De beeldverhouding van een spiegelreflexcamera is 2:3. Wanneer je in de nabewerking nog een uitsnede wilt maken van een foto (het zogenaamde ‘croppen‘) dan is het aan te raden om dit te doen met een vaste beeldverhouding. Op die manier worden foto’s ook afgedrukt in de normale fotoformaten en passen foto’s mooi in fotolijsten. Het behouden van een vaste standaardbeeldverhouding is gelukkig heel gemakkelijk in Lightroom.
Uitsnede maken in Lightroom
Voor het maken van een uitsnede ga je in Lightroom naar de Ontwikkel module (sneltoets R) en klik je op het meest linkse icoontje onder het histogram. Er verschijnen nu randen om de foto en door hieraan te trekken en de foto te slepen kun je de uitsnede aanpassen. Bij dubbel klikken op de uitsnede of wanneer je de ‘Gereed’ knop onderin beeld gebruikt, wordt deze uitsnede gemaakt.
Het grote voordeel van Lightroom t.o.v. bijvoorbeeld Photoshop is dat je de uitsnede ten alle tijden nog kunt aanpassen! Bij Photoshop gooi je de afgeknipte randen ook letterlijk weg en je kunt dit alleen nog maar ongedaan maken als je ook de bewerkingen na het croppen ongedaan maakt. Bij Lightroom maakt het niet uit of je nog aan schuifjes hebt getrokken na het maken van een andere uitsnede, want je kunt gewoon terug naar de crop module om dit weer te wijzigen.
Vrije uitsnede maken
Op het moment dat het slotje wat bij de cropmodule links open staat, kun je een vrije uitsnede maken. Dit geeft dan een afwijkend beeldformaat en kan problemen geven als je de foto later wilt afdrukken voor in een lijstje, omdat de foto ook kleiner afgedrukt wordt.
Uitsnede maken met vaste beeldverhouding
Voor het maken vane en uitsnede met een vaste beeldverhouding, zorg je dat het slotje dat ernaast staat gesloten is. De crop die je maakt zal dan ten alle tijden in die ingestelde beeldverhouding zijn. Er zal eerst naast het slotje ‘Origineel’ staan. Dit betekent dat dan de beeldverhouding van je sensor wordt aangehouden. Wanneer je een vrije uitsnede maakt, dan zal er ‘Aangepast’ komen te staan. Door te klikken op ‘Origineel’ of ‘Aangepast’, kun je ook kiezen voor vaste beeldverhoudingen, zoals 2:3 (dit staat er dan als 2×3) of vierkant (1×1).
Is de originele beeldverhouding hetzelfde als 2:3?
Nee, in de regel is ‘Origineel’ nét niet hetzelfde als 2:3. Uit mijn Nikon D700 komen namelijk foto’s van 4256 pixels breed en 2832 pixels hoog. Bij een exacte 2:3 beeldverhouding, zou de breedte 2832 : 2 * 3 = 4248 pixels moeten zijn. Dat betekent dat op dit formaat er eigenlijk 8 pixels teveel zijn voor een precieze 2:3 fotoafdruk, waardoor deze 8 pixels niet afgedrukt worden. Deze 8 pixels zijn echter slechts 0,2% van de gehele lengte en daarmee verwaarloosbaar; het valt echt niet op dat er aan elke kant 4 pixels missen tenzij je de foto héél krap kadert. Het is daarom ook geen probleem als je de beeldverhouding in LR met het slotje vast zet op ‘Origineel’. Heeft jouw camera een andere standaardbeeldverhouding (bijvoorbeeld 3:4 van een compactcamera) of heb je de uitsnede toch heel krap gekaderd, dan kun je overwegen de uitsnede aan te passen naar 2:3. Het krap kaderen van een foto zou ik overigens sowieso nooit aanraden, want wanneer een foto achter een passe-partout geplaatst wordt, verlies je altijd enkele millimeters van de foto.
Crop kantelen om horizon recht te zetten
Je kunt een foto tot 45 graden kantelen in Lightroom door in de cropmodule met je muis net buiten de foto te staan. De muisaanwijzer verandert nu in een boogje met aan weerszijde twee pijltjes. Houdt je muis vervolgens ingedrukt en draai de foto. Tijdens het kantelen verschijnt er ook een raster boven de foto welke erg handig is als je bijvoorbeeld foto’s met een scheve horizon wilt rechtzetten.
Van een liggende foto een staande foto maken en andersom.
Het kantelen van de foto kan maar tot 45 graden en deze functie kun je dus niet gebruiken om van een liggende (landscape) foto een staande uitsnede (portrait) te maken. Wanneer je dat wilt doen, gebruik je de sneltoets X of klik je op ‘Uitsnijdkader’ gereedschap en trek je vervolgens over de foto de gewenste (staande) uitsnede. Simple as that!
Kan ik de standaard waarden uit de lijst verwijderen en zelf een lijst maken?
Ik gebruik namelijk veelal de verhouding 3:4, 2:4, 1,5:4 omdat mijn prints in passe Partouts veelal 30×40 cm zijn.
In de voorkeuze ga ik met deze verhouding naar een bepaalde hoeveelheid pixels (1024×768) terwijl ik veel meer pixels tot mijn beschikking heb (42 mp).
Waarom zou je de standaardwaardes willen verwijderen? Je kunt gewoon kiezen voor aangepaste waarde en daar zelf een verhouding, zoals 2:4 invoeren (dat is dus eigenlijk 2:1). Die waarde onthoud hij dan ook en komt onderaan het rijtje te staan.
