Het internet staat bomvol van de fotowedstrijden. Elke maand zijn er tientallen fotowedstrijden om aan mee te doen. Soms win je enkel de eer, soms gaat het om toffe prijzen zoals een nieuwe camera. Tja… wie wil dat nou niet winnen?! Maar… voordat je enthousiast je foto’s instuurt, is het belangrijk om een aantal zaken goed te controleren. In dit artikel lees je wat en waarom!

Een handig overzicht van de fotowedstrijden inclusief de looptijd en de prijzen staat op fotowedstrijd.infoMeedoen met een fotowedstrijd

1. Mag ik de foto bewerken?

Bij de meeste fotowedstrijden zijn de standaardbewerkingen in Lightroom of Photoshop (zoals contrast, witbalans, croppen) toegestaan. Als je in RAW fotografeert dan ontkom je daar zelfs ook niet aan. Maar gemanipuleerde foto’s, waarbij je echt de trukendoos van Photoshop opentrekt, worden vaak niet gewaardeerd. Je mag dan bijvoorbeeld geen foto’s insturen die samengesteld zijn uit meerdere beelden of waarbij je druk aan het klonen of retoucheren bent geweest.

Eerder dit jaar koos Nikon Singapore een gephotoshopte foto als winnaar. Zowel Nikon als de fotograaf kregen hierbij een lading kritiek over hen heen. En ook bij winnende foto’s van World Press Photos zijn er flinke discussies geweest over in hoeverre de foto bewerkt is en of dit niet teveel is.

2. Wat gebeurt er met de winnende foto?

Veel bedrijven zetten een fotowedstrijd in om op een snelle en goedkope manier beeldmateriaal te verzamelen die zij mogen gebruiken. Kijk daarom in de voorwaarden wat er straks met de winnende foto gebeurd. Komt de foto op de website? Of hangt-ie straks groot op een billboard? In een tijdschrift? Je wilt natuurlijk niet voor (onaangename) verrassingen komen te staan.

Zelf heb ik een keer een (pers)reis gewonnen voor het magazine Reizen van de ANWB. Samen met twee andere winnaars vlogen we naar Madeira om het eiland in beeld te brengen. De foto’s waarmee ik de reis won, konden alleen onder bepaalde voorwaarden gepubliceerd worden. De foto’s die ik tijdens de reis maakte (of tenminste: een selectie daarvan) moest ik naderhand insturen. Dit was vooraf goed duidelijk!

3. Heb je deze foto zelf gemaakt?

Ik denk dat bijna iedereen trots is als zijn of haar foto als winnend beeld wordt gekozen. Maar ook gok ik dat je het vast minder leuk vindt als jouw foto – gemaakt door jou dus –  is ingestuurd door iemand anders en die persoon er met de prijs vandoor gaat.

Nu denk je vast “Ja, maar dat gebeurt toch niet?” Maar helaas. Ik ken ten minste twee verhalen waarbij een klant won met een foto van een professionele fotograaf.  De prijzen waren niet te min; een gloednieuwe smartphone en zelfs een vakantie. Whoeps!

De verdere details ken ik niet, maar het zou bijvoorbeeld een moeder kunnen zijn die (even kort door de bocht) dacht “Ik heb voor die foto betaald en mijn dochter staat erop, dus is die foto van mij en mag ik die insturen”. Waarschijnlijk had ze geen kwade bedoelingen, maar toch ligt de situatie anders. De fotograaf heeft het auteursrecht op de foto en mag dus bepalen wat er wel of niet met een foto gebeurt. En dus beslissen of een bedrijf een bepaalde foto mag gebruiken, ook als deze als winnaar naar voren komt. Tenzij jij het natuurlijk geen probleem vindt dat jouw klanten foto’s insturen, heb jij hier in feite een soort vetorecht.

Hoe voorkom je dit als je digitale foto’s aan je klant levert? Je kunt het natuurlijk in de algemene voorwaarden zetten, maar zeg eens eerlijk – hoeveel mensen lezen die nou echt? Beter is het om de afspraken vast te leggen met een afspraakbevestiging. En daarnaast bijvoorbeeld bij het leveren van de bestanden deze afspraken mee te leveren met een leesmij.txt bestandje. Die zet je dan ook op de USB- of DVD, of in dezelfde map in WeTransfer.

4. Staan er mensen op aan wie je toestemming moet vragen?

Jij als fotograaf hebt niet het enige ‘recht’. De persoon op de foto heeft het zogenaamde portretrecht. Heb je de foto in opdracht gemaakt? Dan moet je ook de persoon of personen die op de foto staan, vragen om toestemming om die foto in te sturen.

Stel je voor dat je een stel hebt gefotografeerd dat elkaar liefdevol omhelst of zoent en jij stuurt die foto in voor een wedstrijd van – om maar iets te noemen – de Playboy. Als de foto als winnaar uit de bus komt en groot op een billboard of op abri’s langs de weg komt, dan zijn ze daar vast niet blij mee.

Of misschien zijn er andere belangen waar je rekening mee wilt houden. Iemand die werkt bij een bekende reisorganisatie, wil vast niet dat zijn of haar beeltenis wordt gekoppeld aan die van de concurrent.

