Drieluik maken: tips voor het fotograferen, selecteren en presenteren

Leer alles over het maken van een drieluik. In dit uitgebreide artikel krijg je inspiratie en tips voor het fotograferen van een drieluik, lees waar je op moet letten bij het selecteren en hoe je samenhang en eenheid in een drieluik creëert. Ook gaat het over de manieren hoe je een drieluik kunt presenteren, zoals een drieluik ophangen aan de muur, in een fotolijst of digitaal. Of je nu de opdracht krijgt bij de fotoclub om een drieluik te maken of je jezelf gewoon wilt uitdagen, met de tips in dit artikel gaat het jou zeker lukken.

Inhoudsopgave

• Wat is een drieluik?
• Inspiratie en recepten voor een drieluik
• Vertel een verhaal met een drieluik
• Zo maak je van een drieluik een passend geheel
• Waar moet je nog meer op letten bij het maken van een drieluik?
• Hoe ontstaat een drieluik
• Drieluik ophangen aan de muur
• Fotolijsten voor drieluiken
• Een digitaal drieluik maken
• Samenvatting

Wat is een drieluik precies?

Een drieluik bestaat uit drie foto’s die bij elkaar horen. Een mini-serie als het ware. De losse foto’s hebben een onderlinge samenhang en vormen samen één geheel.

In de schilderkunst wordt een drieluik ook wel een triptiek genoemd. Het kunstwerk bestaat uit drie beschilderde panelen, die met scharnieren aan elkaar vast gemaakt zijn. De buitenste panelen konden zo naar binnen klappen en het middelste paneel bedekken. Je had zo dus ook echt ‘luiken’. In het Engels heet een drieluik een tritypch.

In de fotografie heb je geen scharnieren nodig, maar zijn er wel een hoop mogelijkheden om een drieluik te presenteren. Daarover lees je verderop in dit artikel. Eerst gaan we het hebben over het maken of selecteren van de drie foto’s. Omdat de drie beelden bij elkaar horen en tegelijkertijd getoond worden, vereist dit tijdens het fotograferen een andere blik.

“Recepten” voor drieluiken

Je wilt allereerst dat bij een drieluik een samenhang in de foto’s zit. Een soort rode draad tussen de foto’s die de beelden met elkaar verbindt. Dit kan op verschillende manieren en hieronder vind je daarom een aantal ‘recepten voor drieluiken’.

Fotografeer één onderwerp op verschillende manieren

Kies bijvoorbeeld een ander standpunt, gebruik een andere lens, stel scherp op een ander deel van het onderwerp.

Wil je een drieluik in dit artikel groter bekijken? Klik er dan op. Klik je er een tweede keer op, dan sluit de vergroting weer.

Overigens hoeft dat onderwerp niet zo beperkt te zijn als het voorbeeld met de oranje gerbera hierboven. Je kunt bijvoorbeeld ook een hele stad als het onderwerp kiezen. Het is vast niet moeilijk om te zien in welke stad het onderstaande drieluik geschoten is.

Dezelfde locatie op verschillende manieren gefotografeerd

In het drieluik hieronder zie je het Metropol Parasol in Sevilla, Spanje. Dit bijzondere gebouw is vanuit verschillende standpunten gefotografeerd: van onderaf, van binnenuit en vanaf het dak. Het drieluik toont je letterlijk de verschillende kanten van de constructie.

Drieluik van hetzelfde onderwerp op verschillende locaties

Hieronder zie je Ducky, het badeendje dat in mijn backpack mee mocht toen we drie maanden op reis gingen. Ik heb het badeendje op verschillende locaties tijdens de reis gefotografeerd. In dit drieluik zie je twee nationale parken van de Verenigde Staten: Bryce Canyon en Death Valley.

Een overkoepelend thema

Je kunt ook kiezen voor een overkoepelend thema. Het onderwerp zelf is niet gelijk, maar bijvoorbeeld de omstandigheden wel. Hieronder zie je een drieluik met als overeenkomst dat de foto’s onderwater gemaakt zijn.

Als je een overkoepelend thema kiest, ben je niet gebonden aan één specifieke locatie. Het drieluik van de besneeuwde bomen is geschoten in drie verschillende bossen in twee verschillende landen. Dat hoeft de kijker niet te weten, want jij zorgt voor een visuele samenhang.

Drieluik van een beweging of actie

Je fotografeert een kortdurend moment en maakt veel foto’s achter elkaar. Met een drieluik kun je een beweging of actie mooi laten zien. Hieronder zie je bijvoorbeeld het drieluik van een gans die tijdens een mistige ochtend aan komt vliegen en ‘landt’ op het water.

Ander tijdstip of verandering in de tijd

Een drieluik is ook uitermate geschikt om een verandering in de tijd te laten zien. Bijvoorbeeld bij de bouw van een huis. Eerst fotografeer je de lege bouwgrond, dan tijdens de bouw en vervolgens het eindresultaat als alles klaar en bewoond is. Een dergelijk drieluik heb je alleen niet binnen een paar weken gemaakt. Hetzelfde geldt bij een drieluik van opgroeiende kinderen of huisdieren.

Je kunt gelukkig ook kleiner zoeken, bijvoorbeeld in jouw tuin die in de lente tot bloei komt. Voor het drieluik hieronder fotografeerde ik het kersenboompje in onze voortuin in drie verschillende maanden (april, mei en juli). Met bloesem, de kersen in wording en de rijpe kersen.

Vertel een verhaal

Met één beeld kun je een heel verhaal vertellen. De uitdrukking is niet voor niets: “een foto zegt meer dan duizend woorden“. Alleen eerlijk is eerlijk: een compleet verhaal vertellen met slechts één foto is wel ontzettend moeilijk!