De waarde van 1024×768 is wat verwarrend, ben ik met je eens. Maar het formaat van de foto bepaal je pas met het exporteren, nooit bij het croppen in Lightroom! Deze pixelwaarde geeft alleen aan dat je 4:3 de verhouding is van 1024×786 pixels. (Maar er zullen maar weinig mensen zijn die dat uit hun hoofd weten, vandaar)
Hoi Laura,
Ik zag laatst in een Amerikaanse tutorial dat zij al haar foto’s op 5×7 zet, want dat is een handige verhouding voor lijsten. Geld dit voor Nederland ook? Of kan ik beter al mijn foto’s op 2×3 laten staan?
Dat hangt er natuurlijk vanaf of je een Amerikaanse lijst je koopt Stefanie. ;) De verhoudingen in Nederland zijn vaak 3:2, maar soms ook weer niet. Kijk maar eens bij de IKEA, daar hebben ze ook lijsten van 50x70cm. Als ik foto’s voor klanten bestelde hield ik altijd verhouding 3:2 aan, dan konden ze er zelf (afhankelijk van de lijst) er zelf eventueel een stukje vanaf knippen.
Bij mij staat er geen gereed-knop onder de foto in de ontwikkelmodule.. hoe kan ik dit instellen? ik heb Lr4
Als je klaar bent, druk je nog een keer op het linker icoontje onder het histogram. Dan sluit hij van zelf weer
Na het importeren staat de uitsnede op “als opname”. Als ik de foto exporteer krijg ik een een smallere foto dan de verhouding waarin ik de foto genomen heb, gewoon kleinbeeldverhouding, 2:3.
Ik moet dan eerst de uitsnede activeren en zetten op “origineel”, en dan gaat alles goed.
Vraag: hoe zet ik de default op “origineel”, zodat ik niet eerst hoef te corrigeren?
Weer een reuze tip(zoals altijd eigenlijk)
Bedankt Laura
Laura,ik ben altijd superblij met je tips
Foto’s in Ultrascope formaat widescreen maakt de compositie van het onderwerp boeiender.
Gewoon de foto wat totaler maken en dan smaller maken met crop.
Werkt zeer goed in het FX formaat.
Als ik neem 10 foto’s laad in lightroom 5
Snij een deel eruit op 2/3 zoals foto van fullframe
En ik ontwikkel 1 foto daarvan tot ik deze ok vind
Hoe komt het dat ik bij de volgende foto WEER moet ingeven dat uitsnede op 2/3
moet gebeuren ?
Kan dit niet ingesteld worden dat elke foto die ik opnieuw laad kan direct indien nodig op 2/3 kan uitsnijden ? zonder terug deze weer in te stellen .
Als je zo een paar honderd foto’ moet uitsnijden en elke keer weer moet aanduiden dat je die op 2/3
wilt . Kan ji helpen hierbij ?
Hoi Laura,
Is het in Lightroom (5) mogelijk om een uitsnede in centimeters te maken? Zodat de foto exact het formaat en verhouding krijgt die ik van te voren wil.
Ja, dit kan je aangeven bij het exporteren.
Wat een super tip, Ik had altijd problemen met dit en ga nu zeker uitproberen of dit de oplossing is van het bestellen van de goede formaten.
Moet toch maar eens een workshop bij je komen volgen ;)
Dankjewel Laura! Ik zal Li en Re eens kijken waar ik LR zal gaan aanschaffen.
Op de site van Adobe.com kun je LR aanschaffen, maar ook kun je deze daar downloaden om het programma eerst 30 dagen gratis te testen :)
Is LR te verkiezen boven photofiltre of/en photoshop? Is er een Ned. handleiding bij? anders ben ik “bang’ het niet te begrijpen allemaal;-)
Ik verkies LR absoluut boven Photoshop. LR is speciaal gemaakt voor fotografen, Photoshop is gemaakt voor fotograferen, vormgevers, illustratoren, webdesigners etc. Hoewel PS dus meer functies heeft, vind ik dat het leren van het programma bij PS ingewikkelder is omdat je je weg moet vinden tussen al die functies. LR is zowel in het Nederlands. Er zit een handleiding bij geloof ik, maar je kunt natuurlijk ook een boek kopen over LR of een workshop hierover volgen ;)
Het lijkt me fantastisch om LR van binnen en van buiten te kennen ; ik zet nu mijn eerste aarzelende stapjes en ben dolgelukkig met jouw verhelderende uitleg. Fantastisch dat je dit met ons wil delen. Groetjes, Chantal
Wat leuk om te lezen Chantal! Graag gedaan en veel plezier met het Lightroomen :)
Om van liggend (landscape) naar staand (portrait) te gaan, of omgekeerd, kun je ook de “X” toets gebruiken in cropping mode.
o wat fijn, die overstap van liggend naar staand kader lukte me nog niet…heb wel een heel boek liggen, maar voordat ik dat heb doorgewerkt….
Leerzaam stukje Laura , meestal gebruik ik de standaard beeldverhouding waardoor ik in de loop van de tijd was even vergeten hoe dat ook al weer zat met het slotje open of dicht. Laatst wilde ik een afwijkend formaat en wist ik niet meer hoe ik dat voorheen eigenlijk deed. Toen ik het las kreeg ik meteen zo’n “OJA” gevoel en wist ik het weer maar wel dankzij jouw mooie heldere les.Bedankt daarvoor. Groetjes, Madeleine