5. Wat mag het bedrijf doen met niet winnende foto’s?

In de kleine lettertjes van de actievoorwaarden staat meestal ook vermeld wat het bedrijf mag doen met de foto’s die niet winnen. Je geeft dan bijvoorbeeld toestemming dat deze foto’s ook gepubliceerd worden, zonder dat hier voor jou een vergoeding tegenover staat. Zo kan jouw vakantiefoto ineens in de reisbrochure staan van de organisatie, zonder dat jij hiervan op de hoogte wordt gebracht. “Maar ik heb niet gewonnen, dat is toch niet eerlijk?“, denk je misschien?

Tja, zoals ik al schreef; veel bedrijven gebruiken een fotowedstrijd om goedkoop aan beeldmateriaal te komen. Als zij het gebruik van de foto netjes vermelden in de voorwaarden en jij gaat er mee akkoord (of je de voorwaarden nou hebt gelezen of niet), dan doet het bedrijf in feite niets verkeerds. Het is daarom ook jouw verantwoordelijkheid om de voorwaarden goed door te lezen en te onderzoeken wat het bedrijf wel of niet mag doen met de foto’s. Of het eventueel na te vragen voordat je de foto instuurt. Kijk ook of er iets staat over het bewerken van de foto’s door het bedrijf waarnaar je de foto’s toestuurt. Ik word er zelf meestal niet blij als mijn foto een andere bewerking krijgt.

Onthoud overigens dat het auteursrecht nooit overgedragen kan worden door het insturen van de foto. Het overdragen van het auteursrecht is namelijk een officieel gebeuren en moet met een ‘natte handtekening’. Oftewel: je moet hiervoor een contract ondertekenen met een pen. Een vinkje ‘ik ga akkoord met de voorwaarden’ is niet rechtsgeldig voor het overdragen van het auteursrecht. De alarmbellen moeten dus gaan rinkelen als er in de voorwaarden staat dat je het auteursrecht overdraagt. Je geeft hoogstens akkoord dat je het bedrijf een gebruikerslicentie van onbepaalde duur geeft, zonder compensatie.

6. Krijg je naamsvermelding als je wint?

Als je het auteursrecht hebt op de foto, dan heb je recht op naamsvermelding. Hier hoef je niet om te vragen, het hoort gewoon, tenzij je anders afspreekt. Toch wordt hier lang niet altijd gehoor aan gegeven. Zelfs grote en bekende media (die dus echt wel weten wat wel of niet mag) ‘lenen’ foto’s van professionele fotografen, zonder dat zij toestemming hebben gegeven voor de publicatie, of überhaupt een vergoeding krijgen.

Natuurlijk is het niet altijd handig (of mogelijk) om naamsvermelding te geven. Denk bijvoorbeeld aan een grote campagne op een billboard – niemand die jouw naam dan klein links onderin ziet staan. Het is voor iedereen verschillend hoe belangrijk je deze naamsvermelding vindt, zorg dus dat je hierover informatie opzoekt. Zelf vind ik (gevoelsmatig) dat hoe kleiner de prijs is, hoe belangrijker de naamsvermelding wordt.

7. Hoe doe je mee?

Hoe moeten de foto’s aangeleverd worden? In welk formaat? Moet je ze uploaden? Opsturen? Online zetten? Eerst een account aanmaken?

Een paar jaar geleden was er een fotowedstrijd van de IKEA. Wie mij een beetje kent weet dat ik een groot fan ben van die winkel – mijn huis zou een IKEA showroom kunnen zijn – en dus zou ik het heel tof vinden als één van mijn foto’s daar wordt verkocht. Maar de eisen die ze aan de foto stelden vond ik zo gek (als ik het goed herinner moest het een bestand zijn van minimaal 35 MB en moest de foto op een beelddrager als een USB of DVD ingeleverd worden).

Daarnaast ben ik er zelf geen fan van als je eerst een profiel moet aanmaken voordat je de foto kan insturen. Kijk daarom even hoe je de foto instuurt, voordat je in je archief hebt zitten vissen naar de foto of speciaal op pad bent geweest om de foto te maken.

8. Hoe kun je winnen?

Zoveel fotowedstrijden, zoveel verschillende manieren om te winnen. De beoordeling van de foto’s en het kiezen van een winnaar is elke keer weer anders. Veel bedrijven zetten een fotowedstrijd in als manier om meer activiteit op hun website of social media account te genereren. Slim natuurlijk! Vaak wordt je daarbij gevraagd om stemmen te verzamelen of dat anderen hiervoor een account aanmaken. En wordt de winnaar bepaald door wie de meeste stemmen heeft verzameld.

Een ieder moet uiteraard voor zichzelf bepalen of je daar in mee gaat. De prijs die je kunt winnen speelt hierin natuurlijk ook een rol. Als de hoofdprijs een bioscoopbon is, dan ga ik daar mijn familie en vrienden echt niet mee lastig vallen om te gaan stemmen. Anders wordt het als ik – om maar een voorbeeld te geven – een droomreis naar IJsland kan winnen. ;)

Samengevat

Het is niet mijn bedoeling om negatief te doen over fotowedstrijden, integendeel. Ik zou het alleen zo vervelend vinden als het winnen van een prijs een vervelende nasmaak krijgt. Vandaar deze tips!

Heb jij weleens meegedaan met een fotowedstrijd? Of juist niet omdat je het niet eens was met de voorwaarden? En heb je ook wel eens gewonnen?

Meedoen met een fotowedstrijd: eerst deze 8 punten checken