foto’s van een lagere kwaliteit.

De goede gewoonte die ik mijzelf nog probeer aan te leren is dat ik de zelfontspanner uitzet als ik m’n camera ook uitzet. Ik heb bijvoorbeeld avondfotografie gedaan, met m’n camera op een statief en de zelfontspanner aan om bewegingsonscherpte van de camera te voorkomen. Daarna gaat de camera in de tas, totdat ik op een ander moment weer ga fotograferen. En ja hoor, keer op keer gebeurt het me: na het indrukken van de ontspanknop hoor ik piep piep piep piep. Oeps! Mijn excuus is dat ik niet in de zoeker of op het tweede beeldscherm zie dat de zelfontspanner nog aanstaat bij mijn camera.

4. Lens clear & clean?

Weet je wat een zwartkijker is? Iemand die de camera al bij zijn oog heeft, om erachter te komen dat de lensdop er nog op zit. Gebeurt de beste wel eens hoor. Maar een beetje gênant is het wel. ;) Maak er een goede gewoonte van om de lensdop direct van het objectief af te halen en op te bergen op een vaste plek. Controleer daarna gelijk even of de lens schoon is. Zit er stof of strepen op het frontglas, dan maakt dit je foto’s onscherper. Vooral als je met je smartphone fotografeert, is dit controleren van de lens belangrijk, want op die lens komen snel vette vingervlekken.

5. Foto’s direct netjes organiseren bij het inladen

Bepaal voor jezelf een handig systeem hoe je jouw foto’s georganiseerd houdt. Ik zet alle foto’s graag in mapjes, waarbij ik de datum gebruik. In het mapje 20191202 zitten de foto’s die ik maakte op 2 december 2019. De  mappen staan zo automatisch op chronologische volgorde. Misschien doe jij het op dezelfde manier, misschien heb je een ander systeem dat jij handiger vindt. Het belangrijkste is vooral: houd je aan dit systeem! Maak er een goede gewoonte van om de foto’s direct op de gewenste manier in te laden. Dus in het juiste mapje, met de juiste naam, op de juiste harde schijf. Niet op je ‘bureaublad’ of bij ‘documenten’ omdat je haast hebt, want dat is een recept voor chaos en het kwijtraken van foto’s. Daarnaast kun je er nog aan denken om bijvoorbeeld foto’s in Lightroom meteen trefwoorden mee te geven, zodat je foto’s sneller terugvindt.

6. Automatisch back-up systeem

Het is één van mijn grootste nachtmerries om fotobestanden kwijt te raken. Ik ken de verhalen van personen bij wie dit gebeurde en hoeveel verdriet het gaf. Daarom hamer ik er altijd op: maak een back-up van je foto’s! Zorg voor een goed en vooral automatisch back-upsysteem. Hoe minder je aan het back-upsysteem hoeft te denken, hoe beter. Zolang het maar gebeurt.

Er zit wel een klein ‘nadeel’ aan een automatische back-up en dat is dat je het écht vergeet. Nu is dat in feite natuurlijk de bedoeling, maar het is wel aan te raden om af en toe te checken of alles nog loopt.

Toen mijn TimeMachine vastliep en om onduidelijke redenen niet meer wilde back-uppen, kreeg ik daar een notificatie van. Maar nadat ik het besturingssysteem van mijn Mac had geüpdatet, crashte de online back-upsoftware telkens. Ik kon het programma wel opstarten. En dan zag ik dat-ie begon met back-uppen. Alleen na een paar minuten kapte-ie daar toch mee, maar dat zag ik niet. Met het schaamrood op m’n kaken moet ik toegeven dat ik er pas na maanden achterkwam. Al die tijd had het programma niets geback-upped, omdat ik blind op het systeem vertrouwde. Aiiiiii. Het is verstandig om de goede gewoonte te ontwikkelen waarbij je regelmatig checkt of het back-upsysteem écht zijn werk doet.