Simpel gezegd heeft een verhaal een begin, een middenstuk en een eind. De kracht van een drieluik is dat je met drie losse foto’s dat begin, het middenstuk en het eind kunt laten zien. Door een drieluik volgens dit recept te benaderen, maak je het vertellen van een verhaal gemakkelijker.

Hieronder zie je daar een voorbeeld van. De beginsituatie is dat de tulpen mooi bloeien. Vervolgens komt de meneer met de machine over het veld rijden. En het einde is dat de tulpen ‘gekopt’ zijn en de bloemblaadjes op de grond liggen.

Een ander voorbeeld is het drieluik van de ballonvaart die ik samen met mijn beste vriendin maakte in Myanmar. Ik fotografeerde niet alleen maar het eindresultaat (het uitzicht vanuit de ballon), maar ook het proces wat er aan vooraf ging. Was ik toen al van plan om daar dit drieluik van te maken? Haha, nee hoor. Maar als je de principes kent van hoe je fotografeert voor een drieluik, dan kun je deze kennis ook toepassen om verhalen te vertellen in je vakantiealbums.

Maak van je drieluik een passend geheel

Hierboven heb je gezien dat de mogelijkheden voor het maken van een drieluik eindeloos zijn. Toch is het niet zo dat als je één van bovenstaande ‘recepten’ volgt, dat je automatisch een goed drieluik krijgt. Ook al zit er een samenhang (een rode draad) tussen de losse beelden, je wilt ook dat de foto’s samen één geheel vormen. De foto’s moeten bij elkaar passen om elkaar te versterken. Je wilt dat ze een eenheid vormen en met elkaar in balans zijn.

Zet geen ‘dubbele’ foto’s in een drieluik

Een veelgemaakte fout is dat twee van de drie foto’s in het drieluik teveel op elkaar lijken. Kijk maar eens naar het voorbeeld hieronder:

Foto 1 en 3 zijn uit vrijwel dezelfde hoek geschoten bij Ciudad de las Artes y las Ciencias (Stad van de Kunst en Wetenschap) in Valencia, Spanje. Omdat de beelden veel overeenkomsten hebben, voegen ze met z’n twee weinig toe aan het drieluik. Het is dan beter om één van de twee te vervangen door een ander beeld, zoals hieronder:

De eerste en laatste foto van het drieluik hierboven hebben nog steeds overeenkomsten, simpelweg omdat het het zelfde gebouw is. Toch lijken de beelden nu minder op elkaar. Hieronder zie je nog een voorbeeld, waarbij de eerste foto is vervangen door een beeld met iets meer detail. Maar eerlijk is eerlijk: of het drieluik daar nu beter van wordt, dat weet ik nog net zo niet. Beoordeel zelf maar. :)

Herhaling in een drieluik is goed, maar dan het liefst bij alle drie de foto’s

Is veel herhaling dan altijd fout in een drieluik? Dat ook weer niet! Alleen wil je die herhaling dan juist bij alle drie de foto’s doorvoeren, zodat je in het drieluik de verschillen benadrukt. Hieronder zijn de foto’s telkens vanuit hetzelfde standpunt genomen en zie je op alle drie de foto’s mijn All Stars. Maar juist doordat je de schoenen ziet, valt je waarschijnlijk op dat het verschillende kleuren All Stars zijn én worden de verschillende ‘confetti’ op de grond benadrukt.

Van groothoek naar inzoomen

Een manier om te voorkomen dat de foto’s teveel op elkaar lijken, is door te variëren in hoeveel je in één foto in beeld brengt. Zoom bijvoorbeeld steeds meer in op de details, zoals je hieronder ziet bij de tuinen van het Koninklijk Paleis in Sevilla.

Dezelfde tactiek heb ik gebruikt bij het samenstellen van onderstaand drieluik met foto’s uit Marrakech. Je ziet een overzichtsfoto, een detailfoto en een beeld dat daar tussenin zit (portret).

Eenheid door kleurgebruik

Natuurlijk mag je ook bij alle foto’s inzoomen op de details. Ook dat kan een gevarieerde serie opleveren, zoals je hieronder ziet. Bij deze foto’s ontstaat de samenhang doordat de de kleurrijke details in Marrakech telkens gefotografeerd zijn met weinig scherptediepte.

Bij bovenstaand drieluik vind ik de middelste foto alleen niet zo goed passen bij de rechterfoto. De twee kleuren vloeken een beetje en dat valt extra op omdat de beelden naast elkaar staan. Je wilt dus dat foto’s niet teveel op elkaar lijken, maar ze mogen ook weer niet zoveel verschillen dat ze geen mooi geheel vormen. Lastig! De derde foto heb ik daarom vervangen door een ander beeld. Het drieluik vormt nu meer één geheel doordat alle drie de foto’s een warme kleurtoon bevatten.

Kleuren zijn een heel makkelijke manier om eenheid in de foto’s te krijgen. Bij het volgende drieluik zie je  telkens de kleur rood terug. Dit zorgt, samen met de manier van fotograferen (details, weinig scherptediepte) voor een sterke eenheid.

Drieluik in kleur of zwart-wit?

Als het kleurenpalet van de foto’s echt niet bij elkaar past – maar dat wat op de foto staat wel – kijk dan eens wat er gebeurt als je de foto’s omzet naar zwart-wit. Door de kleuren weg te halen, gaat het beeld meer over de essentie. Grote kans dat de foto’s nu een stuk beter bij elkaar passen. Hieronder zie je daarom twee keer hetzelfde drieluik. De eerste in kleur, waarbij ik de blauwe achtergrond teveel aandacht vind trekken. Het tweede is in zwart-wit. Welke vind jij het sterkst?