7. Geheugenkaartje formatteren na het overzetten op de computer

De foto’s zijn ingeladen. De automatische back-up loopt. Maak er dan een goede gewoonte van op het geheugenkaartje in de camera te formatteren. Zo maak je ‘m op de juiste manier weer leeg. De volgende keer is je kaartje bij het fotograferen minder snel vol. Daarnaast voorkom je twijfel bij jezelf: “heb ik deze foto’s nou al overgezet of niet?” Dat is niet iets waar je je tijdens het fotograferen druk over wilt maken als je opslagruimte te kort komt. Wanneer je per ongeluk foto’s hebt verwijderd die nog niet op de computer staan, dan is er vaak een manier om verwijderde foto’s terug te halen. Maar zo ver wil je het natuurlijk niet laten komen.

Een ander voordeel van het formatteren van een geheugenkaartje nadat de foto’s overgezet zijn, is dat het inladen van nieuwe foto’s sneller gaat. De computer of software hoeft dan niet eerst de (vele) bestanden te lezen op de geheugenkaart die toch al op je computer staan. Ik merk het verschil ook in Lightroom. Als ik een 64 GB geheugenkaartje laat inlezen en alleen de nieuwe foto’s wil overzetten, dan heeft-ie soms wel een paar minuten nodig om te onderzoeken welke nieuw zijn en welke niet.

8. Cameraklok aanpassen naar de lokale tijd

Maak er een goede gewoonte van om voor het maken van de eerste vakantiefoto, de klok van je camera eerst aan te passen naar de lokale tijd. Dit zorgt ervoor dat je foto’s in de juiste (datum)mapjes komen en dat het tijdstip ook in de EXIF klopt. Vergeet dit dan natuurlijk ook niet weer terug te zetten als de vakantie voorbij is. Je kunt er bijvoorbeeld een gewoonte van maken om dit te doen wanneer je de reisfoto’s thuis op je computer inlaadt.

Ook bij het ingaan van de zomer- of wintertijd is het goed om de cameraklok aan te passen – mits dit niet al automatisch gebeurt natuurlijk. Het is niet erg als dit niet een hele vaste gewoonte is, want het is nog maar de vraag hoe lang dit nodig is. Er zijn plannen om de wintertijd/zomertijd af te schaffen. Ik schreef er eerder een persoonlijke column over.

9. Weerbericht checken

Voor de natuurfotografieliefhebbers: heb jij al de routine om ’s avonds voor je gaat slapen alvast het weerbericht voor de volgende ochtend te checken? Vooral als je de volgende ochtend vrij bent en de mogelijkheid hebt om op pad te gaan. Misschien zie je wel dat er mist wordt voorspeld! Dan kun je ’s avonds vast je cameratas klaarmaken en de volgende ochtend direct naar het bos.

Hoe vaker je het weerbericht checkt, hoe beter je het weer ‘snapt’ en weet wat je kunt verwachten. Een zonnige dag gevolgd door een koude nacht geeft bijvoorbeeld vaak een mistlaagje boven de heide of boven het water. Begint de ochtend mistig maar is er daarna zon voorspeld? Dan heb je kans op zonneharpen. De routine om het weerbericht te checken geeft mij bovendien ook extra motivatie om de volgende dag op pad te gaan, als ik zie dat de weersvoorspellingen gunstig zijn.

Zonneharpen in het Speulderbos.

Yes, dat was mijn lijstje van goede gewoontes voor een fotograaf! Welke van deze goede gewoontes heb jij jezelf al eigen gemaakt? Of zijn er volgens jou nog meer goede gewoontes?

Slechte gewoontes van een fotograaf

Per definitie is een slechte gewoonte het tegenovergestelde van een goede gewoonte. Maar als je een goede gewoonte niet uitvoert, is het niet direct ook een slechte gewoonte. Kijk maar: als het jouw goede gewoonte is om een boek te lezen voor het slapengaan, dan is het niet-lezen van een boek niet meteen een slechte gewoonte. Snap je wat ik bedoel? Op dezelfde manier is het niet aanpassen van de cameraklok geen slechte gewoonte als je nooit naar de EXIF waarde kijkt. Volgende maand schrijf ik daarom een apart artikel over de slechte gewoontes van een fotograaf.

* De links naar het boek van Wendy Wood zijn affiliatelinks. Wat dat zijn lees je hier.